Alles wat er was, een beklemmend verhaal van Hanna Bervoets
Na mijn enthousiasme over Bird box en de opnieuw aangewakkerde boekenhonger, kwam mijn moeder met Alles wat er was van Hanna Bervoets. Dit zou echt wel eens een boek voor mij kunnen zijn. En ze had helemaal gelijk. Dit boek is zelfs een favoriet van mij geworden en ik heb het meermaals gelezen. Tijd om deze beklemmende wereld en pakkende schrijfstijl van Hanna met jullie te delen in een recensie.
Alles wat er was samenvatting
Acht mensen komen op een willekeurige zondag in een schoolgebouw samen. Ze zijn daar voor de opnames van een wetenschapsprogramma. Die opnames worden nooit gemaakt want plotseling klinkt er een knal. Op bevel van de autoriteiten gaan ramen, deuren en gordijnen dicht. En die blijven dicht.. Eerst voor dagen, dan weken. Je leest mee door de ogen van tv-redactrice Merel. Je ziet hoe de groep zich staande probeert te houden in een nieuwe wereld. Een wereld van duisternis en isolatie. Van slapen op een gymmat en tien korrels rijst per dag. Voedselvoorraden slinken, de spanningen lopen op. Als alles wat er was er niet meer is, wat is dan nog de waarde van liefde, loyaliteit en vriendschap?
De knal
Het begint allemaal met een knal. Buiten klinkt die en vanaf dat punt zijn onze 8 personages samen in een school. Het laatste bericht van de autoriteiten is dat deuren en ramen gesloten moeten worden en tot nader bericht niet geopend mogen worden. Het internet valt weg en zo ook televisie en radio. Alle communicatie is afgesloten met de buitenwereld. De personages en hun ruimte is alles wat er is in ‘Alles wat er was’. De ruimte waarin ze zich bevinden en de ruimte die er is voor de personages om te ontwikkelen en om veranderingen door te maken.
Dat maakt dit boek tot een roman. Maar vergis je niet, ik hoor vaak dat mensen denken bij een roman dat dit alleen romantisch is. Dit is een roman waarin het draait om de karakters en hun veranderingen. Maar de setting is verre van romantisch. Je zult er een vleugje romance in vinden, maar of de drijfveer hierachter liefde, gekte of overleven is? Alles wat er was is voor mij voornamelijk rauw, banaal, verstikkend, menselijk en heftig.
Banaal
Ik vind de banale en nuchtere manier van hoe het boek begint echt goed gedaan. De voor ons nu normale zaken worden omschreven, en door dat zo nuchter te brengen klinkt het allemaal eigenlijk best humoristisch. Met een gezonde kritiek op de huidige samenleving. Zo ook de omschrijving van internet;
Voor je je kon afvragen of je wilde weten wat andere mensen die dag hadden gegeten, kreeg je het te lezen. Het rare was dat we het belang van deze berichtjes destijds niet inzagen. Sommige mensen zeiden: het is allemaal onzin, ik doe er niet aan mee. Alle andere mensen zeiden: het is allemaal onzin, maar ik doe er toch aan mee. Nu pas begrijp ik waar die berichten werkelijk toe dienden. Ze verzekerden ons ervan dat er anderen waren.
Je leest dat er vanuit een ik-vorm wordt geschreven. We lezen namelijk mee vanuit Merel haar beleving. Merel is een vrijgezelle meid die bij de tv werkt als redactrice. Ze is slim en we leren haar, en de rest steeds beter kennen. Alles wat er was is een dagboek vanuit Merel. Onder haar gymmat in het lokaal waar ze slaapt, heeft ze een agenda liggen waar ze per dag dingen noteert. We springen heen en weer in tijd. Soms weet je al wat er gaat komen, maar nooit doet dit af aan de spanning wat mij betreft.
Gekte in Alles wat er was
Als alles wat er was er niet meer is, wat blijft er dan nog over? Wat is echt belangrijk voor je? Zijn zaken als privé, liefde, vriendschap en vermaak uitingen van luxe? Hebben we nu die ruimte doordat ons leven nu is zoals het is. Of ervaar je pas echt vrijheid als de banale dingen wegvallen? Uiteraard wisselen de antwoorden per personage, Hanna heeft dit heel goed gedaan. Ik vind het zelf heerlijk dat er maar 1 persoon is die meteen van gekte wegrent. De rest accepteert het redelijk goed met een bepaalde vorm van nuchterheid. En dan is er ruimte voor wat ik een boeiend aspect vind… hoe vormt en uit een nieuwe samenleving zich?
Merel is een heerlijk karakter om dit in te ontdekken en mee te maken. Haar nuchterheid en haar karakter zijn boeiend voor mij. En eigenlijk leren we dat alles wat er was voor haar, niet zoveel was. Van zwetende gebakjes in een trein tot een heftige ervaring uit haar jeugd waar nooit echt aandacht voor is geweest. Zo erg is voor haar de nieuwe situatie eigenlijk niet. Of is dat de gekte die al toeslaat door voedseltekort? Het boek laat je ervaren en lezen, en zelf invulling geven over die dingen. Ik heb het nu twee keer gelezen en bij de tweede keer is het verhaal weer meer gegroeid. Wat een interessante invalshoeken zijn er ook, soms komen die met een snelheid en kracht van een goede rechtse stoot in een bokswedstrijd.
Rauw vermaak
Ik vind het een heerlijk boek. Niet omdat het zo leuk en vrolijk is, maar juist doordat Hanna het heel pakkend weet te schrijven. Ik ruik de gymzaal, proef de rijstkorrels en voel de spanning en het ongemak wat er heerst. En dan komt het ongeluk, een keerpunt voor mij, dat is echt heel heftig. En dat is ook wel het keerpunt in het boek denk ik dat er een bepaalde vorm van speelsheid en onschuld uit de groep wegvalt. Het verhaal kruipt onder je huid en laat een vieze smaak achter in je mond. Het maalt nog even flink door in je hoofd en zet aan tot denken. Alles wat er was vind ik één van mijn favoriete boeken van de afgelopen jaren.
Verwacht geen standaard dystopie, er is een knal en dat is alles wat er was. Verwacht wel een groep mensen die met ditzelfde gegeven moet omgaan en met alles wat er bij komt kijken. Het is rauw en niet voor de tere ziel. Maar wil je echt even die vieze smaak in je mond met tastbare karakters en een levendige omgeving? Dan is ‘Alles wat er was’, ook jouw boek! Ik ben erg benieuwd naar andere boeken van Hanna Bervoets. Haar manier van schrijven spreekt me aan.
Boeken Hanna Bervoets
Hanna Bervoets is misschien wel mijn meest geliefde Nederlandse literaire auteur. Haar manier van schrijven en vertellen weet me altijd te raken én bij te blijven. Ze is rauw, intelligent, direct maar tegelijk ook prachtig beeldend. Haar verhalen zijn voor mij nooit saai en altijd indrukwekkend. Bervoets schrijft romans, column-bundels, verhalenbundels en voor toneel, tv en film. In 2009 debuteerde zij met Of Hoe Waarom. Bervoets maakt zelf de schetsen voor de omslagen van haar boeken. En haar boeken kennen vele prijzen en nominaties. Hieronder een lijst van de boeken die tot nu toe zijn uitgekomen.
- Of Hoe Waarom (roman 2009)
- Leuk zeg doei (column-bundel 2010)
- Lieve Céline (2011)
- Alles wat er was (2013)
- Opstaan, aankleden, niet doodgaan (column-bundel 2013)
- Efter (2014)
- En alweer bleven we ongedeerd (column-bundel 2015)
- Ivanov (2016)
- Fuzzie (2017)
- Welkom in het Rijk der zieken (2019)
- Een modern verlangen (verhalenbundel 2021)
- Wat wij zagen – Boekenweekgeschenk (2021)
- Leer me alles wat je weet (2023)
Specificaties alles wat er was
Auteur: Hanna Bervoets | Uitgever: Atlas Contact | 9789492928795 | September 2019 | 283 pagina’s | Meer informatie bij je lokale boekhandel of vind je hier bij Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker klimaat kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
