Apostelkind – een kritisch boek over het Apostolisch Genootschap
In Apostelkind beschrijft Renske Doorenspleet hoe het was om op te groeien in een Apostolisch gezin. Ooit had ik wel gehoord van het Apostolisch Genootschap, maar eigenlijk weet ik er erg weinig van. Met veel interesse, maar ook afschuw, heb ik het boek gelezen. Bewust maakte ik een foto van het boek bij de kerstboom en de kerststal. Niet omdat dit uitingen zijn van het Genootschap, maar omdat het niet is wat het lijkt. Het kerstspel ging niet over Jozef en Maria in ‘het tweede leven’, maar in het ‘eerste leven’ wel. Wil je weten wat daarmee wordt bedoeld? Lees dan Apostelkind!
Apostelkind
Tussen 1946 en 2001 groeiden duizenden Nederlandse kinderen op in een verborgen, parallelle wereld. Ze vormden een gesloten gemeenschap met zo’n 30.000 ooms, tante, broeders en zusters, en één Vader die volledige overgave eiste: de Apostel. De groep had dagelijkse bijeenkomsten, een eigen taalgebruik een intensief jeugdprogramma, een bijzondere levenstaak, aparte regels en rituelen. Overdag functioneerden de kinderen in het zichtbare leven in Nederland. ’s Avonds en tijdens de weekenden leefden ze in een voor buitenstaanders onzichtbaar universum.
Renske Doorenspleet groeide op in het Apostolisch Genootschap. Na haar uittreding in 1998 wil ze nog maar één ding: haar eigen weg gaan. Maar ze heeft haar jeugd nooit kunnen loslaten. In Apostelkind probeert ze te begrijpen wat haar is overkomen en welke ingrijpende gevolgen dat voor haar en anderen heeft gehad.
Ze begint een zoektocht naar de geschiedenis en denkbeelden van de groep en verweeft archiefmateriaal en herinneringen tot een ontluisterend beeld van een gewoon – en tegelijkertijd ongewoon – Nederlands kind in de jaren zeventig en tachtig. Ook laat ze in Apostelkind zien hoe deze beweging binnen onze democratie ongemoeid heeft kunnen voortbestaan.
Dieselboek
Ik vind Apostelkind een dieselboek. Het duurt best een tijdje voordat het op gang is, maar zodra het eenmaal rijdt zit ik in de leesflow en wil ik niet meer stoppen. In het begin moest ik echt even wennen aan het de schakelmomenten tussen het ‘nu’ en ‘vroeger’. Later in het boek voelt dit voor mij natuurlijker. In het nawoord beschrijft Renske Doorenspleet het verschil tussen de cursieve delen en de andere tekst, ik denk dat het helpend was geweest als ik dit voorafgaand aan het lezen had geweten.
Apostelkind is ingedeeld in 6 tijdvakken. We volgen de ontwikkeling van het Apostolisch Genootschap in het verloop van de tijd. De geschiedenis van het genootschap vond ik zelf minder interessant terwijl ik aan het lezen was, maar dit is wel noodzakelijk om te weten als je in een later tijdvak leest. Het boek is dus gedegen opgebouwd. Wel heeft het soms wat veel bladzijdes nodig voor een beschrijving, dit had mijns inziens op bepaalde punten wat compacter gekund.
Verfijnd taalgebruik in Apostelkind
De taalontwikkeling is een van de belangrijkste bijdragen tot het méér mens worden. Zo is de taal ook het belangrijkste instrument van het denken. De taal stelt het kind in staat tot een veel fijner sociaal contact en een rijkere ontplooiing van het gevoelsleven.
Eerste richtlijnen, januari 1972, voor de Jongste Jeugd.
Het Apostolisch Genootschap kenmerkt zich, onder andere, door de taligheid. Er lijkt een eigen jargon te gelden. Apostel, Levensvriend, het Gebouw, Mans Gods zijn hier voorbeelden van qua belangrijke begrippen. Inhoudelijk vind ik van alles van de liederen die worden gezongen in de verplichte koorbijeenkomsten, maar qua taal vind ik ze prachtig. Er is echt nagedacht over de taaluitingen en de synoniemen die worden gebruikt. Dit bevestigt ook het beeld wat Renske Doorenspleet geeft. Het Apostolisch Genootschap werd en wordt geleid door mensen met verschillende talenten.
Naast het verfijnde taalgebruik in het Apostolisch Genootschap is ook Renske Doorenspleet al van jongs af aan een schrijver. Regelmatig moet zij een opstel schrijven op school. Op deze plek weet niemand van haar lidmaatschap bij het Apostolisch Genootschap. Haar teksten zijn doordrenkt van Apostolisch gedachtengoed, maar voornamelijk ook zeer sterk geschreven. Dit laatste geldt ook voor Apostelkind. Ze weet op een heel verfijnde manier taal in te zetten om haar emoties en gedachten onder woorden te brengen.
Beklemmend
Er overvalt mij een beklemmend gevoel bij het lezen van Apostelkind. Dit is nog maar een fractie van de beklemming die Renske gevoeld moet hebben tijdens de verplichtingen die het zijn van een Apostelkind met zich mee brachten. Als puber gaf de groep dit stiekem de term ‘moegen’ mee. Apostelkinderen zingen namelijk veel over hoe fijn, prachtig en sfeervol alles is. Hoe geweldig dat ze dagelijks mogen samenkomen. Renske voelt dit als ‘moeten’, maar dit is uit den boze. Stiekem wordt dus ‘moegen’ gezongen.
Apostelkinderen leidden een doorsnee leven in de eerste wereld, met eten en drinken, slapen en spelen, zingen en voorlezen en later school. Daar waren we kind. Maar het tweede leven was anders. Daar hoorden we dat we de ruimte niet buiten moesten zoeken, maar dieper, in onszelf. Dat er ruimte in ons denken zou komen en dat alles dan anders zou worden. Dat we daar de gemeenschap voor nodig zouden hebben. Dat we behoorden tot de nieuwe mens die moest gaan leren zien hoe oom Apostel de wereld zou zien. En dat we dan gelukkig zouden worden, en volmaakt, méér mens.
Apostelkind, blz. 190
Renske Doorenspleet vraagt zich regelmatig af hoe het kan dat niemand doorhad wat er zich afspeelde in Het Gebouw. Er was een harde scheiding tussen het ‘eerste leven’ en het ’tweede leven’. Dit beschrijft ze beeldend op verschillende manieren. Hoe ze met een klasgenoot naar Het Gebouw fietst, terwijl ze de hele dag al samen in de klas heeft gezeten. Of hoe er wordt gereageerd door broerders en zusters als ze elkaar in de wachtkamer bij de arts tegenkomen. Ik vind het een naar gevoel dat er zoveel is wat we niet weten. Er kunnen altijd dit soort zaken spelen, onder je ogen, terwijl dit zo goed verborgen gehouden wordt.
Verwarring
Verwarring is een thema dat in heel Apostelkind terug komt. De verwarring die Renske voelt als kind, tussen de verschillende werelden. Het is immers voor een kind ingewikkeld te begrijpen dat er zo’n harde knip is tussen de buitenwereld en de wereld in het Gebouw. Ook is de verwarring voelbaar in het laatste deel van Apostelkind. Renske gaat met Esther een dienst bijwonen van het Apostolisch Genootschap. Dit raakt haar op verschillende manieren en al voor de deur wordt ze teruggeworpen in oude patronen. Het is logisch dat dit haar verward en dit beschrijft ze prachtig in het boek.
Bij ons moest je helpen, maar mijn hulp werd niet altijd op prijs gesteld, zo begreep ik gauw. Verwarrend was dat.
Apostelkind, blz. 188
Apostelkind zet je aan het denken
Het is ingewikkeld om Apostelkind in één blog samen te vatten. Het bevat veel verschillende thema’s. Tijdens het lezen en achteraf heeft het mij ook geprikkeld om na te denken. Wat doet het met je als je onder groepsdruk leeft? Hoe zou ik dat vinden? Hoe zou het huidige Apostolisch Genootschap georganiseerd zijn? Indrukwekkend vond ik de weekindeling van een apostolisch gezin. Wat een activiteiten. Hoe zou ik dat vinden? Is er sprake van een sekte of cult?
Zichtbaar onzichtbaar zijn. Deze paradox bracht een bijna ondragelijk groot moreel besef met zich mee. Per definitie schoten geloofsgenoten tekort. Die last kon worden verlicht door naar het Gebouw te gaan. ‘Wij apostolischen gaan voortdurend met een schuldgevoel door het leven’ aldus Slok, maar dat was juist goed want ‘dat doet ons steeds weer naar de “Plaats der Hulpe” te gaan’.
Apostelkind, blz. 205
Kortom, wil jij aan het denken gezet worden? Ben je benieuwd hoe het leven van een Apostelkind was onder leiding van Apostel Slok? Wil je weten waarom een kerstspel niet over het traditionele kerstverhaal gaat? Lees dan zelf Apostelkind. Misschien moet je, net als ik, even op gang komen. Lees daar even doorheen en laat je daarna beklemmen en meevoeren in het verhaal van Renske.
Specificaties Apostelkind
Auteur: Renske Doorenspleet | Uitgeverij: Balans | 320 pagina’s | april 2020 | 9789463820936 | meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
- Karel viert Kerstmis – een prentenboek voor peuters - 11/11/2024
- Dit is Vos – een geweldig AVI-groeiboek - 03/10/2024
- Zuid-moeders hebben geen geheimen – een tweede roman - 01/10/2024