Bitterzoet, een boek over verdriet & verlangen

In Bitterzoet vraagt Susan Cain zich af waarom we kunnen genieten van een droevige film,  waarom we graag naar treurige muziek luisteren en waarom we hartverscheurende verhalen lezen. Maar waarom dringen we onszelf en anderen juist ook positiviteit op? Licht en donker, leven en dood, bitter en zoet, zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het ondergaan van deze dualiteiten is de manier om ze te overstijgen. In Bitterzoet pleit Cain voor het accepteren van die verbinding en het omarmen van onze donkerste gevoelens, zodat we saamhorigheid, liefde en geluk ontdekken. 

Dit boek gaat over het melancholische temperament – en ik noem het ‘bitterzoet’- dat zich kenmerkt door een ontvankelijkheid voor verlangen, ontroering en verdriet, een sterk besef van het verstrijken van de tijd en een wonderlijk indringend gevoel van vreugde over de schoonheid van de wereld.

Susan Cain is bekend van Stil 

Cain is bekend van de bestseller Stil over introversie. Haar TEDTalk heeft 30 miljoen views en ze stond op nummer zes in de top 20 LinkedIn-influencers wereldwijd. Voor Bitterzoet sprak en correspondeerde ze met honderden mensen over alles wat met het bitterzoete te maken heeft. Ze deelt ook persoonlijke ervaringen en diverse onderzoeken. Alle hoofdstukken beginnen met een vaag die vast velen van ons al wel eens gesteld hebben. Zoals: waar is verdriet goed voor? En: moeten we proberen over de pijn van verlies en vergankelijkheid heen te komen? 

De kern van Bitterzoet is hoopvol want bitterzoetheid laat ons zien hoe we moeten omgaan met zielenleed: door het onder ogen te zien en te proberen het om te zetten in kunst of iets heel anders wat de ziel voedt. Als we onze pijn en verlangens niet transformeren lopen we het risico dat we ze uiteindelijk op anderen botvieren, met mishandeling, overheersing en verwaarlozing tot gevolg. Als we leren inzien dat alle mensen verlies en leed kennen, kunnen we ons juist naar elkaar toe wenden.

Ik ken bitter, ik ken zoet

In het begin van Bitterzoet staat een vragenlijst waarmee je er achter kunt komen hoe bitterzoet je momenteel bent. Ik scoorde een 5,7. Als de uitkomst lager is dan 3,8 neig je naar optimisme. Als de uitkomst tussen de 3,8 en 5,7 ligt, zit je tussen optimisme en bitterzoet in. En als je boven de 5,7 scoort, ken je als geen ander de plek waar licht en donker elkaar ontmoeten. Ik zit daar dus tegenaan, niet verrassend voor me. 

Ik luister graag naar droevige muziek om mijn emoties te voelen en uiten. En al vroeg stond ik serieus in het leven en had (te) veel oog voor pijn en lijden in de wereld. Zo keek ik veel documentaires als puber waarna ik me alleen maar neerslachtig voelde. En ik schreef deprimerende gedichten in mijn dagboek. Mijn gemoed werd steeds bitterder, evenals mijn gedachten. Ik kwam pas uit het donker toen ik ook het licht zag en een reden had om uit het donker te komen. Maar zonder het donker te ontkennen! Ik ging schrijven over moeilijke en kwetsbare persoonlijke ervaringen. Dat hielp bij bij het verwerken en inzicht krijgen. En bij het weer echt contact durven maken met mensen zonder masker op. Bitter en zoet kwamen samen. 

Bitterzoet is raak geschreven 

Wow, wat is Bitterzoet goed geschreven. Het gaat zo vloeiend over van de ene naar andere alinea en is steeds weer interessant en inspirerend. Er staan wel veel lange zinnen in, maar ik vind het niet storend. Zoals deze mooie en veelzeggende zin van Cain over haar overleden vader: ‘De avond dat mijn vader stierf luisterde ik naar zijn muziek, niet omdat ik hem daar zou vinden -ik vond hem daar niet- maar omdat liefde voor een ouder en liefde voor gezang of sport, natuur of literatuur, wiskunde of natuurkunde, allemaal slechts verschillende manifestaties van de perfecte, mooie wereld zijn, van de mensen naar wie we verlangen, de plek waar willen zijn.’

Het boek is diepgaand en raakt. Bijvoorbeeld als het over kinderen gaat die afscheid moeten nemen van iets of iemand. Door het verdriet juist niet weg te maken, weten kinderen dat ze niet alleen zijn met hun gevoel omdat anderen het ook zien. Praten over vergankelijkheid maakt een einde aan het misleiden van kinderen en kan juist voor wat opluchting zorgen. Het boek zet je verder aan het denken over hoe jij omgaat met bitter en zoet in je leven. En het kan motiveren om gevoelens zoals verdriet toe te laten. Zo bleek uit een onderzoek dat leidinggevenden die hun verdriet tonen soms goed uitpakt vergeleken met boosheid tonen. Zo kan de relatie met ondergeschikten sterker worden en kunnen ze een beter gevoel voor effectiviteit ontwikkelen. 

Kortom, Bitterzoet lezen is een aanrader! 

Specificaties Bitterzoet

Auteur: Susan Cain | vertaling: Klaske Kamstra en Jet Zegers | uitgeverij Arbeiderspers | 9789029547581 | juni 2022 | 319 blz | meer informatie bij de lokale boekhandel, of klik hier

Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!

avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek