Dantes goddelijke komedie: de hel, een vertaling door Lies Lavrijsen
Uitgever Blossom Books heeft deze 700 jaar oude klassieker in een nieuw en frisser jasje gestoken. Dantes goddelijke komedie: de hel vult het rijtje aan met andere klassiekers die eerder uitgebracht zijn: Romeo & Julia, Frankenstein, Dickens’ Kerstverhaal en Jekyll & Hyde. De hel van Dante Alighieri is niet bepaald lichte kost en dankzij deze vertaling is het toegankelijk gemaakt voor een jong en nieuwer publiek. En voor mij (een wat ouder publiek) ook.
Dantes goddelijke komedie: de hel
Dantes goddelijke komedie: de hel is een verslag van de reis die Dante maakte door een van de drie rijken van het hiernamaals. Het geldt als een van de hoogtepunten uit de Italiaanse literatuur. Lies Lavrijsen bewerkte de poëtische tekst uit de veertiende eeuw tot een toegankelijk en leesbare vertelling. Dankzij haar voetnoten krijg je nog meer uitleg en toelichting bij dit bijzondere en gelaagde verhaal. Sophie Pluim heeft voor de illustraties gezorgd. Verder is het boek uitgegeven met een linnen omslag, folieopdruk, zwart-wit illustraties en geïllustreerde beginkapitalen. En onderdeel van de wereldklassiekers van uitgeverij Blossom Books.
Dantes goddelijke komedie: de hel is 1 onderdeel van een middeleeuws gedicht in 3 delen. Je hebt ‘De Hel’, ‘Het Vagevuur’, en ‘Louteringsberg’, die elk 33.000 woorden lang zijn. In totaal bevat het dus 100.000 woorden of meer dan 14.000 verzen. Het is dus een gedicht wat is opgebouwd uit verzen en die verzen staan vol met symboliek, verwijzingen en dingen die passen in de tijdsgeest van de veertiende eeuw. Vergis je ook niet door het woord ‘komedie’. De grappen vliegen je niet om de oren. Met de term komedie werd in Dante zijn tijd bedoelt: ‘verhaal dat slecht begint en goed afloopt’. In dit geval begint Dante zijn reis in de hel en eindigt het in de hemel.
Gij die van plan zijt dit boek te gaan lezen, maak je borst maar vast nat!
Lies Lavrijsen
Dante Alighieri
Dante werd geboren in 1265 in de Italiaanse stad Florence in een gezin wat tot de lagere adel behoorde. Hij groeide op met veel Latijnse boeken en met een enorm respect voor Caesar en het Romeinse Rijk. Alle Griekse invloeden en verhalen van die tijd kreeg hij weer mee uit tweede hand. Hij verwijst daarom in Dantes goddelijke komedie: de hel, naar Griekse helden met de Romeinse benaming. Toen Dante 9 jaar was werd hij verliefd op een meisje Beatrice. Het is nooit wat geworden tussen die twee maar die platonische liefde voor haar bleef hij zijn leven lang koesteren.
Dante is nog verbannen uit zijn geliefde thuisstad Florence door politiek geneuzel en had hij een Ptolemaïsch wereldbeeld. Dat hield in dat de aarde bol was (niet plat!), maar wel het middelpunt vormde van het heelal. De zon, sterren en planeten draaiden eromheen. De aardbol bestond uit 2 delen, een bewoond en onbewoond deel. Op het onbewoonde deel bevond zich de louteringsberg (het vagevuur). De hel was onderdeel van de aarde, een diepe afgrond die tot het midden van de aardbol liep. Die afgrond deelde Dante op in negen kringen. Iedere kring of laagje stond voor een ander type zonde. Hoe zwaarder de zonde, hoe meer je naar beneden ging. En daar was het ijskoude volgens hem, niet brandend heet.
Hemel
De hemel, of het paradijs, bestond ook uit negen sferen. Elke sfeer werd door een engel bestuurd. Boven de negende sfeer kon je God vinden in het Empyreum, samen met de allerdeugdzaamste zielen. In Dantes goddelijke komedie: de hel maak je de reis mee van de hel en de negen kringen. In het origineel gaat de reis verder na de hel naar het vagevuur en uiteindelijk de hemel.
Gedicht
Zoals gezegd is Dantes goddelijke komedie: de hel, een gedicht. Het boek is ingedeeld in 3 delen die cantica’s heten. De verzen rijmen op elkaar. Een rijmschema wordt gevolgd en de verzen vormen groepjes (terzines) van 3 regels (strofes). Getallensymboliek speelt hierin ook een grote rol. Het getal 3 staat voor de Heilige Drie-eenheid: Vader, Zoon en Heilige Geest. Ook is 33 het aantal levensjaren van Jezus. Het totaal werk bevat weer 100 zangen, wat het volmaakte getal is voor God.
Lies Lavrijsen weet mij met haar voorwoord een aangename introductie te geven van Dantes goddelijke komedie: de hel. En waar het Dante ontbreekt aan komedie zoals wij die hedendaags kennen, zo sijpelt er uit Loes haar woorden soms een aangename komische toon. Respectvol naar deze klassieker, maar aangenaam toegankelijk en luchtig zodat het boek en verhaal beter leesbaar wordt. Want ik moet wel eerlijk zijn, ik heb me door het origineel heen moeten worstelen en het zelfs opgegeven. Ik wil dit verhaal lezen maar het lukt me gewoon niet. Dus toen deze vertaling van Blossom Books verscheen was ik erg blij.
“Nel mezzo del cammin di nostra vita”
“IK WAS HALVERWEGE DE REIS VAN ONS LEVEN”
een van de bekendste openingszinnen uit de wereldliteratuur
Mijn reis
Ik hou van wereldklassiekers. Verhalen die al vele jaren verteld worden en de tand des tijds weten te overleven. Verhalen zo goed en indrukwekkend dat het vele, vele mensen inspireert en roert. Soms positief, soms negatief, dat doet er niet toe. Het raakt en roert en dat is prachtig. Ik vond het origineel van Dracula (Bram Stoker) en Frankenstein (Mary Shelley) heerlijk om in de oude taal te lezen bijvoorbeeld. Dat gaf het extra kracht en dimensie voor mij. Ik had dan ook verwacht dat ik Dante zijn klassieker wel zou kunnen lezen. Maar ik kwam er niet doorheen. Dantes goddelijke komedie: de hel, van Lies gaf mij dan ook hoop.
Ik weet niet zo goed waarom ik er niet doorheen kwam. Het kan zijn dat het gewoon niet mijn vertelling, verhaal is. Alhoewel de reis indrukwekkend is. De wereld die Dante schept is gelaagd en geeft genoeg stof tot denken. De negen lagen van de hel zijn een begrip en vele boeken en films verwijzen hiernaar. Ook ben ik bekend met poëzie, gedichten en oude taal. Maar nee, keer op keer verloor ik mijzelf in de terzines en strofes en moest ik het opgeven.
Dantes goddelijke komedie: de hel van Lies Lavrijsen
Het voorwoord heeft me al een avond gekost om alles te laten bezinken. Niet door Lies haar schrijfwijze, nee integendeel! Wat schrijft ze heerlijk. Het voorwoord staat namelijk bomvol interessante informatie en achtergrond waarvan bovenstaande tekst maar een kleine selectie is. Lies weet het prima verhalend te brengen, met interessante feiten en dat afgetopt met een aangenaam humoristisch sausje. Zonder het kinderachtig te maken en zonder een grote klassieker om zeep te helpen. Althans wat mij betreft.
Er zijn natuurlijk vele mensen die vinden dat je niet aan een klassiek meesterwerk mag zitten. Zo heeft Dante namelijk Mohammed in zijn verhaal zitten die hij tegenkomt tijdens zijn reis. Daar werd hij gruwelijk gestraft in de hel. Lies en Blossom Books kiezen ervoor Dantes goddelijke komedie: de hel aan te passen in deze vertaling. De naam van Mohammed is geanonimiseerd. Ze willen dat het boek voor iedereen toegankelijk is, zonder teveel controversie. En ik snap die keuze ook wel. Daarbij is het geen geheim dat deze keuze is gemaakt, er wordt over gesproken. Dus voor mij voelt het niet aan als censuur. Ik snap de ophef trouwens wel als het gaat om grote keuzes en aanpassingen maken in originele vertellingen. Een slechte boekverfilming kan ook van mij op weinig vriendelijke woorden rekenen.
En dat is wat gebeurd met klassieke en belangrijke vertellingen. Een gezonde (verhitte) gecultiveerde discussie is alleen maar goed. Een boek moet wat losmaken, moet de hersens prikkelen, een blik verruimen om vervolgens verrijkt te worden door die ervaringen.
Hou vol
Toch heb ik weer moeite met het verhaal en daar baal ik wel een beetje van. Deze Dantes goddelijke komedie: de hel, heeft een fijne vertaling die toegankelijk is. Ik hou vol, langer dan voorheen, met de bemoedigende woorden van Lies her en der. Al bevestigen die aanmoedigingen het worstelgevoel des te meer. De voetnoten zijn heel fijn erbij. Heerlijk die extra informatie. Tegelijk zorgt het er wel voor dat ik het meer als informatief boek zien, dan dat ik in het verhaal kan duiken. Ik weet nog niet of dat ook echt storend is.
Dantes goddelijke komedie: de hel is nou eenmaal een klassieker waar menig visie al over geschreven is. Het is meer dan een verhaal, het is een stukje geschiedenis. Dankzij deze vertaling heb ik wel het gevoel om met hulp van Lies die geschiedenis wat meer te kunnen pakken. Ze heeft echt zichzelf helemaal ondergedompeld in haar versie van Dante zijn meesterwerk. De vormgeving en illustraties sluiten perfect hierop aan en het geheel is prachtig.
Gelaagd
Dantes goddelijke komedie: de hel neemt me mee, verrijkt me en helpt me zeker verder te komen dan in het originele verhaal. Ik heb het boek op mijn nachtkastje en ik lees elke keer een zang, soms 2 of 3. En dan leg ik het weer weg. Op deze manier werkt het voor mij. En misschien komt er ooit een moment dat ik Dante opeens snap en in zijn verhaal kan duiken en dolen. Ik ben in ieder geval erg blij met deze prachtige vertaling. De kaft en vormgeving vind ik echt prachtig en passend bij het verhaal. Ik hoop dat het menig nieuwe lezer kan beroeren! En ik ben benieuwd of deel 2 en 3 ook nog gaan komen.
Specificaties Dantes goddelijke komedie: de hel
Vertaler: Loes Lavrijsen | Origineel: Dante Alighieri | Uitgever: Blossom Books | Illustraties: Sophie Pluim | 9789463492539 | Maart 2021 | 312 pagina’s | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
