De bestedeling, een onbekende Nederlandse geschiedenis
In De bestedeling legt Menno Lanting een onbekende, duistere Nederlandse geschiedenis bloot. Met de focus op ‘bestedelingen’ doet Lanting onderzoek naar casussen en ontwikkeling door de jaren heen. Een reconstructie van deze geschiedenis is hieruit ontstaan, die de ontwikkelingen in opvang, armoede en hulpverlening laat zien. In deze recensie vertel ik je graag meer over dit boek.
De bestedeling samenvatting
Tot diep in de twintigste eeuw was het realiteit in Nederland; kinderen, ouderen en mensen met een beperking werden geveild aan de laagste bieder.
Een vergeten praktijk waar schrijver Menno Lanting op stuitte tijdens zijn zoektocht naar het levensverhaal van zijn overgrootmoeder.
In De bestedeling reconstrueert hij voor het eerst deze schrijnende geschiedenis van uitbesteding, waarbij kwetsbare mensen als handelswaar werden behandeld. Aan de hand van archieven, persoonlijke verhalen en historische documenten laat Lanting zien hoe dit systeem werkte – en wat het betekende voor honderdduizenden levens. Hoewel bestedelingen officieel recht hadden op zorg en opvoeding, was de werkelijkheid vaak hard en onmenselijk.
De bestedeling is een onthullend en aangrijpend boek over armoede, overlevingsdrang en vergeten levens. Het werpt een nieuw licht op een pijnlijk en onbekend hoofdstuk uit onze geschiedenis.
‘Van de duizend gezinnen vindt men er één waar het kind uit liefde wordt opgenomen, en 999 waar eigenbelang de belangrijkste of enige reden is om vreemde kinderen in huis te nemen.’
Eerste indruk
Waargebeurde verhalen trekken vaak mijn interesse, daarom besloot ik al snel dat ik De bestedeling ook wilde lezen. Toen ik bekeek waar dit boek over ging, ‘een onbekende geschiedenis van kinderveilingen in Nederland’, is de ondertitel van het boek, kon ik alleen maar toezeggen dat dit mij inderdaad volledig onbekend was. Kom maar op dus, met die duistere feiten. Laten wij deze geschiedenis bovenhalen en niet vergeten, want dat waren we misschien wel aan het doen.
Het zal je maar gebeuren: je duikt een beetje in je familiegeschiedenis en komt erachter dat je overgrootmoeder zelf uitbesteed werd. Dit overkwam Menno Lanting en hij besloot een extensief onderzoek te starten.
De bestedeling komt binnen en de cover zet al gelijk de toon voor het boek. Serieus, een heftig onderwerp, verdrietige kinderen in het donker. Hoe is het om als kind je ouders kwijt te raken en opeens in een vreemd gezin te wonen? Wat waren de ervaringen van bestedelingen? Ik ben benieuwd.
De zorg en opvoeding van uitbestede kinderen was meer gericht op eigenbelang dan op echte zorg. Veel uitbestede kinderen werden nog steeds uitgebuit en mishandeld in hun pleeggezinnen en kregen minder waardering dan kinderen die bij hun eigen ouders opgroeiden.’
De bestedeling recensie
De opbouw van De bestedeling is helder. Het voelt alsof ik in het onderwerp kan komen door het eigen verhaal van Menno Lanting aan het begin. Daarna groeit mijn begrip van het onderwerp door voorbeelden en casussen. Ik vlieg door het begin heen. Later in het boek heb ik echter een tijdje iets meer moeite met mijn aandacht erbij houden. In deel vier is dit weer helemaal over. Hier spelen de voorbeelden enorm in op je gevoel en verbeelding en dit trok mij dan ook weer het boek in.
Door velen in de samenleving werden bestedelingen als last gezien, net als veel kwetsbare groepen mensen. Het is schrijnend, maar niet minder waar. Het is bizar om te lezen hoe met kinderen wordt omgegaan en dat veranderingen wel kwamen, maar niet veel verbetering brachten.
Hoewel sommige pleeggezinnen met liefde en zorg hun verantwoordelijkheid namen,
lag de nadruk op hard werken en gehoorzaamheid.’
De bestedeling blijft natuurlijk een historische uiteenzetting en geen roman; de juiste mindset en interesse voor het lezen van zoiets zijn belangrijk, denk ik. De geschiedenis die is blootgelegd vond ik superinteressant en enorm leerzaam, want mij was dit helemaal niet bekend. De verschillende delen van het boek en hoofdstukken hierin zijn goed opgebouwd en verdeeld in thema’s. Waar Menno een persoonlijke ervaring, samenvatting of ander verhaal deelt, vond ik dit een fijne aanvulling. De bestedeling geeft een breed en naar mijn gevoel compleet beeld van de situatie door de jaren heen.
Meer geschiedenis leestips
Heb je interesse in geschiedenis en wil je meer van dit soort tips? Misschien zijn deze recensies ook leuk voor jou om te bekijken;
- Dat deed je gewoon – een 99 jarige vertelt over zijn Nederlandse geschiedenis
- Het huis aan de Prinsengracht – Een geschiedenis van het Achterhuis
- Een kleedje voor Hitler – een kijkje in een Duitse familie
- Voor de mooiste – een bijzonder verhaal over onze geschiedenis
- Het raadsel Rutte – Een inkijkje in zijn leven
- Kan ik nog thuis zijn in dit land – een zoektocht
- Zwervelingen, actuele roman over een pijnlijk stuk uit de geschiedenis
- Bij ons in Auschwitz – een compacte en indrukwekkende bloemlezing
Specificaties De bestedeling
Auteur: Menno Lanting | S2uitgevers | September 2025 | 216 pagina’s | 9789493282636 | Meer informatie bij je lokale boekhandel, bezoek de website van S2 uitgevers, klik hier voor Bol, kijk bij Bruna.nl of bij Amazon
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur boekenserie culturen debuut dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor interactief jeugdroman jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful mysterie natuur oorlog opgroeien prentenboek prentenboek op rijm roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
Schrijf je in voor onze stoere nieuwsbrief die elke eerste week van een maand wordt verzonden en blijf op de hoogte van het lekkerste leesvoer!