De denkende klas – een boek om je leerlingen te helpen nadenken
Ik sta nu bijna 2 jaar als zij-instromer voor de klas. Na een jaar kleuters op een ouderwetse klassikale school heb ik ruim een half jaar voor de middenbouw op een Montessorischool gestaan. Sinds anderhalve maand sta ik voor de kleuters op de Montessorischool. Als zij-instromer sta je direct zelfstandig voor de groep. Hiervoor heb je zware assessments moeten doen en juist door die sprong in het diepe leer je snel. Klassenmanagement is bijvoorbeeld 1 belangrijk ding. Maar een denkende klas is weer een andere uiterste!
Denkende klas
In het laatste jaar van de PABO opleiding moet je voor didactisch handelen een verhalend ontwerp doen. Waar je normaliter alle touwtjes in eigen handen hebt, en de lessen zoveel mogelijk zelf stuurt tijdens opdrachten voor school. Moet je het nu loslaten. Ja in grote lijnen ga je aan de slag met de verhaallijn en episodes. Maar voor verhalend ontwerpen is het echt de bedoeling dat je een denkende klas laat zien.
Ik was net begonnen met een collega student eind november om alles op poten te zetten toen de Lockdown uitbrak en we weer afstandsonderwijs moesten inzetten. Moedig en vastbesloten als we waren gingen wij in de decembermaand vrolijk door met het opzetten van ons verhalend ontwerp over moeder aarde. Beiden werken we op een Montessorischool. Ik toen nog in de middenbouw en zij in de bovenbouw. We hielden enorme brainstormsessies, lazen boeken, zochten uren op internet en ik schreef zelfs een AVIM3 tekst voor groep 3 over moeder aarde.
Verhalend ontwerpen
Maar de grootste angst zat hem echt in de denkende klas. Gelukkig was daar het boek van Dick van der Wateren. Hij is leerkracht-trainer, (oud)docent, onderzoeker en schrijver. Met het boek De Denkende Klas weet hij leerkrachten te stimuleren om kinderen en jongeren van 2,5 jaar tot 18 jaar tot nadenken aan te zetten.
Het boek staat vol met praktijkvoorbeelden en is op een zeer prettige manier geschreven. Vaak zijn boeken bomvol theorie waardoor je soms geen makkelijk woord kunt vinden tussen alle zinnen. Maar Dick weet een prachtige balans te vinden tussen theorie en praktijk. Daarbij zijn er ook echte verdiepings hoofdstukken voor wie meer wilt weten over een onderwerp en weet hij veel andere interessante bronnen te noemen mocht je hier interesse in hebben.
Verhalend ontwerpen is de Nederlandse versie van de Storyline Approach to Education die ruim 30 jaar geleden door Steve Bell is ontwikkeld in Schotland. Bij Verhalend ontwerpen horen onderdelen als Verhaallijn, Episoden, Sleutelvragen, Incidenten en een Wandfries.
Bloom
Bij het verhalend ontwerpen is het de bedoeling dat kinderen tot een hogere denkorde komen. Voor iedereen die de PABO heeft gedaan, of een andere pedagogische studie klinkt de naam Bloom vast bekend. De prachtige piramide met onderaan onthouden, begrijpen, toepassen, analysere, evalueren en als hoogste creëren.
Nu hoef je natuurlijk echt niet met je leerlingen onderaan de piramide te beginnen. Immers zijn veel kinderen al in staat om kennis direct toe te passen. Het lagere niveau wisselt af met het hogere niveau.
Wat ik heel fijn vond was dat Dick in zijn boek De Denkende Klas sleutelvragen heeft gemaakt die kunnen helpen bij het werken met Bloom. Een paar hiervan heb ik dan ook gebruikt tijdens mijn project in de middenbouw klas over moeder aarde.
Maria Montessori en Biesta
Andere grote namen uit de pedagogiek die in De Denkende Klas voorbij komen zijn Maria Montessori en Biesta.
Wij moeten met al onze kennis, inzicht en vernuft het kind tegemoet treden om het te inspireren tot een houding van nieuwsgierigheid en betrokkenheid. Dat te organiseren is de wezenlijke opdracht van de school.
Maria Montessori
Ik vind dit een prachtige quote van Maria Montessori en staat volledig voor waar ik in geloof. Op een Montessorischool volg je als het ware de kinderen in plaats van dat je ze de hele dag klassikaal lessen geeft. Hierdoor sluit je veel beter aan op de belevingswereld van de kinderen en leren kinderen zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces. Door materiaal wat in de klas staat gaan kinderen zelf aan de slag met ontdekken en leren. Zo komen zij zelf tot kennis en creatie op hun eigen natuurlijke manier.
Als je niet meer weet met welk doel je onderwijs geeft, dan ben je bezig de agenda’s van anderen uit te voeren. Sta je nergens voor, dan val je voor alles.
Gert Biesta
Weer zo’n prachtige Quote van de Nederlandse onderwijspedagoog Gert Biesta. En voor mij ook weer zo herkenbaar. Op mijn vorige school stonden de thema’s al het hele jaar vast. Daarnaast werden er 6 weken van te voren 3 lessen per dag ingepland waar alle kinderen aan mee moesten doen. 3 keer per dag ruim een half uur in de kring. Tel daar de twee uur buitenspelen bij op en het eten en drinken en je ziet dat er voor zelfontplooing bijna geen ruimte meer is. Ik was altijd letterlijk alleen maar bezig met al die planningen, oftewel een goed gevulde agenda.
Dick gaat in De Denkende klas hier breed op in en is niet bang om zijn eigen verleden als docent af en toe onder de loep te nemen. Hij (h)erkent dat ook hij als docent een leerproces heeft gevolgd waarin hij elke 10 jaar duidelijke contrasten zag in zijn ontwikkeling.
Wat vind ik van de Denkende klas?
Door persoonlijk over zijn werkervaring te vertellen, relevante literatuur erbij te halen en een mooie balans met praktijkvoorbeelden is dit een zeer bruikbaar boek voor beginnende leerkrachten, maar ook voor leerkrachten die al jaren voor de klas taan. Ik lees dit boek niet van voren naar achteren, maar eigenlijk kriskras door elkaar. En dat mag gelukkig ook, en het kan ook! Een boek dat nog wel even naast mij op de bank gaat liggen de komende jaren om er steeds even bij te pakken!
Specificaties de Denkende klas
Auteur: Dick van der Wateren | Uitgever Lannoo Campus | 9789401474740 | december 2020 | 200 pagina’s | Meer informatie vind je bij je lokale boekhandel of op Bol.
Voor meer boeken die ik gebruikt heb tijdens mijn studie: Met rekenogen bekeken en handige noeken voor thuis studerende pabo studenten
In het dagelijks leven sta ik 3 dagen per week op de leukste Montessori school van Den Haag.
Daarnaast heb ik ook nog een lifestyleblog www.mamascrapelle.nl
2 reacties
Geef een reactie
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Ha Ellen,
Dank je wel voor je mooie recensie. Als ik een keer kan meedenken, laat me dat gerust weten.
Hartelijke groet
Dick
Hi Dick,
Super lief! En dit boek gaat me zeker helpen bij het afronden van mijn studie.
groetjes, Ellen