De jonge beelddenker – een boek met uitleg, tips en opdrachten
Een manier van denken en leren waarbij ervaringen en beelden centraal staan. Dat is in een notendop het beelddenken. Eigenlijk worden we allemaal geboren als beelddenker. We hebben immers nog geen verbale vaardigheden. Naarmate we ouder worden speelt taal een steeds belangrijkere rol in hoe we leren. Sommige kinderen blijven echter de voorkeur houden om te leren en denken in beelden. Ook wel visueel ruimtelijke informatieverwerking genoemd. Een bijzondere en krachtige eigenschap, die helaas binnen het onderwijs niet altijd voldoende herkend wordt. Om de herkenning en erkenning te verbeteren, heeft Tineke Verdoes het boek De jonge beelddenker geschreven. Een vervolg op het boek Denken in beelden. Dit eerste boek richt zich met name op de bovenbouw leerlingen. In De jonge beelddenker staat de leerling uit groep 1, 2 en 3 centraal. Een boek met uitleg, tips en opdrachten. Voor zowel leerkrachten als ouders!
Een reis door de wereld van het jonge beelddenkende kind
Of kinderen echte beelddenkers zijn, is bij kleuters zeker nog niet definitief vast te stellen. Maar zo geeft schrijfster Tineke Verdoes aan: het is wel belangrijk om signalen te herkennen. In het boek worden de kenmerken goed uitgelegd, met voorbeelden uit de praktijk. Daardoor krijg je een beter beeld van wat het concept inhoudt. En ook wat het verschil is met kinderen die meer talig en analytisch denken. Een kleine greep uit de gevarieerde kenmerken van de jonge beelddenker:
- Visueel sterk
- Kan goed met ruimte omgaan
- Is goed in verbanden leggen
- Vind intuïtief de juiste oplossing
- Geniet van meetkunde en natuurkunde
- Creatief in het verzinnen van nieuwe dingen
- Tekent of knutselt graag
- Voelt veel dingen goed aan
- Is origineel
- Heeft veel fantasie
- Is ambachtelijk, technologisch, emotioneel of spiritueel begaafd.
Voor leerkrachten is het belangrijk dat zij de jonge beelddenker herkennen. En erkennen dat zij een andere benadering nodig hebben. Een benadering die gericht is op belevend leren. Want daarmee haal je het beste uit een kind naar boven. Maar jonge beelddenkers kunnen ook wat moeilijkheden hebben op een aantal vlakken:
- Kan details over het hoofd zien
- Is een laatbloeier
- Kan onregelmatige cijfers halen
- Heeft moeite met woorden en taal
- Heeft moeite om een verhaal te vertellen
- Kan dromerig zijn
- Heeft moeite met tijd
De jonge beelddenker op school
Tineke Verdoes is een leerkracht met jarenlange ervaring in het basisonderwijs. Er staan dan ook veel voorbeelden en praktische tips in het boek. Bijvoorbeeld hoe je de beelddenkende kinderen kunt ondersteunen die moeite hebben met tijdsbesef. Denk aan het gebruik van een time-timer. Maar ook het visualiseren van de dagen van de week. Dit kan door (eigen) tekeningen te gebruiken. Hierdoor onthouden jonge beelddenkers sneller de namen en volgorde van de dagen van de week. Zo staan er vele tips voor het leren van de letters en het beginnend leren rekenen. Leren door beleving staat centraal:
Belevend leren gaat ervan uit dat een ervaring je bijblijft. Je leert sneller en intensiever door het te beleven, te ervaren. Belevend leren is: minimale theorie waarbij veel ruimte is voor praktisch oefenen en (directe) feedback.
Zeker voor leerkrachten een informatief en helpend boek. Bijvoorbeeld als het onderwijsleerproces wat moeizamer verloopt. De signalenlijsten kunnen dan meer inzicht geven en wijzen op het beelddenken. Ook de soms bijkomende kenmerken zoals perfectionisme en sensitiviteit verdienen aandacht in het leerproces. Ook als daar niet specifiek beelddenken aan ten grondslag ligt natuurlijk. Ervarend leren is immers voor veel kinderen helpend. Bovenal is aandacht voor talenten van ieder kind leidend. Zodat ze zelfvertrouwen kunnen ontwikkelen. En de krachtige eigenschappen zoals vindingrijkheid en originaliteit zouden ook in het rapport wel mogen terugkomen!
Letterklank koppelen aan een gebaar Problemen oplossen in beelden De dagen van de week in tekeningen
Informatief en praktisch
Het beelddenken is een interessant concept. En het is goed om je daar als professional of ouder in te verdiepen. De jonge beelddenkers zijn in ieder geval in goed gezelschap. Natuurkundige Albert Einstein zou ook een beelddenker zijn geweest. Het intuïtief vinden van de juiste oplossing lijkt bij hem wel van toepassing. Er zijn brieven bekend van hem waarin hij uitlegt hoe hij in beelden en concepten denkt. En pas in latere instantie in taal. Ook bij hem bleek het onderwijssysteem niet helemaal goed aan te sluiten. Zo zakte hij op Frans en Geschiedenis. Geweldig uitgelegd in onderstaand filmpje:
Dus het onderwijssysteem sluit niet altijd goed aan bij beelddenkende kinderen. En voor ouders kan het moeilijk zijn om je kind te zien worstelen. De rol van ouders is ook belangrijk. Wat ouders thuis kunnen doen komt ook steeds terug in de hoofdstukken. Welke leesboeken kun je aanbieden of welke spelletjes zijn er om bijvoorbeeld het rekenen te stimuleren. Bijvoorbeeld:
Ook wat de jonge beelddenker in het dagelijks leven nodig heeft komt aan bod. Zoals vaste rituelen, tekenen of kleien om bij te komen van de dag. Maar ook douchen of luisteren naar ontspanningsoefeningen kan hen helpen. Herkenbare tips die ook bij hooggevoeligheid werken. Bekijk ook onze blog over de kenmerken van deze kinderen. Er lijkt best veel overlap tussen deze concepten. Zo is er ook een overlap met aandachtsproblemen. Bij sommige beelddenkers zullen de moeilijkheden wellicht leiden tot een diagnose AD(H)D. Uitgeverij SWP heeft meerdere boeken op al deze gebieden uitgebracht. Helpende boeken om alle kinderen tot hun recht te laten komen in het onderwijs. En dan is niet het stempeltje leidend, maar vooral ieder kind zijn of haar specifieke behoeftes.
Meer informatie
- Kijk voor meer informatie op de website van Tineke Verdoes: kindertalenten. Een mooie en toepasselijke naam!
- Kijk voor tips om lezen leuker te maken deze blog op MamaScrapelle.
- Leuke lesideeën met Lego Duplo vind je hier.
- Knutselen is ook ervarend leren, bekijk voor tips het boek Mijn kleuter speelt.
- Kijk voor woordenboeken met afbeeldingen eens de review van Mijn knotsgek woordenboek.
- Een onderwijsbenadering waarin de belevingswereld van kinderen centraal staat is die van Maria Montessori. Het boek De denkende klas is een pleidooi voor het bevorderen van de creativiteit van kinderen zelf, geïnspireerd door Montessori.
Specificaties De jonge beelddenker
Auteur: Tineke Verdoes | Illustraties: Saskia Masselink | Uitgeverij SWP | 9789088504648 | Eerste druk november 2013 | 109 pagina’s | Vraag je lokale boekhandel voor meer informatie, of klik hier
