De naam van mijn Vader, een boek van Rindert Kromhout
Wie bij De naam van mijn Vader een boek verwacht over religie komt bedrogen uit. Er komt geen god of sekte aan te pas. Hoogstens een mateloze verering voor Thomas Mann. Hij is de vader van de hoofdpersoon, Klaus Mann. Rindert Kromhout schrijft in de roman De naam van mijn vader het verhaal op van de oudste zoon van Thomas Mann.
Een tipje van de sluiter van De naam van mijn Vader
Laten we beginnen bij de vader, Klaus Mann. ‘De Tovenaar’ zoals zijn bijnaam is, is een gevierd schrijver in Duitsland en hem is zelfs een Nobelprijs voor literatuur toegekend. The Buddenbrooks en De Toverberg zijn ook in het Nederlands vertaald. Hij wordt op handen gedragen. Dat heeft natuurlijk zijn weerslag op zijn zes kinderen. De schrijver Klaus Mann kennen we onder andere van Mefisto, dat ook vertaald is naar het Nederlands. Hij is het tweede kind en de oudste zoon wordt doorlopend gevraagd of hij toevallig familie is van de grote Thomas Mann. Na een bevestiging volgt doorgaans een bewonderend monoloogje van de vragensteller.
Klaus Mann als banneling
Zo ook van John Tewksbury, de Amerikaanse soldaat die met Klaus Mann door bevrijd Europa trekt om voor de Stars and Stripes, een krant van het Amerikaanse leger, artikelen te schrijven. John Tewksbury is weliswaar geen schrijver, maar wel een fervent lezer en boekhandelaar. Gretig hoort hij de verhalen van Klaus aan. Over de opkomst van het Nazisme in Duitsland. Over hoe de Nazi’s hebben geprobeerd de familie Mann aan hun kant te krijgen. En uiteindelijk hoe de familie Mann als bannelingen in de Verenigde Staten zijn terechtgekomen.
Klaus Mann wil weten wat er van de stad waar hij is opgegroeid nog overeind staat. München is gebombardeerd, dat weet hij, maar hoe is iedereen eraan toe? Wie leeft er nog? In die zomer van 1945 staat de wereld op zijn kop. Iedereen is ontheemd of voelt zich ontheemd. Zo ook Klaus Mann die, naarmate de week vordert, John Tewkesbury meer durft toe te vertrouwen over zijn verslavingen, zijn destructieve gedrag, de familieverhoudingen en zijn homoseksualiteit. Klaus Mann leren we op die manier kennen als een man die van veel mensen houdt. Van zijn familie, vrienden en minnaars. Hij kan alleen niet goed van zichzelf houden. John Tewksbury blijkt een goede luisteraar te zijn die intelligente vragen stelt en niet oordeelt. Met flashbacks vertelt Klaus met steeds minder terughoudendheid over hoe het de familie Mann is vergaan.
München als broedplaats
Eenmaal in München aangekomen stelt hij, Klaus Mann is niet voor niets schrijver, nieuwsgierig vragen aan zijn vroegere stadsgenoten. Geschokt is Klaus wanneer hij merkt dat twaalf jaar van Nazi-propaganda hun sporen heeft nagelaten. Ronduit verbijsterd is hij wanneer hij zijn ouderlijk huis ziet. De statige villa waar Thomas Mann zijn meesterwerken schreef en Klaus zijn eerste romans en toneelstukken neerpende is gebruikt als een Lebensborn-kliniek. Letterlijk een broedplaats om Arische kindertjes te maken. Deze konden later, heel boreaal, dienen als soldaten in de eeuwige strijd die de Nazi’s met de rest van de wereld wilden voeren. ‘Godverdomme, wat hebben ze met mijn land gedaan?’, laat het personage Klaus Mann zich dan ook ontvallen. Gedesillusioneerd keert Klaus Mann terug naar de Verenigde Staten. Amerikaan heeft hij zich nooit gevoeld, maar Duitser is hij ook niet meer.
Kromhout kan onderzoek omzetten naar een mooie roman
Rindert Kromhout kende ik wel als schrijver van kinderboeken, onder andere het bekroonde Soldaten huilen niet, is van zijn hand. Prettig verrast was ik dan ook toen ik De naam van mijn Vader in handen kreeg. Wat opvalt is het onderzoek. Niet alleen naar de algemene geschiedenis, maar ook naar de familie Mann. Daar moet ontzettend veel tijd in hebben gezeten. Om al dat onderzoek dan om te zetten naar een begrijpelijk verhaal is knap. Daarnaast spoort hij mij aan om verder te lezen. Niet alleen in de boeken die Kromhout zelf heeft geschreven (waaronder het eerste en tweede deel van deze trilogie), maar ook Mefisto nog eens tot me te nemen. En eigenlijk wil ik de film Cabaret ook weer eens zien.
Het personage van John Tewksbury belangrijk in deze roman. Deze vraagt door en laat, terwijl hij van Italië naar München rijdt, Klaus Mann vooral vertellen. Dat hij de rol van aangever in dit boek vervult neemt niet weg dat het een geloofwaardig personage is. Wat zeg ik, ook John Tewksbury heeft echt bestaan. Volgens Rindert Kromhout heeft hij inderdaad het huis waar Klaus Mann opgroeide gefotografeerd, maar uit een interview met de Boekenkrant zegt hij over John het volgende: ‘Verder weten we echter niets van hem, dus zijn leven heb ik verder zelf kunnen invullen.’ Dat heeft Kromhout op overtuigende wijze gedaan, dat invullen.
De naam van mijn Vader in een ingewikkelde periode
De periode waarover Kromhout schrijft in De naam van mijn Vader is nogal een ingewikkelde periode. Niet alleen de bannelingsgeschiedenis van de familie Mann is anders dan dat van andere vluchtelingen. Ook de bevrijding van Europa zoals wij dat in Nederland zo noemen, werd door veel Italianen en vooral Duitsers lang niet altijd als een bevrijding ervaren. Dat laat Kromhout mooi zien. Denazificatie, zoals de geallieerden doorvoerden, was geen overbodige luxe. Dat is wel duidelijk. Ook de scherpte van het leven als banneling in de Verenigde Staten met een FBI die je in de gaten houdt, de afhankelijkheid van je weldoeners en de machteloosheid over de situatie van het land van herkomst zijn scherp opgeschreven. Empathische geschiedschrijving doe je nog altijd het beste in een mooie historische roman. De Naam van mijn Vader is zo’n roman.
Rindert Kromhout heeft met De naam van mijn Vader een mooie roman afgeleverd over de schrijver en banneling Klaus Mann. Het boek is onderdeel van een trilogie maar kan prima als stand alone gelezen worden! Weet dat als je het eerste en tweede deel niet tot je beschikking hebt.
Specificaties De naam van mijn vader
Schrijver: Rindert Kromhout | Uitgeverij: Leopold | 9789025880156 | november 2020 | 256 pagina’s| Kijk hier voor meer informatie of ga naar je lokale boekhandel
- Kinderboekenweek 2021 worden wat je wil, een overzicht - 13/09/2021
- Het Mirakel, een roman over oerkracht - 31/08/2021
- Nachtmissies, een boek voor de schoolbibliotheek - 10/08/2021