De Notenkraker, een originele vertelling van E.T.A Hoffman
Ik ben al van kleins af aan gek op de Notenkraker. Als klein balletmeisje wist dit ballet me elke kerst weer te betoveren. Ook had ik een videoband (jaja) met dit verhaal erop, uitgevoerd als een ballettekenfilm. Door de jaren heen ben ik gewend geraakt aan Clara, de muizenkoning en het stoere houten mannetje. Alleen dit jaar raakte ik van slag. Opeens lees ik overal ander soort verhalen. Mijn dochter wil ook meer weten over dit avontuur. Maar de ene keer heeft Clara een broertje en soms weer niet. Dan is Drosselmeier de vader en dan weer de peetoom. Het avontuur verloopt ook heel anders. Tijd om eens opzoek te gaan naar het originele verhaal en ik heb het gevonden; De Notenkraker van E.T.A. Hoffman.
De Notenkraker
Nog voordat Tsjaikovksi mijn geliefde ballet maakte bestond het verhaal van de Notenkraker al. Tsjaikovski deed dit overigens niet alleen, hij componeerde het prachtige klassieke stuk. Lev Ivanov maakte de choreografie en Petipa en Vsevolosjki schreven samen het libretto erbij. Deze heren baseerden zich niet op het originele sprookje van E.T.A. Hoffman uit 1816. Nee ze kozen voor een bewerking van Alexandre Dumas uit 1844. En Dumas kennen we weer van ‘De graaf van Montecristo’ en ‘De drie musketiers’.
Sanna Annukka brengt met haar prachtige dromerige en grafische illustraties het originele sprookje weer onder de aandacht. En dankzij uitgeverij Blossom Books is deze geweldige uitgave op de Nederlandse markt gekomen. De kaft is in prachtig rood linnen. Met goud glimmende elementen die perfect staan in contrast met het donker bordeaux wat ook gebruikt is. Een slank en smal formaat, een persoonlijk liefdevol voorwoord zoals we kennen van Blossom Books en het feestje kan van start. De opmaak binnenin is om door een ringetje te halen. Prachtige vormgeving, elke letter en elke bladzijde klopt gewoon.
Het originele verhaal
Ik moet over de eerste shock even heenstappen… Mijn geliefde Clara is helemaal niet het hoofdpersonage in het origineel. Clara is een pop en kerstcadeau van.. Marie! Marie is de echte naam van de heldin en Fritz is haar broertje. Dokter Staalboom is hun vader, mevrouw Staalboom de moeder. En Drosselmeier is een raadsman, ambitieus speelgoedmaker en hun peetvader. Fritz is net zo klierig als in de meeste vertellingen en weet de Notenkraker te beschadigen waar Marie vervolgens zorg voor draagt.
Door het verhaal heen zitten de elementen die ik ken van De Notenkraker. Enge muizen, een gevecht rond de kerstboom, een reis naar andere werelden, magie en verwondering. Maar verder is dit origineel toch wel echt anders. Het doet me denken aan Alice in Wonderland en het origineel van Wizard of Oz. Alle drie de verhalen bevatten meiden in een tijd waarin meisjes deugd- en gehoorzaam moesten zijn. Tegelijk zijn in deze verhalen meisjes te vinden die juist zich uitspreken en durven te verwonderen. Maar hun verwondering gaat wel over vreemde zaken en werelden.. Waarvan we als lezer niet zeker weten wat nou waar is en wat niet.
Meer connecties
Wat ik nog goed weet van mijn oude videoband is dat er een muis met 7 koppen in voorkomt, en dat is dus ook in dit origineel! Het verhaal is gelaagder, dieper en duisterder. Voor mij bevat het een kern van verder kijken dan uiterlijke schoonheid, echte liefde zit van binnen en is voelbaar. Tegelijk durven dromen, jezelf kunnen zijn en durven vechten voor jouw waarheid. Stap eens uit de voor jouw gebouwde hokjes en je zult zien dat de wereld erbuiten je kan verrassen en verrijken. Ook al is het soms spannend of anders. Je leert altijd iets en verrijkt daarmee jezelf.
Marie komt in dit boek op den duur terecht in een wereld vol snoepgoed en magie. Limonaderivieren en bomen gevuld met lekkers. Bonbon dorpen en koekhekjes.. Het is net of ik de wereld van Willie Wonka instap. Zou Roald Dahl geïnspireerd zijn geraakt door dit boek? Sjakie en de chocoladefabriek is uitgebracht in 1964 en De Notenkraker in 1816. Ik lees er niks van terug op internet, maar het zou me niks verbazen. Het verbaasd me wel dat er over deze connectie niks vindbaar is op internet. Of is dit een fantasierijke connectie wat alleen in mijn hoofd ontstaat?
Boekenkastpareltje
Dit boek draagt weer met trots de naam “Boekenkastpareltje”. De vormgeving is zo prachtig. Het originele verhaal is heel gaaf. Soms is de oude taal even weer wennen. Ik heb geleerd wat huzaren zijn bijvoorbeeld. Kleurrijke ruiters en in een Zuid-Slavische taal betekend het piraat. De Notenkraker draagt een huzarenjasje. Zou de huzarensalade daarom ook zo heten? Omdat het er als een kleurrijke veldslag uitziet of omdat het voedsel was van de huzaren?
Het verhaal is net zo vreemd en vaag als dat Alice in Wonderland kan zijn. Soms snap ik niks van Drosselmeier zijn uitspraken. Hij doet me aan de Mad Hatter denken. En ook voor mij is niet helemaal duidelijk wat nou werkelijk is en wat niet. Eigenlijk doet dat er ook niet toe, en vind ik het heerlijk dat een boek me zo laat denken en verwonderen. Het echte originele verhaal van de Notenkraker is niet simpel, heeft meerdere lagen en meerdere waarheden. Maar boven alles is het een avontuur van pure liefde en dapperheid. Over vechten voor je eigen vrijheid. Een verhaal wat je niet 1 keer leest, maar meerdere keren in verdwaald om vervolgens met een voldaan gevoel dicht te slaan.
Specificaties De Notenkraker
Auteur: E.T.A. Hoffman | Illustrator: Sanna Annukka | Uitgever: Blossom Books | Vertaald door Merel Leene | 9789463491020 | 94 pagina’s | November 2017 | Meer informatie vind je hier
