Denken als Einstein, een pleidooi

Denken als Einstein is een pleidooi voor het wereldbeeld van de creatieve ingenieur en nieuwsgierige wetenschapper Albert Einstein. Christiaan Schreurs, ingenieur en manager, maakt in dit boek een zwerftocht langs allerlei inzichten die konden ontstaan door te denken als Einstein, mede door onzekerheid te accepteren. Schreurs kijkt specifiek naar management als vakdiscipline, naar het besturen van onze maatschappij en naar onszelf. Volgens hem ontstaat er vrijheid van handelen als de dwangbuis van maakbaarheid en perfectie niet meer aangetrokken hoeft te worden.

Een review met daarin de kijk, visie en samenwerking tussen onze reviewers Mandy en Tanja! Vanuit verschillende oogpunten gelezen en bekeken.

Onbevangen kijken en niet te snel conclusies trekken

In Denken als Einstein pleit Schreurs voor een herwaardering van het technische en natuurwetenschappelijke wereldbeeld waarin onzekerheid en falen de basis zijn voor vooruitgang. Denken zoals Einstein vraagt om vragen stellen, nieuwsgierig zijn en experimenteren. Toen Einstein begon met zijn denkwerk, kon hij ook niet weten wat hij zou vinden. Ondanks de onzekerheden heeft hij toch inzichten gevonden waar wetenschappers nog steeds iets aan hebben.

Denken als Einstein is ook op een kritische, maar positieve manier geschreven. Met daarbij veel hypotheses en vragen zoals:

• Hoe zit het met de erkenning van onzekerheid en van niet-maakbaarheid in management?
• Wat kunnen we winnen in de maatschappij als er onzekerheid mag bestaan en maakbaarheid en perfectie niet het opperste gebod zijn in bestuur en politiek?
• Hoe houd je zelf bescheidenheid in het denken?

Schreurs gaat in op allerlei (probleem)situaties uit de praktijk van vroeger en nu, zoals marktwerking en automatisering. En hij analyseert ze daarna, zodat we er lering uit kunnen trekken. Hij doet suggesties over wat nodig is, bijvoorbeeld qua samenwerking. Denken als Einstein is eigenlijk een verzameling anekdotes die de kernthema’s van het boek vanuit verschillende hoeken belichten. Daarbij worden regelmatig vergelijkingen gemaakt, zoals internet versus werkelijkheid, persoonlijk versus algemeen en praktisch versus theoretisch. Het mooie hiervan is dat Schreurs hierbij terugkeert naar zijn basis: Zijn vakgebied van ingenieurschap. Hij houdt hierbij een pleidooi voor herwaardering van vakmanschap.

Een verfrissende blik op het bedrijfsleven vindt Mandy

Denken als Einstein was voor mij niet gemakkelijk om te lezen, omdat ik geen verstand heb van management en bestuur. Gelukkig waren de hoofdstukken kort en legt Schreurs helder uit wat hij bedoelt. En doordat ik weinig achtergrondkennis heb, vond ik het ook een uitdagend en interessant onderwerp. Het is weer eens wat anders. Het boek geeft me meer inzicht in waar managers en bestuurders allemaal mee te maken hebben. Het is anders altijd makkelijk oordelen over wat ze fout doen, maar ik zou hun verantwoordelijkheden niet willen.

In die zin biedt het boek ook herkenning en erkenning voor de beroepsgroep zelf. En hopelijk zet het boek ook aan tot kritisch kijken naar bepaalde banen en werkzaamheden. Veel mensen hekelen de vele regels die de creativiteit dood slaan. Denken als Einstein toont wat een open geest voor goeds kan opleveren en legt uit waarom we onzekerheid niet weg kunnen nemen met allerlei schijnbare zekerheden, in de vorm van doorgeslagen managementmodellen bijvoorbeeld. Het boek sluit aan bij de tijdsgeest wat dat betreft en haakt in op actualiteiten zoals de toeslagenaffaire en de corona-epidemie.

Denken als Einstein is een oproep tegen het maakbaarheidsdenken

Schreurs geloofsovertuiging in Denken als Einstein is dus dat ons vermogen om zaken te realiseren voortkomt uit de gecombineerde inspanningen van onze hersens, handen, geest en hart. In ons werk en leven kunnen we onzekerheden dragen en een uitweg vinden door ervaringen en kennis te combineren van iedereen die ergens verstand van heeft. Vertrouwen op elkaar en een open blik zijn daarbij belangrijk. Zo komen we tot een best mogelijk resultaat. Het is toch niet mogelijk om alles te controleren.

Daarmee is Denken als Einstein een strijdlustige oproep tegen het maakbaarheidsdenken in het bedrijfsleven. En in de samenleving. Schreurs deelt inzichten waar managers, ingenieurs, bestuurders en iedere andere kritische denker wat aan heeft. Er staan tips in het boek en het kan sommigen net dat nodige zetje geven om anders te durven denken en werken.

Genoeg triggers tot nadenken in Denken als Einstein vindt Tanja

Denken als Einstein betekent dus ook dat je niet alles moet aannemen voor zoete koek, precies wat Mandy al schreef. Dat je je af moet vragen waarom dingen gebeuren. Of je hetzelfde resultaat op een eenvoudiger manier kunt krijgen. Of alle techniek en controlemechanismen niet een self fulfilling prophecy worden. Schreurs wekt de indruk van wel. Hij vindt dat je mensen vanuit hun vakmanschap en professionaliteit moet laten werken. Daarin ben ik het van harte mee eens. Een leraar wil onderwijzen, een verpleegkundige zieken verzorgen en een elektrotechnicus wil bezig zijn met elektrotechniek.

Een pleidooi voor (technisch) vakmanschap

Mijn lief is elektrotechnicus. Hij werkt voor een internationaal bedrijf dat ziekenhuisapparatuur verkoopt. Hij zit aan de technische kant en levert maatwerk in ziekenhuizen in Europa en bulwerk in de Verenigde Staten. Dat alleen al is een verschil in de mate van marktwerking. Hij leidt engineers op zodat ze om kunnen gaan met de verschillende apparatuur. Daar hoort niet alleen het repareren bij. Ook het schrijven van accurate rapportages is hierin belangrijk. Hij wijst expert-engineers op het het nauwkeurig callibreren van deze apparatuur. Immers, deze apparatuur is bedoeld om mensen te monitoren of ondersteunen met een vaak met vaak een zwakkere gezondheid. Hij drukt hen op het hart dat het niet alleen gaat om efficiëntie, maar ook om volksgezondheid. Daarmee doet hij , kortom, een appèl op hun vakmanschap. Hij onderschrijft dat de managers die hij goed vond, hem in zijn waarde van vakman lieten.

Christiaan Schreurs legt in zijn boek Denken als Einstein, nog iets anders bloot: de onderwaardering van de technicus. Het is een verhaal dat ik bij mijn lief hoor. Maar ook van familieleden die een technisch vak gekozen hebben. Van mijn vader die als vakkundig meester meubelmaker (hij is van de oude stempel) ziet hoe hij stagiaires van alles bijbrengt. Dingen wat ze op school niet hebben geleerd omdat ze daar niet altijd vakbekwame docenten hebben rondlopen. ‘Iedereen kan techniek’, zo lijkt te gedachte. Dan kan je de naam van een beroep mooier maken, maar persoonlijk vind ik dat het niets toevoegt aan het vakmanschap. Schoenmaker, blijft alsjeblieft schoenmaker en niet schoeiselspecialist of footwearmanager. En vooral ook, schoenmaker blijf bij je leest.

When Engineer meets historian….

Als parlementair historicus werkzaam in het informatiemanagement van een ministerie kan ik rustig zeggen dat ik geen verstand heb van techniek en zeker niet van elektrotechniek. De heilige drie-eenheid Volt, Watt en Ampère laten bij mij geen lichtje branden. Figuurlijk dan. Wat bij mij wel een lichtje doet branden is hoe Schreurs vanuit zijn technische invalshoek denkt over controle in Denken als Einstein. Daarin ben ik het niet volledig met hem eens. Ja, je mag vakmensen vertrouwen. Graag zelfs.

Controle, niet om de bureaucratie maar voor de democratie en kwaliteit

Controle dient er te zijn. Om democratie te waarborgen. Omdat het soms niet zo simpel is als het lijkt. Om een rookgordijn dat wordt opgetrokken vakkundig – weer dat woord- aan flarden te trekken. Daarbij wel om na te gaan wat er is gebeurd, niet om processen onnodig complex te maken. Het kan heel simpel zijn. Ik herken mij wel in Schreurs’ eenduidigheid van:

• Zeg wat je doet
• Doe wat je zegt
• Bewijs het.

Dat is iets wat iedere leraar, verpleegkundige of informatiemanager kan onderschrijven. ‘Bewijs het’ betekent in mijn geval ook: kom er op terug. Laat zien dat je niet alles weet, maar zoek het uit! Onderzoek het en laat aan je collega, klant, leerling of patiënt zien dat je ermee bezig bent. Zonder het onnodig complex te maken, maar met hart voor de zaak en vanuit je professionaliteit. Een mooie bewustwording in Denken als Einstein.

Historicus

Vanuit mijn vak als historicus was het soms wat bevreemdend om te lezen hoe Schreurs in Denken als Einstein, als ingenieur omgaat met de geschiedenis. Situaties uit de Eerste Wereldoorlog of een middeleeuwse kloosterorde kunnen op zich prima als voorbeeld dienen. Zo zie je hoe een project gepland kan worden en hoe je dat leidt. Omdat ik gewend ben aan meer historische context, is dat even wennen. Ik ben er eerlijk gezegd nog steeds niet over uit wat ik precies vind van de manier waarop Christiaan Schreurs omgaat met de geschiedenis. Het zit namelijk -helaas- wat complexer in elkaar dan Scheurs en ik zouden willen. Desalniettemin ben ik het eens met wat Schreurs opschrijft over verandering:

Een geloof in een mooie toekomst die, zoals de geschiedenis duidelijk heeft aangetoond, kan worden bereikt door veranderingen, dat zou echter inspirerend en motiverend kunnen zijn. Generative change, verandering die iets teweegbrengt, zou een veel beter begrip zijn.

Christiaan Schreurs

Specificaties Denken als Einstein

Auteur: Christiaan Schreurs | Uitgeverij: Haystack | 9789461264473 | Juni 2021 | 232 pagina’s | Meer informatie vind bij je lokale boekhandel of op Bol.com

Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!

avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek