Duizend ogen – Samanta Schweblin, een rauwe roman over kentukis
Alles aan ‘Duizend ogen’ schreeuwt om mijn aandacht. Ik voel me bekeken door de cover en terwijl dit gebeurt, bekruipt me een onaangenaam gevoel waarvan ik vermoed dat dit alleen verdwijnt als ik in het verhaal van Samanta Schweblin duik. Eerder dit jaar wist een eerste kennismaking met deze auteur me al aangenaam te verrassen. Dat was een verhalenbundel. Nu ben ik klaar voor een volledig verhaal waarin ik ga kennismaken met kentukis. Wat dat is? En of dat bekeken en onaangename gevoel verdwenen is na de laatste bladzijde? Lees maar verder, dan deel ik het met je in deze recensie.
Duizend ogen samenvatting
Kentukis zijn de nieuwste rage. Overal ter wereld schaffen mensen ze aan, een beetje knullig gefabriceerde panda’s, draakjes of kraaien, surrogaathuisdieren die gezelschap betekenen. De koper beslist welke kentuki hij koopt, maar hij weet niet wie degene is die het via software op afstand bestuurt en meekijkt. Alsof je een zwijgende vreemdeling uitnodigt bij je te komen wonen.
Voor Alina betekent het troost na een mislukte relatie.
Emilia mist haar geëmigreerde zoon, maar heeft via de kentuki van een jonge vrouw toch het idee van huiselijkheid en contact.
Enzo koopt een kentuki voor zijn zoontje, maar ontwikkelt er zelf een band mee.
In totaal twaalf personages van over de hele wereld voert Schweblin ten tonele. Gevaar van oversharing en voyeurisme in onze tijd van social media wordt met Schweblins kenmerkende touch of horror subtiel en overtuigend beschreven, maar het is de manier waarop ze de bijna pijnlijke kwetsbaarheid en hoop van haar personages beschrijft, die ronduit indrukwekkend is.
Auteur Samanta Schweblin
Samanta Schweblin (1978, Buenos Aires) studeerde aan de film- en televisieacademie. Haar romans Gif, Duizend ogen en haar verhalenbundel Een mond vol vogels (Bol) stonden alle drie op de long- of shortlist van de Inter national Man Booker Prize.
Korte verhalen van haar hand zijn onder andere gepubliceerd in The New Yorker en Harper’s. Ze is al veelvuldig gelauwerd voor haar bescheiden, prachtige oeuvre, onder andere met de Shirley Jackson Award. Lees ook van deze auteur: Zeven lege huizen (Bol) en Het goede kwaad.
Rauwe realistische roman
‘Duizend ogen’ laat mij weer voelen waarom ik zo hou van literaire romans. Niet gebonden aan een specifiek genre, vrijheid voor de lezers om te kiezen of het een venster of spiegel is waar ze doorheen kijken en alle ruimte voor eigen gedachten, emoties en gevoelens. De leesreis gaat niet volgens een vast stramien, volgt geen ABC-route en zoals het een goed stoofpotje betaamt, pruttelt het verhaal nog uren, zo niet dagen, na om dan pas volledig tot smaak te komen.
Wie wel meer een specifiek genre wil weten. Ik doe een poging. ‘Duizend ogen’ is in basis een roman. We maken ontwikkelingen mee van diverse karakters. Soms gierend met G-krachten door een korte bocht. Soms is het parcours wat langer. Je kan het woord dystopisch ervoor plakken, want het speelt zich af in een samenleving die in een dichte toekomst van ons ligt. Direct volgt dan wel de vraag of dit ooit echt zal zijn (het kan zeer zeker) en of dystopisch wel passend is. Voor sommigen zal dit een utopie zijn. Het zit verder vol met 50 tinten spanning. Mysterie, angst, verlies, duisternis, lust, verlangen en complete horror. Niet bovennatuurlijk, wel rauw, menselijk, realistisch.
Boven alles is ‘Duizend ogen’ een kijkje in een maatschappij vol menselijkheid. En wie middenin het leven staat weet hoe divers die smaken zullen zijn. Gevoed door opvoeding, ervaring en leefomgeving heb je zelf vermoedens en verwachtingen in bepaalde verhaallijnen. Schweblin speelt met haar lezers en die verwachtingen. Net zoals ze haar karakters een technologisch speeltje aanreikt met haar kentukis, zo reikt ze haar lezers voeding aan die bij een ieder anders zal smaken. Maar de bittere, rauwe ondertoon zal iedereen ervaren.
Duizend ogen recensie
Ik zit nog in het eerder genoemde ‘pruttelproces’. En elke keer smaakt ‘Duizend ogen’ weer wat beter. Wat een boeiende roman is dit. Het zet lezers aan het denken, maar geeft het net zo makkelijk weer een duw in een andere richting. Door de grote diversiteit aan karakters, met als rode draad de kentukis, gebeurt er veel. Maar nergens is het overweldigend. Ik kan goed alle verhaallijnen en karakters volgen die Schewblin ten tonele brengt. Er zitten uiteraard onderling soms connecties en de rode draad draait om de kentukis.
Dit zijn digitale huisdieren, elk anders in uiterlijk en soms met speciale functies passend bij het dier. Dan zijn er twee opties: je bent het baasje of je bent het dier. Ook wel: je bent een kijker of een bekijkte. Het dier heeft een camera en kan alles zien. Het baasje kan praten en bepaalt meestal de regels, niet wetende wie inlogt in het huisdier. Eenmaal verbonden zijn baasje en dier aan elkaar overgeleverd. Gaat het huisdier dood, dan stopt de verbinding en kan deze niet meer hersteld worden. Als lezer ga je nadenken over welke keuze jij zou maken, of je mee zou doen. En die Tamagotchi en andere digitale huisdieren in mijn kast bekijk ik opeens met een hele andere blik.
Maatschappijkritische roman
Ondanks de vrijheid die ik als lezer voel om mijn leeservaring zelf te kleuren, is ‘Duizend ogen’ natuurlijk wel maatschappijkritisch. Schweblin weet heel goed een wereldse diversiteit in haar roman neer te zetten. Als lezer dompel je je onder in een mix van verschillende globale problemen, allen gevoed door menselijk verlangen en een bepaald soort gemis voor velen. Schweblin maakt het niet mooier dan het is, dat kan ook niet. Dat is het ook gewoon niet. Maar het oordeel laat ze wel aan de lezer.
Samanta Schweblin weet me te vermaken, te laten gruwelen, voedt mijn verwachtingen, maar verrast me net zo vaak. Ik lees vanuit diverse vensters en staar regelmatig in een spiegel. ‘Duizend ogen’ is een boek dat nog lang, zo niet voor altijd, in mijn hoofd zit genesteld. Bijzonder vind ik ook dat ik de basis van dit verhaal, zonder de volwassen gruwels, met mijn dochters heb besproken. Die vonden de cover erg boeiend. Meteen ontstond er een waardevol gesprek over privacy, internet, social media en de gevolgen van bepaalde keuzes. Maar ook consequenties die je misschien niet overziet, maar die dankzij boeken als deze wel een stuk bewustwording verschaffen.
Mijn dochters zijn te jong (6 en 11) om het boek te lezen, maar ik denk dat het wel een belangrijk verhaal is om op leeslijsten van middelbare scholen aan te bieden. Vooral de diversiteit in perspectieven, de globale blik met knelpunten en alle ethische keuzes zijn heel belangrijk om met elkaar te bespreken en samen maatschappijkritisch het gesprek aan te gaan over privacy en menselijkheid.
Leestips literaire romans
Duizend ogen is voor mij het boek van Schweblin waardoor ik elk boek op mijn TBR-lijstje heb gezet van deze auteur. Maar zoek je meer diversiteit of gelijksoortige literaire romans? Kijk dan eens bij onderstaande recensies van boeken waar ik ook erg van genoten heb:
- Het goede kwaad – Samanta Schweblin
- Het smelt – Lize Spit
- Alles wat er was – Hanna Bervoets
- Het boek van de nacht – Agustina Bazterrica
Specificaties Duizend ogen
Auteur: Samanta Schweblin | Vertaald uit het Spaans door: Eugenie Schoolderman en Arie van der Wal | Originele Spaanse titel: Kentukis | Uitgever: Meridiaan Uitgevers | 224 pagina’s | Oktober 2020 | 9789493169227 | Meer informatie bij je lokale boekhandel, bezoek de website van Meridiaan Uitgevers (gratis verzenden), klik hier voor Bol, kijk bij Bruna.nl of kijk bij Amazon
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur boekenserie culturen debuut dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor interactief jeugdroman jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful mysterie natuur oorlog opgroeien prentenboek prentenboek op rijm roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
Schrijf je in voor onze stoere nieuwsbrief die elke eerste week van een maand wordt verzonden en blijf op de hoogte van het lekkerste leesvoer!