Een vrouw in de poolnacht, een overweldigend reisverslag
Dankzij het tv-programma “Het Hoge Noorden” kwam ik bij Christiane Ritter terecht. Ik had nog nooit van haar gehoord, maar als liefhebber van reisverslagen en sterke vrouwen, kon ik ‘Een vrouw in de poolnacht’ niet aan me voorbij laten gaan. Door het programma had ik al iets meer achtergrondinformatie gekregen. Ik vond dat zelf prettig lezen; ik kon me nog beter een beeld vormen van de omgeving waar zij overwinterd heeft.
Een vrouw in de poolnacht samenvatting
In de zomer van 1934 reisde Christiane Ritter naar het Hoge Noorden. Haar echtgenoot, Hermann, was na een wetenschappelijke expeditie op Spitsbergen gebleven en had haar een telegram gestuurd: ‘Laat de boel de boel en kom ook naar de Noordpool.’ Ze aarzelde: zou ze, geboren en opgegroeid in Europa, ooit kunnen wennen aan de kou, de stilte en de duisternis? Maar ze ging.
Een jaar lang woonden de Ritters met de Noorse jager Karl in een primitieve hut, afgelegen op het noordelijkste punt van Spitsbergen. Ze hadden niet de beschikking over technische hulpmiddelen: behalve de ruige natuur en de onmetelijke leegte was er niets. Tijdens de duistere wintermaanden, toen de mannen lange periodes weg waren voor de jacht, verliet Christiane de hut alleen om de deur ervan uit te graven na een sneeuwstorm. In Een vrouw in de poolnacht beschrijft ze hoe ze niet alleen standhield in die overweldigende witte wereld, maar er zelfs haar hart aan verloor.
Christiane Ritter maakte, naast enkele kleine pentekeningen, meer dan dertig aquarellen bij haar verhaal over de reis en de overwintering, die in deze editie van haar boek voor het eerst zijn opgenomen.
Overwintering in Spitsbergen
Christiane Ritter is een huisvrouw die in 1934 bericht van haar man krijgt dat ze alles moet laten vallen en dat ze naar hem in Spitsbergen moet komen. In tegenstelling tot wat je zou verwachten, gaat ze dat ook gewoon echt doen. Ik vind dit heel tof en stoer, maar ook wel lastig voor te stellen. Vooral natuurlijk in die tijd. Alles ging toen moeizamer en was zwaarder dan nu. Ik vind het heel stoer dat ze dit gedaan heeft en die aanpakkersmentaliteit komt ook in Een vrouw in de poolnacht goed naar voren.
Ze beschrijft in een korte en bondige stijl hoe ze naar haar man toegaat. Op de boot wordt ze ook voor gek versleten en in eerste instantie weigert de kapitein haar ook af te zetten. Hij blijkt later haar man te kennen en verleent dan zijn medewerking. De beschrijvingen van de natuur zijn fenomenaal. Ik vond het wel helpend dat ik op tv de omgeving had gezien. Zo maakten de beschrijvingen nog meer indruk.
Sterke vrouw
Christiane gaat samen met haar man en een makker overwinteren in een heel klein hutje. Dit brengt de nodige zorgen en ontberingen met zich mee. Vooral de zorgen over scheurbuik houden haar soms wakker. Dit betekent dat er gejaagd moet worden. Mensen die hier niet van houden, zullen stukjes moeten overslaan. De jacht wordt in ‘Een vrouw in de poolnacht’ namelijk soms wel gedetailleerd beschreven. Toch kun je het goed plaatsen als je nagaat waar ze moesten overleven en in welke omstandigheden. Ze deden dit ook zeker voor mijn gevoel met respect voor de dieren en omgeving. Het ging echt om het overleven. Het lijkt mij zo zwaar en Christiane deed het gewoon. Je hoort haar eigenlijk nauwelijks iets negatiefs zeggen. Soms heeft ze het moeilijk, maar dit wordt kort aangestipt en ze gaat dan weer door.
Ze komt over als een hele sterke vrouw die nuchter is. Christiane geniet van de omgeving en het landschap. Ze wordt, ondanks wat ze eerst beweerde, gegrepen door Spitsbergen. Ook al leven ze met omstandigheden van -40. Ik kan me daar niks bij voorstellen. Maar je ziet haar echt in dat hutje bezig om te overleven. Een vrouw in de poolnacht is niet hoogdravend. Het is echt beschreven alsof je door de camera naar hen kijkt. Heel filmische beschrijvingen. De emoties en zorgen komen zeker ook aan bod, maar je ziet vooral de liefde voor de omgeving groeien. Haar taal is bloemrijk en beeldend.
Ze geloven in het bewegen van het licht de geesten van de doden te zien. Dat glanzende licht heeft iets aardgerichts, iets beschermends, iets troostends en veelbelovend en toch staat het oneindig ver van ons af.
Bladzijde 131
Een vrouw in de poolnacht recensie
Ik verafschuw kou met echt mijn hele hart, maar na het lezen van ‘Een vrouw in de poolnacht’ zou ik bijna een ticket naar Spitsbergen boeken. Ik vind het zo stoer dat een vrouw in 1934 gewoon de boel de boel liet en ging overwinteren op Spitsbergen. Ze staat haar mannetje en laat vooral de liefde voor de natuur en de omgeving zien.
Haar man is een ervaren overwinteraar en je leest het respect dat ze heeft voor de jagers die op Spitsbergen leven. Waarom hij daar nou precies was, weet ik niet; ik blijf sowieso wel met praktische vragen achter. Het boek is daar ook niet voor bedoeld. Het is verder geen autobiografie, maar een verslaglegging van haar winter in Spitsbergen. Ik had ook nog nooit van haar gehoord, dus ik vond het heel fijn om vanuit een vrouwelijk perspectief te lezen. Dit is weer eens een heel ander soort reisverslag, maar ik moet zeggen dat het een heel prikkelend boek is. Ik wil nu meer over haar leven weten en over of er nog meer vrouwen op Spitsbergen geleefd hebben.
De aquarellen die in deze editie van Een vrouw in de poolnacht zijn opgenomen, zijn van de hand van Christiane zelf. Ze heeft die tijdens haar overwintering gemaakt, als ik het goed begrepen heb. Ze zijn indrukwekkend en stralen de kracht van de omgeving uit. Als mens kun je niks anders dan je hoofd buigen voor de natuur.
En plots besef ik dat de beschaving lijdt aan ernstig vitaminegebrek, omdat ze haar kracht te weinig put uit de eeuwig jonge, eeuwig ware natuur. De mensheid heeft zich door speculatie te ver van de natuur verwijderd.
Christiane Ritter (bladzijde 183)
Leestips wandelromans
Specificaties Een vrouw in de poolnacht
Auteur: Christiane Ritter | Vertaald door Elly Schippers | Oorspronkelijke titel: Eine Frau erlebt die Polarnacht | Uitgever: Querido Fosfor | 256 pagina’s | Oktober 2025 | 9789025318062 | Meer informatie bij je lokale boekhandel, bezoek de website van uitgeverij Querido Fosfor, klik hier voor Bol, kijk bij Bruna.nl of bij Amazon
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur boekenserie culturen debuut dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor interactief jeugdroman jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful mysterie natuur oorlog opgroeien prentenboek prentenboek op rijm roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
Schrijf je in voor onze stoere nieuwsbrief die elke eerste week van een maand wordt verzonden en blijf op de hoogte van het lekkerste leesvoer!