Ey, luister es! Een jeugdboek met een indringende boodschap
Ey, luister es! Dit is een boek met een boodschap. Een boodschap van de Noorse auteur Gulraiz Sharif. Hij vertelt het verhaal van de 15-jarige Mahmoud die in Oslo woont en van Pakistaanse afkomst is. Twee culturele uitersten, waardoor het opgroeien op zijn zachtst gezegd uitdagend is. Het is een verhaal vanuit Mahmoud zelf; vol humor, wijze lessen en straattaal. Het is bekroond met de Beste Debuut prijs van het Noorse ministerie van cultuur. Een Young Adult verhaal waar wij in ieder geval dus nieuwsgierig naar werden!
Ey, luister es! De reden dat ik dit boek schrijf is omdat Noorse Noren zoiets diggen. Ze houden ervan dat een buitenlander, zo mogelijk een enigszins onderdrukte en ongeslepen diamant, een of twee boeken zit te schrijven. Over hoe het ‘eigenlijk’ is om ’n zwarte te zijn, over alle littekens, over alle pijn, alle moeilijkheden. Je weet wel, omdat ze durven niet zoveel met ons te praten.
Zomervakantie in Oslo
Zomervakantie, ja dáág. Zo begint het verhaal van Mahmoud. Hij woont in een flat in een buitenwijk van Oslo, samen met zijn ouders en broertje Ali. Zijn ouders komen uit Pakistan en werken hard om een klein beetje geld te verdienen. Op vakantie gaan zit er in ieder geval niet in. Dat maakt Mahmoud onrustig en ook wel jaloers op de Noorse jongeren. Boodschappen doen is zijn enige uitje. De vakantie wordt enigszins opgeleukt door de komst van zijn oom Ji. Mahmoud mag hem op sleeptouw nemen en hem onderdompelen in de Noorse cultuur.
Ik zie mijn zomervakantie al voor me. Terwijl Peder en Filip van de hoge duikplank het water inspringen, ik ga melk shoppen.
Wij worden direct ondergedompeld in de gedachten van Mahmoud, die een soort gefrustreerde tirade loslaat over zijn culturele uitdagingen. Van de keurige CO2 neutrale Noorse cultuur van zalm en zure room, naar de drukke Pakistaanse cultuur van curry’s en hete pepers. De gevaarlijke slangen die een ‘balverzakking’ geven in Pakistan en de darmklachten van zijn vader door het pittige eten. Het wordt nogal beeldend beschreven!
Ey luister es – over kansen, jezelf zijn en familiebanden
Wat voor Mahmoud echt lastig is, is het gevoel dat ze niet welkom of nodig zijn. Dat ze alleen al door hun naam minder kans maken op een goede baan. Dat armoede in het verschiet ligt. Ouders die hard werken en te weinig tijd hebben voor hun kinderen. Een scherpe analyse geeft hij van immigranten gezinnen die (te) veel kinderen krijgen in hun kleine huisjes. Met als gevolg dat jongeren die thuissituatie ontvluchten om op straat wel die positieve aandacht te krijgen die ze zo hard nodig hebben.
Want plotseling op een dag je bent jongere, je hebt zo je behoeftes, zeg maar. En als je niet behoorlijk aandacht gegeven wordt, alleen maar gemaakt werd om gemaakt te worden, dan krijg je slechte vrienden, en dan kom je om twee of drie uur ’s nachts thuis. Je doet het slecht op school. Misschien je hebt iets stoms uitgehaald. Diep vanbinnen je bent het leven spuugzat, krappe flatwoning, twee of drie kamers, 5-6 brusjes in één of twee kamers, sommige slapen in de huiskamer, je hebt niet veel space, dus.
Ook confronterend is de strenge Pakistaanse opvoeding met het vele ‘whoppen’ met de sandalen van ouders. We leren in ieder geval veel termen en krijgen ook inzicht in de culturele achtergrond van Mahmoud. Maar als er dan iets speelt rondom zijn broertje, worden de draagkracht, tolerantie en het incasseringsvermogen het gezin behoorlijk op de proef gesteld. Er komt een zachtaardige, sterke en ruimdenkende kant naar boven van Mahmoud. Ey luister es verrast daarmee!
Ey luister es bro, ik zweer je
De straattaal is wel echt behoorlijk wennen. Voor jongeren zal het zeker wel aansluiten bij hun leefwereld. Volop bro’s, ik zweer je, loco, broer, fokking etc. Zinnen waarin lidwoorden voor het spreekgemak maar worden weggelaten. Het heeft natuurlijk zijn charme en maakt het verhaal authentiek. Maar het leest niet zo vloeiend. En de ouderwetse gedachte van taalverloedering komt toch ook naar boven. Me broertje, me kamer. Voor de taalbewuste volwassene niet heel geschikt dus deze leeservaring.
Voor wie is het dan geschikt? Dit is een boek voor jongeren vanaf 14 jaar die bijvoorbeeld zelf te maken hebben met verschillende culturele invloeden of ongelijke kansen. Een belangrijk stuk (h)erkenning. Want het geeft wel inzicht in de belevingswereld van deze jongeren, ook al is het echt de Noorse maatschappij die centraal staat natuurlijk. Maar deze zal zeker raakvlakken hebben met die in Nederland.
Cultuur, LGBTIQA+, vooroordelen en acceptatie
Veel belangrijke thema’s komen aan bod in Ey, luister es! Waaronder acceptatie van LGBTIQA+. Het boek bevat ook veel humor – soms een beetje grof – en een scherpe maatschappijkritische blik. De schrijver Gulraiz Sharif heeft geput uit zijn eigen ervaringen als jongere van Pakistaanse afkomst. De vertaler zal er een behoorlijke klus aan hebben gehad. Noors, Pakistaans gecombineerd in straattaal. Maar het lijkt goed te zijn gelukt. De pubers in eigen huis herkennen in ieder geval veel termen, en waren bijna verbaasd over deze leeservaring. En voor de ouders; sommige woorden moet je gewoon maar even op google nazoeken als je er niks van snapt.
Ey, luister es – een bijzondere, grappige en confronterende leeservaring. Buiten je comfortabele en bekende kaders lezen, dat is alleen maar verrijkend.
Tip: uitgeverij LS Amsterdam heeft lesbrieven opgesteld voor groep 7/8 en het middelbaar onderwijs. Waaronder bijvoorbeeld het bespreken van stereotyperingen en vooroordelen. Een leuke creatieve opdracht is het ontwerpen van een trui met kenmerken van verschillende culturen. Zoals ook die van Mahmoud op de cover van het boek!
Ik nader mijn flat. Mijn hood. Mijn flat is eigenlijk mijn planeet, ik heb mijn hele leven in deze flat gewoond, man. Vanaf ’t moment ze haalden mij op uit Ullevål ziekenhuis, ik ben hier gebleven. Ik ben van de flat en de flat is van mij. Snap je wat ik bedoel? In mijn ogen de flat is als een enorme luidspreker die wil zeggen uitroepen: ‘Kijk naar mij. Ey, luister es!’ Maar niemand trekt zich iets van ‘m aan.
Specificaties Ey, luister es!
Auteur: Gulraiz Sharif | Vertaling: Bernadette Custers | Omslag: Caren Limpens Hit Ontwerp | Uitgeverij LS Amsterdam | 9789024598434 | september 2022 | 192 pagina’s | Meer informatie vraag je bij de lokale boekhandel, of vind je hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
