Gamechanger, een YA roman over verschillende perspectieven
Ash is een All-American jongen van 17 jaar. Hij is blank, zijn ouders zijn bij elkaar, hetero en hij speelt football. Het is niet dat hij veel geld heeft maar zijn leven is verder niet echt heel erg moeilijk. Zijn beste vriend, een Zwarte jongen genaamd Leo, vindt dat Ash vaak alleen door zijn eigen bril de wereld kan zien. Hoe kan dat ook bijna anders als 17-jarige jongen? Nou daar komt Ash nog achter. Gamechanger is een boek geschreven door Neal Shusterman. Hij neemt ons mee met Ash door diverse universa en verschillende perspectieven. En dondert daarbij een bak met actuele en politiek correcte thema’s over ons heen.
Gamechanger
Ash is het gewend om klappen te incasseren op het veld voor zijn footballteam. Tot hij er één incasseert die niet alleen invloed heeft op zijn lichaam, maar op zijn hele realiteit. Het begint met een kleine verandering. Maar al snel wordt duidelijk dat Ash na elke wedstrijd naar een ander universum gekatapulteerd wordt. Gaandeweg veroorzaken de veranderingen in de werkelijkheid ook belangrijke veranderingen in Ash’ eigen identiteit. Terwijl Ash het leven vanuit andere perspectieven ervaart, begint hij steeds meer aan de wereld te twijfelen. Hij krijgt een spoedcursus racisme, seksisme, homofobie en privilege door een reeks wereldschokkende gebeurtenissen die hem harder zullen raken dan zijn eigen tackles op het voetbalveld. Een echte Gamechanger?
Neal Shusterman vind ik een erg goede YA auteur. Hij weet actuele thema’s in een spannend verhaal te gieten. Hij heeft de kracht om de kern van een karakter direct open te gooien voor jou als lezer. Je kan zo instappen en meereizen met de hoofdpersonage(s). Ongeacht of je een connectie hebt. Zeis was mijn eerste boek, een dystopie waarin ethiek en overbevolking een grote rol spelen. Daarna volgde Dor, een nabije dystopie met klimaatverandering als groot onderwerp. Ik had dan ook erg veel zin in Gamechanger, dit keer geen dystopie maar reizen in diverse universa!
Vertaling
Vertalingen en vertalers zijn inmiddels net zo belangrijk voor ons hier bij StoerLeesVoer als auteurs, illustratoren en uitgevers. Iedereen heeft een belangrijke rol bij een boek. Een goede vertaling is zo belangrijk. Ik las eigenlijk altijd alleen de oorspronkelijke taal, Engels. Maar ik vind de Nederlandse uitgaves vaak vele malen beter. Het papier, de opmaak, de bladspiegel en meer. Gelukkig zijn tijden veranderd en zijn er goede vertalingen. Zo ook van Gamechanger. Maria Postema heeft deze vertaald en dat is voor mij inmiddels een bekende naam. En ik weet dus dat het qua vertaling goed zit.
Ik vind het van haar zo fijn dat het zo vloeiend en natuurlijk loopt het verhaal in het Nederlands. Waar het kan laat ze gewoon de Engelse woorden staan, wat ik ook waardeer. De titel is bijna gelijk, Gamechanger in plaats van Game Changer. En ook de Engelse songtekst in het begin is gelukkig niet vertaald. Wel valt mij direct iets op wat jou misschien wel in mijn introductie alinea is opgevallen. Zwart wordt met hoofdletter geschreven in het boek. Dit is iets wat Maria van de auteur heeft overgenomen. Tegelijk vertelt ze aan mij dat ook in Nederland dit een discussie punt is, het wel of niet gebruiken van een hoofdletter. In de BLM-beweging wordt Zwart ook vaak met hoofdletter geschreven. Ik had het nog niet eerder zo bewust gezien in een YA boek.
Maar ik kreeg mijn gedachten niet op een rijtje. En misschien was dat maar goed ook, want wat je met je hart hebt geleerd, is niet in woorden uit te drukken.
Blz 419
Universa
Gamechanger heeft als rode draad de 17-jarige Ash. De All-American jongen. Hij heeft niet een perfect leven maar kijkt wel door zijn blanke, heteroseksuele, mannelijke bril. Hij is een vriendelijke jongen uit een prima gezin. Ze zijn niet heel rijk maar kennen ook geen armoede. Hij heeft vrienden en zijn beste vriend is Zwart. Wederom weet Shusterman direct de kern van Ash te openen waardoor ik als lezer heel makkelijk kan instappen. En na de eerste black-out, aanleiding tot reizen naar een ander universum, zit ik dan ook op het puntje van mijn stoel. Het doet me mild aan 22-11-1963 van Stephen King denken. Je proeft de milde dreiging van verandering op bovennatuurlijk niveau. Je voelt alarmbellen bij de juist niet opvallende skater, of zijn het skaters?
Maar als snel stort Shusterman zijn bak met actuele en politiek correcte thema’s over me heen. Ik ben er een beetje beduusd van. Begrijp me niet verkeerd, ik vind juist dat er aandacht moet zijn voor allerhande belangrijke maatschappelijke thema’s die nog niet goed zitten in de wereld. Boeken zijn daar een goed medium voor natuurlijk. Er helemaal niet over spreken is erger. Maar in Gamechanger is het zoveel dat het bijna lijkt alsof Shusterman een lijstje met thema’s had om af te vinken en er een spannend verhaal bij bedacht heeft, in plaats van andersom.
Thematiek
Tegelijk wil Shusterman heel graag zijn volwassen inzichten bij elk thema delen. En ondanks de overdaad weet hij het wel tot een kloppend verhaal te krijgen. Doordat Ash telkens in een net wat ander universum komt heb je ruimte om mee te lezen met zijn beleving, verwerking en bezinning. Het werkt op een bepaalde manier en als iemand ermee weg kan komen dan is het Shusterman wel. Maar toch ben ik erg benieuwd hoe de doelgroep dit boek vindt. Ik ben niet direct de doelgroep al zit er ook een stuk over feminisme, ongelijkheid, seksisme, onderdrukking en mishandeling in. Het betuttelend behandeld worden door mannen en het leven als vrouw in een patriarchaat of androcentrisme. Om ook maar even met thema’s te strooien.
Want dat is wel wat Shusterman doet, hij laat je nadenken en dwingt je bijna om je eigen perspectief ook aan te pakken. En daar had ik nu niet per se zin in. Ik had zin in een spannend verhaal om juist even niet teveel te hoeven nadenken. Tegelijk juich ik altijd perspectief verrijking aan. Jullie snappen mijn verwarring wel na het lezen van Gamechanger. Een geselecteerde greep uit onderwerpen die aangesneden worden: racisme, feminisme, betutteling, narcisme, armoede, verwaarlozing, nature – nurture, Black Lives Matter, foodshamen, klimaatproblemen, interraciaal, machtsmisbruik, gaslighting, pesten, buitensluiten, peer pressure, homofobie, mindfulness, geaardheid, LGBTIQA, afkomst, religie, politiek, onderdrukking, vriendschap, liefde, maatschappelijke druk en dan natuurlijk nog de diverse universa, parallelle dimensies.
Gamechanger food for thoughts
Ik weet dus niet zo goed wat ik met Gamechanger moet. Dat Shusterman kan schrijven, dat is een ding wat wel zeker is. Ook waardeer ik het dat hij gevoelige en belangrijke onderwerpen tot een goed verhaal kan vormen. Dit boek voelt alleen een beetje erg als overdaad voor mij waardoor het meer als een opsomming voelt. Toch weet hij het wel kloppend te maken. Binnen elk thema is er ruimte voor het verhaal van Ash, zijn ervaring en beleving. En dan volgt er een stuk volwassen bezinning. Shusterman windt er geen doekjes om en dendert zo de hersens van de lezers in met zijn wijze lessen en vraagstukken waarvan zijn antwoord wel duidelijk is. Ook ben ik gecharmeerd van de band tussen Ash en zijn familie. Wat rijkdom kan doen qua ontwikkeling. Goed of slecht. Dat vond ik een interessant vraagstuk.
Tijd voor bezinning
Na het lezen van Gamechancer ben ik zo benieuwd wat de daadwerkelijke doelgroep van dit boek vindt. En dan met name in Nederland. Het boek is heel Amerikaans en past ook beter, denk ik, daar. Maar ik kan het mis hebben, vandaar ook mijn nieuwsgierigheid. Ik als volwassen lezer en als vrouw vond het stukje herkenning wel fijn over bijvoorbeeld de vrouwenbetutteling die plaats vindt. Maar alle thema’s bij elkaar was voor mij wat veel. Maar ja waarom mag je ook niet meerdere hokjes bij elkaar gooien? Ook het stuk bezinning voelde wat opgelegd en gedwongen. De werelden en diverse universa vond ik wel boeiend en dat had ik graag meer willen lezen. Al met al geen slecht boek, zeker niet. Gewoon veel om over na te denken en ik heb even tijd nodig voor mijn eigen bezinning na dit verhaal.
Heb jij het ook gelezen? Laat vooral een reactie achter wat jij ervan vond!
- Zeis, een gewetensvolle dystopie van Neal Shusterman
- Dor, een gortdroge dystopie van Neal & Jarrod Shushterman
- Boeken thema LGBTIQA+, een uitgebreide verzameling voor jong en ouder
- Boeken thema seksueel grensoverschrijdend gedrag, leestips voor jong en oud
Specificaties Gamechanger
Auteur: Neal Shusterman | Vertaald door Maria Postema | Uitgever: Pelckmans | Juli 2022 | 9789464291513 | 432 pagina’s | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
