Heks! Heks! Heks! Een boek over vrouwen met karakter
Te lelijk, te oud, te knap, te verleidelijk, zo herken je een heks. Ze zwerven rond op de heide als witte wieven, of brengen arme mannen het hoofd op hol in de dorpen. Voor het minste werden vrouwen gebrandstapeld. En nog steeds leeft de heks als kwaadaardig vrouwmens verder in de verbeelding. Op een geestige manier geeft Jente Posthuma een eigen draai aan stokoude stereotypen en laat ze zien wat een heks volgens haar werkelijk is. Heks! is een boek met drie korte losse en samenhangende verhalen met als toegift een interessante essay.
Synopsis van Heks!
Wie zijn de vrouwen die onze eeuwenoude sagen bevolken? Vaak zijn het lelijke, oude heksen die orgiën houden met de duivel, óf tere, jonge maagden die het van hun lieve gezichtje moeten hebben. Door dit soort verhalen steeds opnieuw te vertellen hebben deze stereotypen zich in ons collectieve geheugen genesteld en diepe sporen in onze samenleving nagelaten. Die krijgen we er alleen maar uit door er andere verhalen tegenover te zetten. Op een eigenzinnige en vaak geestige manier laat Posthuma zien wie de vrouwen uit de sagen werkelijk waren: geen monsters of heiligen, maar seksuele wezens – op leeftijd – met een eigen wil, een rijk innerlijk leven en tegenstrijdige eigenschappen. Net echte mensen dus. Heks! bevat drie klassieke verhalen met een eigen draai. En als toetje nog een essay van Posthuma haar hand.
Feministische grondslag
Heks! kwam precies op het juiste moment voor mij. Allereerst wist de lokroep van de prachtig ontworpen cover mij al te vangen. Wat een goede cover, het ademt mysterie maar ook emotie en veel verhaal. Ik zou het zo als kunstwerk op kunnen hangen in huis. Het boek bestaat uit 3 verhalen en een essay. Alles staat los, maar hangt tegelijk ook samen. Het boek is dun, maar de inhoud is zeker niet dun. Posthuma legt in haar essay uit hoe ze tot dit boek is gekomen. Na de vele dystopie, scifi en whodunnit boeken had ik behoefte aan precies dit boek.
De grondslag, de basis van Heks! is feminisme. En ren nou niet meteen weg als dit voor jou een ‘vies’ woord is. En sta nou ook niet meteen te juichen als je juist heel activistisch bent. Feminisme wordt prachtig in beeld gebracht door Posthuma. Oude verhalen worden opnieuw verteld en je krijgt nog extra brainfood mee met haar essay. Een stuk geschiedenis en een stuk toekomst geeft ze mee. Ik ervaar het als hoopvol, en een boodschap die je aangereikt krijgt. En niet een boodschap die in je gezicht gesmeten wordt. Wat je ermee doet is aan jou, de lezer.
Wat is feminisme?
Binnen het feminisme zijn er vele stromingen maar de hoofdlijn blijft een gedeeld doel: gelijkheid tussen mannen en vrouwen. En dat er nog veel ongelijkheid is, blijkt maar weer uit alles wat er momenteel speelt. Actuele zaken zoals de hele metoo beweging, de ongelijkheid in carrièrekansen en het zelfbeschikkingsrecht over ons eigen lichaam. Posthuma weet voor mij dit onderwerp fijn te belichten en echt de focus op de vrouw te leggen zonder mannen meteen af te doen als minder. Wat ook vaak gebeurd. De feminist in mij wil niks anders dan gelijkheid, een natuurlijke en eerlijke balans tussen mannen en vrouwen (en alles wat zich niet zo in een hokje laat plaatsen)
Feminisme: is de verzameling maatschappelijke en politieke stromingen of bewegingen, waaronder de vrouwenbeweging, die ongelijke (machts)verhoudingen tussen mannen en vrouwen kritisch analyseren en emancipatie nastreven op economisch, politiek, sociaal en persoonlijk vlak. Anders gezegd is het de strijd om een einde te maken aan seksistische onderdrukking. Het feminisme komt op voor vrouwenbelangen, streeft opheffing na van ongelijke behandeling van mannen en vrouwen, ijvert voor lichamelijke autonomie van vrouwen en strijdt tegen huiselijk en seksueel geweld. De vele verschillende stromingen van het feminisme hebben soms tegengestelde visies, maar op hoofdlijnen bestaat er wel overeenstemming.
~ Bron – Wikipedia
Literair genot
Ook bij het woord literatuur merk ik vaak een reactie van mensen, die in twee kampen te delen is. Er is de groep die alleen literaire werken accepteert als ‘echt’ leesvoer. En er is een groep die hier ver van weg wilt blijven omdat het lastig, saai en stoffig zou zijn. Zo jammer is dat vanuit beide kanten! Het mooie aan literatuur vind ik de eigenheid van verhalen. Het speelt met verwachtingen, niet gangbare gebeurtenissen en karakters en dat alles in een mooie taal gegoten. Posthuma speelt in Heks! met feiten en verhalen uit de geschiedenis en geeft hier een eigen draai aan.
Ze heeft een prachtige manier van vertellen. Ritmisch begeef ik me op, en tussen haar regels in en laat ik me meevoeren door haar verhalen. Ik heb het meest genoten van de drie verhalen in Heks! Het zijn korte en rijke verhalen. Als je instapt weet je niet het eindpunt en onderweg zijn er vele verrassende en onverwachte elementen. Het is een aangename verhalende ontvoering. De essay is zeker ook boeiend, maar ik merk dat ik momenteel een wat verhitte feminist ben. Ik word kwaad van alle ongelijkheid, en tevens ook de zeer felle tegenbeweging. Ik zou willen dat we even vooruit konden spoelen naar een basis van ultieme gelijkheid in kansen en behandeling, maar waar wel ruimte voor verschillen is.
De andere kijk op het verleden van de heksenvervolging geeft zeker voer tot nadenken. Het is niet zozeer een andere kijk voor mij. Maar een aantal boeiende visies geeft Posthuma mee in Heks! Dingen die je perspectief verruimen en die je anders en bewuster naar deze periode laten kijken. Want het is zoveel meer dan ‘alleen’ een vrouwenhetze geweest.
Zou ik Heks! aanraden?
Heks! is niet dik, het telt 125 pagina’s. De eerste drie verhalen zijn denk ik prima toegankelijk. Ook als je je niet wilt onderdompelen in het feministische aspect. Het zijn mooie verhalen die me weten te boeien. De essay geeft het meer gelaagdheid en echt een duik in het hoofdonderwerp. Om deze aan het einde te plaatsen is wel een goede keuze wat mij betreft. Eerst meegenomen worden in de verhalen, daarna nadenken over hetgeen je gelezen hebt.
Ik heb Heks! ervaren als een boeiende leeservaring. Het ademt vrijheid van de karakters en geeft hoop voor een toekomst waarin stereotypen kunnen veranderen. En dat met humor en een lichtheid die dit toch wel zware en serieuze onderwerp goed kan gebruiken.
Eigenlijk zou ik het iedereen wel willen aanraden om eens op te pakken, ongeacht je gedachten over feminisme en literatuur. Laat je eens verrassen, laat je meevoeren in de drie verhalen en maak eens tijd om over de grotere onderwerpen na te denken.
- Leestip feminisme en kunst: Moeten vrouwen naakt zijn om in het museum te hangen?
- Leestip feminisme en heksen, tevens ook een vernoeming in dit boek: De Heks van Limbricht, een historische èn actuele roman
- Ook een leestip over filosofie en feminisme: De tweede sekse – Een vrouw in beeld door de Beauvoir
- Mijn literatuurtip: ik hou van de boeken van Hanna Bervoets en Lize Spit
De titel is Heks! Heks! Heks! maar ik krijg een technische foutmelding van mijn website als ik het op die manier verwerk in mijn recensie. Vandaar de keuze om het aan te passen naar een enkele Heks!
Specificaties Heks!
Auteur: Jente Posthuma | Uitgever: Pluim | Omslagontwerp: Ganbrood / Elina Birkehag | Maart 2023 | 9789493304314 | 128 pagina’s | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier voor Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
