Het smelt, een aangrijpend debuut van Lize Spit
Ik heb inmiddels een aantal favoriete auteurs. Daarnaast heb ik mijn boekengoeroe die regelmatig met leuke tips komt, en is deze boekensite met mede boekennerds ook perfect voor inspiratie. Maar soms bereikt een auteur mij op een andere manier. Zo ook Lize Spit haar debuut ‘Het Smelt’. In een Facebook groep las ik namelijk een negatief bericht over dit boek. Het zou te rauw, naar en vies zijn en een korte omschrijving volgde. Mijn aandacht was getrokken, en door dat bericht wilde ik juist heel graag dit boek lezen. Dank daarvoor berichtschrijver, ik ben namelijk wel erg onder de indruk van dit debuut op een positieve manier.
Het smelt
In Eva’s geboortejaar worden in het kleine Vlaamse Bovenmeer slechts twee andere kinderen geboren, allebei jongens. De drie maken er hun hele jeugd samen maar het beste van, tot de puberteit aanbreekt. Opeens ontstaan er andere verhoudingen. De jongens bedenken wrede plannen en de bedeesde Eva kan hieraan meedoen of haar enige vrienden verraden. Die keuze is geen keuze. Dertien jaar na een snikhete zomer die volledig uit de hand loopt, keert Eva terug naar haar geboortedorp met een blok ijs in de kofferbak. Gaandeweg wordt duidelijk dat zij dit keer de plannen bepaalt. Het smelt is een debuut van Lize Spit, een aangrijpend verhaal wat je verslagen achterlaat.
Lize Spit
Lize Spit (1988) woont in Brussel en groeide op in de Belgische omgeving van De Kempen. Deze Vlaamse auteur schrijft scenario’s, proza en poëzie en publiceerde onder andere in Het Liegende Konijn, De Gids en Das Magazin. In 2013 won ze zowel de jury- als de publieksprijs van WriteNow! Voor haar debuut van Het Smelt (2016) won ze de Bronzen Uil award.
Meiboom
Tijdens het lezen van een boek, ontstaat er altijd een bepaald gevoel bij mij. Een gevoel wat vaak samenkomt met beelden. Tijdens ‘Het Smelt’ kreeg ik het gevoel en een beeld van een meiboom. Je weet wel zo’n boom of paal met allemaal gekleurde linten eraan. Tijdens een dans raken de linten allemaal verstrengeld op een bepaalde manier met elkaar. Eerst is er veel speling en naar het einde toe komen alle linten strak te zitten en is alles met elkaar verweven. Zo was precies met ervaring tijdens het lezen.
Lize reikt de diverse gekleurde linten aan. Die staan voor bepaalde gebeurtenissen en karakters in ‘Het smelt’. Het blok ijs, Eva, haar geboortedorp, Laurens, Pim, Elisa, Jan zijn dood en meer. Doorheen het verhaal (ik voel de Belgische invloed op me inwerken bij deze zin) draaien de linten, de karakters en gebeurtenissen om elkaar heen en raken steeds meer verweven. Tot aan het einde, daar valt niet aan te ontkomen, het dansen houdt ooit op. Het einde was aangrijpend en benauwend, ik kon geen kant meer op.
Voor de tweede keer in de geschiedenis van dit gezin vraagt vader niet wat de bedoeling is: een boterham met choco of choco met een boterham.
Blz 370
Hoofdstukken en thema’s in Het smelt
Het smelt is een indrukwekkende roman met diverse thema’s. Opgroeien, familie, seksualiteit, het dorpse leven, vriendschap, grenzen aangeven en eenzaamheid zijn voor mij de belangrijkste. Je reist doormiddel van 3 soorten hoofdstukken in het boek door de tijd. Er is de hoofdtijdlijn van Eva in het nu. Hier beginnen de hoofdstukken met een tijdsaanduiding. Eva gaat terug na 13 jaar naar haar dorp met een gigantisch blok ijs in haar auto. Ze komt langs bepaalde plekken en haalt herinneringen op.
De 2 andere hoofdstukken in Het smelt zijn terugblikken naar de zomer van 2002. Een zomer waarin Eva, Pim en Laurens verschillende dingen beleven. Hun beginnende seksualiteit, de zoektocht hierin en de zoektocht naar hun plek op de wereld. Of beter gezegd in hun uitgestorven dorp. En dan zijn er nog de hoofdstukken met een “echte” titel. Dit zijn de hoofdstukken met gebeurtenissen die bepalend en vormend zijn geweest voor Eva.
Familie
Eva heeft een jonger zusje, Tesje, ook wel kakkernestje genoemd. Niet schrikken, dit is een redelijk normale term voor een nakomertje. Jolan is haar oudere broer, en haar beide ouders zijn er ook. Alhoewel ze zich liever beide verdrinken in de alcohol en verdoofd hun leven doorbrengen. Tesje begint steeds meer vreemd gedrag te vertonen maar Eva heeft haar manier gevonden om hiermee om te gaan. Ik vind hun band in ‘Het smelt’ echt heel aandoenlijk en warm. Eva is zelf nog een kind met een hoofd waarin niet alles even makkelijk verwerkt kan worden. Maar haar zorgen voor haar zusje gaan altijd voor.
Bij de moeder van Laurens vindt ze nog een bepaalde vorm van genegenheid. Helaas zorgen bepaalde gebeurtenissen voor keiharde keuzes die gemaakt moeten worden. Pim zijn familie gaat gebukt onder het verlies van zijn oudere broer Jan. De andere mensen in het dorp hebben ook allemaal zo hun verhaal waardoor ze gevormd worden. Het dansen van de linten wordt steeds interessanter hoe meer je in het verhaal van Het smelt komt.
Voor het eerst lagen er naast de stukjes kaas ook sneetjes gesponsorde salami en hadden ze de scherpe punten aan de onderkant van de stokjes niet omwikkeld met plakband. Er zouden gewonden kunnen vallen.
Blz 299
Rauw
Lize weet prachtig beeldend te schrijven. Ik was echt in het kleine Vlaamse Bovenmeer tijdens het lezen. Het kleine, armoedige, benauwde dorpje kon ik zien en ruiken. Ik voelde me ellendig en benauwd in het leven van Eva. Tegelijk zitten er ook herkenbare dingen in die horen bij het opgroeien. Ongeacht of je opgroeit in een klein dorp of een grotere stad.
Haar taal is voor ons Nederlanders natuurlijk wat anders, maar ik vind het heerlijk lezen in Het smelt. Ik heb geleerd wat een peperdoos is, een dikke moedervlek. En uiteraard het eerder genoemde kakkernestje was ook nieuw voor me. Een verrijking wat mij betreft om nieuwe woorden te leren.
Het verhaal is rauw, bevat scène’s die je bij blijven en die een uiterst vieze smaak in je mond achterlaten. Maar het past in het geheel van het verhaal. Het leven is niet altijd leuk en makkelijk. Zeker niet tijdens het opgroeien. Ach, ik heb oprecht mijn hart een beetje verloren aan Eva. Vergeet niet dat de hoofdpersonages jong zijn in het boek en alles nog moeten ontdekken. Ontdekken in een leefwereld zonder echte warmte en veiligheid. Toch is er naast het rauwe de warmte tussen Eva en Tesje wat voor mij voor een aangename balans zorgt.
Aangrijpend en intens
Het smelt is voor mij een aangrijpende leeservaring geweest die ik intens heb beleefd. De manier van vertellen is interessant. Je krijgt in het begin veel vragen en die zullen allemaal beantwoord worden. Voor alles is een tijd. De manier van 3 diverse soorten hoofdstukken werkt heel goed in dit boek. Het leest een beetje als een verhalenbundel waarvan alles met elkaar verbonden is. En elk verhaal geeft weer meer diepgang en kennis. En het einde, wauw! Je denkt te weten wat er komt, en nog volgen er opeens allemaal extra laagjes die zoveel toevoegen. Ik ben onder de indruk en kijk uit naar meer van Lize Spit om te lezen.
En termen zoals mossel en platvis zitten wel verankerd in mijn hersens door dit boek. Hoe of wat ik daarmee bedoel? Duik maar zelf dit boek binnen en ga dansen met de linten die Lize je aanreikt.
Andere boeken Lize Spit
- Ik ben er niet, een indrukwekkende roman van Lize Spit
- De eerlijke vlinder – Lize Spit, een prachtig boekenweekgeschenk van 2023
- Leestip: Ik kom hier nog op terug, een intrigerende roman door Rob van Essen
Specificaties Het smelt
Auteur: Lize Spit | Uitgever: Das Mag | 9789082410617 | November 2015 | 480 pagina’s | Meer informatie bij je lokale boekhandel, bezoek de website van uitgeverij Das Mag of klik hier voor Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
