Het warmtefort, een Boekenweekessay van Marieke Lucas Rijneveld
Tijdens de Boekenweek kies ik altijd voor het Boekenweekgeschenk en laat ik de essay terzijde liggen. Tot dit jaar, aangetrokken door de cover en geïntrigeerd door de auteur pak ik Het warmtefort meermaals op in de winkels waar ik die dag kom. In de Paagman Den Haag kijk ik weer vertwijfeld naar het boek als iets anders mijn aandacht trekt. Een publiek wat met volle focus en aandacht aan het luisteren is… naar niemand minder dan Marieke Lucas Rijneveld! Wat een mooie samenkomst van factoren. Niet veel later overhandigd mijn omi lachend dit boek als cadeautje. Zoals vroeger een briefje van 5.- in mijn hand werd gestopt om wat leuks voor mezelf te kopen, zo wordt nu dit boek mij toevertrouwd als iets wat ik heb verdiend. Hoog tijd om eens kennis te maken met deze bijzondere auteur.
Het warmtefort
Basisschool De Regenboog in Nieuwendijk is aan vervanging toe en moet gesloopt worden. Maar omdat er zich in het leegstaande pand een kolonie zeldzame vleermuizen heeft gevestigd, kan de sloop geen doorgang vinden. Marieke Lucas Rijneveld bezoekt de school om er afscheid te nemen en herinneringen op te halen.
De dierbaarste herinneringen aan het veilige ‘warmtefort’ gaan uit naar zijn ‘eerste liefde’, juf Christa uit groep 1. De geur van puntenslijpsel, magnesium in het gymlokaal, de schoolplaten van M.A. Koekkoek, ze roepen een beeld op van een gelukzalige schooltijd en grote liefde voor de juffen en meesters en hun belangrijke taak in het leven van iedereen.
In Het warmtefort neemt Marieke Lucas Rijneveld de lezer via hartverwarmende herinneringen mee naar de gelukzalige tijd van de basisschool waarin een belangrijke rol voor de juffen en meesters is weggelegd.
Al op de eerste schooldag valt Matilda op, zoals een lentezonnetje wordt opgemerkt na een strenge winter.
Blz 13
Kennismaking
Het warmtefort is mijn eerste kennismaking met Marieke Lucas Rijneveld. Uiteraard ken ik hem van eerdere reviews op onze boekenblog en vanuit de literaire wereld. Maar ik was nog niet toegekomen aan zelf een boek lezen. Ergens voel ik dan een hoge druk bij het starten van deze essay. Ik heb hoge verwachtingen en tegelijk slaat dat nergens op, want het is meer een kwestie van iemand leren kennen. Een zinskleur, een woordritme en de ademhaling van alinea’s. Als dit al zou tegenvallen is er niks aan de hand en is het gewoon geen match en kent onze eerste date geen vervolg.
Het warmtefort is een klein en fijn boekje. En vanaf het eerste moment dat ik het in de Ako op het station zag liggen ben ik al gefascineerd. De vleermuizen sieren de cover als een mooie schoolposter waar ik als kind mezelf menige keren in heb verloren. Vaak ten koste van de les die werd gegeven, maar ik ben en blijf een beelddenker, dromer en heb dit niet altijd in de hand. Zodra ik verder duik in de synopsis moet ik dan ook glimlachen. Dit boek is een ode aan Rijneveld zijn basisschooltijd, aan zijn leraressen. Hoe passend dat die cover ook bij mij direct herinneringen aan deze tijd oproept.
Gedichten
Marieke Lucas Rijneveld debuteerde in 2015 met de dichtbundel Kalfsvlies en werd meteen bekroond met de C. Buddingh-prijs voor het beste poëziedebuut. In 2019 verschijnt Fantoommerrie wat ook bekroond werd met de Ida Gerhardt Poëzieprijs. De roman De avond is ongemak komt in 2018 uit en verschijnt in maar liefst 39 landen en de vertaling The discomfort of Evening werd bekroond met de International Booker Prize in 2020. In datzelfde jaar verschijnt de bejubelde roman Mijn lieve gunsteling en in 2022 volgt weer een dichtbundel Komijnsplitsers. Zijn liefde voor gedichten en dichters komt ook terug in Het warmtefront.
Zelf vind ik gedichten heel persoonlijk en voelt niet elk moment juist voor gedichten. Ze komen dan ook niet bij me binnen en ik haal er niet zoveel uit. Dit terwijl ik dat wel heb met verhalen en woorden die niet in een gedicht samenvallen. Met deze kant van Rijneveld voel ik dan ook niet direct een klik. Het boeit me wel en het weet me ook te prikkelen. Maar echt een connectie maakt het niet met mij. Zo anders ervaar ik zijn warme herinneringen. En daar weet hij me te vangen.
Ik begon altijd te gloeien als meneer Biesheuvel bij dit gedeelte kwam, alsof mijn hoofd een soepkom was waarvan zelfs de oortjes heet waren.
Blz 18
Warme herinneringen
Het warmtefort neemt ons mee op reis door herinneringen, verhalen en geschiedenis wat zich centreert in een klein Nederlands dorp, Nieuwendijk. Daar waar heerlijke groentesoep is, een verdikte ekster als directeur aan het werk is en daar waar een eerste vrouwelijke kwekeling haar diploma behaalt en als juf aan de slag gaat. Eigenlijk centreert het verhaal zich nog specifieker. Namelijk in en om het schoolgebouw van De Regenboog. Als locatie waar zich nu vleermuizen verschansen terwijl het gesloopt zou moeten worden. Maar ook als plek waar diverse passanten van zich hebben laten horen.
In die warme herinneringen weet Rijneveld me aangenaam te grijpen. Een heerlijke afwisseling tussen historie, persoonlijke ervaringen, humor en prachtig taalgebruik afgetopt met wat mooie beeldmerken en ik ben om. Uiteraard helpt het ook dat we een gedeelde kinderdroom hebben. De overtuiging en wens voelen om net zoals Matilda van Roald Dahl voorwerpen te kunnen laten bewegen met onze geest. Dit heb ik als kind ook menigmaal geprobeerd. En als Zipje en Zopje dan ook genoemd worden in Het warmtefront, dan is het voor mij een geslaagde eerste date geweest.
Het warmtefront Boekenweekessay 2022
Rijneveld heeft met Het warmtefront in enkele bladzijden een krachtig essay neergezet. Één waar diverse smaken samenkomen en tot een warme persoonlijke herinnering gekneed worden. Je krijgt echt een stukje te zien van de auteur. Van de herkomst en opvoeding. Iets wat ieder mens vormt tot de volwassenen die we later zullen zijn. Ik heb momenten van herkenning, momenten van even geen klik voelen en momenten van aan zijn lip hangen door het verhaal wat verteld wordt. En dat alles in slechts 66 bladzijdes.
Mijn aandacht heeft Rijneveld weten te vangen door Het warmtefort, om me vervolgens in het boek te trekken. En nu ik weer eruit zwem ben ik klaar voor meer en klaar voor ander werk van deze bijzondere en kleurrijke auteur.
- Recensie: De avond is ongemak
- Recensie: Komijnsplitsers
- Boekenweekgeschenk 2021: Wat wij zagen van Hanna Bervoets
Specificaties Het warmtefort
Auteur: Marieke Lucas Rijneveld | Uitgever: Atlas Contact / Stichting CPNB / Boekenweekessay 2022 | Omslagontwerp: Nanja Toebak | Maart 2022 | 66 pagina’s | 9789059658837 | Meer informatie bij de boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
