Het zoete water, een historische jeugdroman over familie, geloof en liefde
Het zoete water van Joke Eikenaar is een boek die bij mij is terecht gekomen. Het is niet mijn vaste genre wat ik graag lees. Maar het leuke aan een boekenblog en een heel team, is dat soms boeken van buiten je genre bij je terecht komen. Lezen buiten je comfortgenre noem ik dat. En wat is dat heerlijk, want dit aangrijpende en benauwde verhaal van de zusjes Lotte en Janna had ik niet willen missen. Alhoewel…
Het zoete water
Hasselt, 1412. De zusjes Lot en Janne zijn onafscheidelijk. Zolang ze zich kan herinneren, heeft Lot voor haar elf maanden jongere zusje gezorgd. Qua uiterlijk lijken ze veel op elkaar, maar zo zelfverzekerd als Lot is, zo minderwaardig voelt de stotterende Janne zich. Als de mooie Lot op een dag door haar moeder naar het klooster wordt gebracht, omdat ze te veel en vooral ongewenste aandacht van jongens krijgt, worden de zusjes van elkaar gescheiden. Het kloosterleven valt Lot zwaar. Vernederingen, straffen en bijna sadistisch machtsmisbruik zijn aan de orde van de dag. Terwijl haar eigenwaarde langzaam afbrokkelt, bloeit die van Janne juist op. En dan, als Lot denkt dat haar leven niet nog slechter kan worden, gebeurt er een vreselijke ramp, waarin Lot alles verliest. Ook zichzelf. Het zoete water is een aangrijpende historische jeugdroman.
Buiten mijn comfortgenre lezen
De vorige keer dat ik buiten mijn comfortgenre las, zit nog in mijn geheugen en hart gegrift. Dit was namelijk het boek Koningskind van Selma Noort. Dit verhaal heeft me zo aangegrepen en ik heb bijna het hele boek door moeten huilen met een knoop in mijn maag. Dit terwijl ik met het grootste gemak de meest gruwelijke thrillers en horrorboeken verslind. Ik ben erachter gekomen dat boeken die een kern van waarheid en werkelijkheid bevatten, mij keihard weten te emotioneren. Het zoete water laat me bij de eerste pagina’s dit ook meteen voelen.
Het zoete water heeft als rode draad het verhaal van de zusjes Lotte en Janne. Lotte is de sterkere en mooiere zus die voor Janne zorgt. Al vanaf de geboorte was Janne zwak en ze zou niet lang overleven. Door dit gegeven hecht niemand zich aan het meisje, behalve Lotte. Die zorgt en vecht voor haar. Maar als Lotte 13 is, ziet haar moeder hoe mannen reageren op haar. Lotte wordt afgestaan aan het klooster en moet daar verder leven. Beide zusjes staat een nieuw en zwaar leven te wachten. Zonder elkaar.
Historische roman
Het zoete water is een historische jeugdroman. In het nawoord lees ik dan ook dat Joke Eikenaar helemaal in deze wereld en tijd is gedoken. Ze geeft extra uitleg en deelt op een leuke manier hoe ze aan haar informatie is gekomen. Ze probeert zo realistisch mogelijk feiten en geschiedenis te verwerken in haar boek. Dit voor zover mogelijk natuurlijk. Het nawoord plus begrippenlijst voegt iets belangrijks extra’s toe wat mij betreft. Ook voor de doelgroep is zo’n toevoeging echt leuk denk ik. Zeker omdat er veel begrippen vanuit het geloof en klooster worden gebruikt. Voor mij als volwassene met enige kennis soms al verwarrend. Laat staan voor de jonge generatie waarvoor deze wereld heel vreemd zal zijn.
Joke heeft mij behoorlijk benauwd gekregen. Dankzij de synopsis en het begin van het boek voelde ik de bui alweer hangen. Maar waar Selma Noort in haar Koningskind echt de ellende keihard indook, zo blijft Joke iets meer op de oppervlakte van de echte ellende. Voor beide valt iets te zeggen, en ik heb geen voorkeur. Het zorgde er wel voor dat ik Het zoete water met een benauwd gevoel las, maar niet keihard emotioneel geraakt werd. Benauwd omdat de tijd waarover Joke schrijft, voor mij echt als mijn persoonlijke hel klinkt.
Het geloof
De hel… dat is een bruggetje naar het geloof. Want Het zoete water draait om geloof. Wat weer gangbaar en kenmerkend is voor de tijd waarover Joke schrijft. Een tijd waar geen ruimte is voor je eigen identiteit, waar je al snel zondig bent als vrouw. Een tijd waar kinderen vooral functioneel nog waren en waar je moest werken om te leven. De connectie tussen Lotte en Janna is sterk, liefdevol en krachtig. Hun thuis bestaat uit een liefdevolle vader en een ijskoude moeder. Ik ben wel benieuwd wat het verhaal van de moeder is, want ook zij heeft haar verhaal. Dit wordt niet gedeeld, en doet er ook niet toe. Haar starre, kille houding is vreselijk en zorgt ervoor dat Lotte en Janna uit elkaar worden getrokken.
Lotte komt in het klooster terecht. En wat een vreselijke tijd ligt haar daar te wachten. Tegen haar zin in moet ze alles wie ze is wegstoppen. En waar dat niet lukt wordt ze afgestraft. Zelf ben ik niet gelovig, en heb ik zelfs een aversie tegen alle ellende wat het geloof weet te veroorzaken. Voor mij is dit een heel benauwend verhaal geweest hoe Lotte tegen haar zin in zichzelf aan een geloof moest overgeven. En dan voornamelijk aan de regels die de mensen hebben opgesteld. Ergens in geloven is niet fout of slecht, maar die regels.. jeetje mensonterend. En dit heeft allemaal echt plaatsgevonden geeneens zo heel lang gelee.
Liefde en vernedering
Waar Lotte zichzelf kwijtraakt, zo zichzelf vind Janna. Doordat ze zonder haar beschermer Lotte moet te zien overleven kan ze laten zien wat voor een vechter ze is. Beide meisjes vechten met zichzelf en de wereld om te leven. En om elkaar te kunnen zien. Liefde, verlies, opgroeien, eigenwaarde en familiebanden zijn allemaal dingen die voorbijkomen en ontwikkelen. Joke Eikenaar heeft een prachtige manier van vertellen en ik vind de band tussen de meisjes heel mooi en aandoenlijk in Het zoete water. Net zoals de cover, deze is prachtig passend!
Ik had al vanaf het begin een bepaald vermoeden en dat wordt ook bevestigd. Heel mooi hoe Joke dit verhaal heeft weten te vertellen. Ondanks dat het me heeft weten te benauwen en raken, ben ik heel blij dat ik dit verhaal heb mogen ervaren en lezen. Ik vind het zelfs ook heel belangrijk dat dit soort verhalen bij de jeugd terechtkomen. Een generatie wat nog steeds vecht voor gelijke behandelingen. Kijk maar naar de me too movement en grensoverschrijdend gedrag. Deze verhalen laten zien van hoe ver we zijn gekomen en dat er wel degelijk veel is veranderd al! Het leven nu is niet altijd leuk, maar geloof me, vroeger was echt niet alles beter. En twijfel je daarover? Lees dan vooral dit boek.
Specificaties Het zoete water
Auteur: Joke Eikenaar | Omslag: JeRoen Murré | Uitgever: De vier windstreken | 240 pagina’s | 9789051168488 | Oktober 2021 | Vanaf 13 jaar | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
