Hoe lees je een boek volgens Virginia Woolf
De verzameling essays van Virginia Woolf over alle facetten van de literatuur spreekt tot de verbeelding. Wel, in elk geval tot mijn verbeelding. Het is wonderlijk dat de essays in Hoe lees je een boek en andere essays over literatuur van een kleine eeuw geleden relevante tips bevatten hoe literatuur en het schrijfproces te benaderen en specifiek de Engelse klassiekers te lezen en te interpreteren. Je komt er niet onderuit om ook vanuit je eigen blik weer naar de zienswijze van Woolf te kijken.
Virginia Woolf
Virginia Woolf (1882-1941) geldt als een van de belangrijkste en meest vernieuwende schrijvers van de twintigste eeuw. Mrs Dalloway wordt beschouwd als een meesterwerk van de modernistische literatuur. Dit boek is het fundament geweest van The Hours van Michael Cunningham en succesvol verfilmd met Meryl Streep, Julianne Moore en Nicole Kidman in de hoofdrollen. Woolf experimenteerde met orthodoxe verhaalstructuren en verteltechnieken. Daarnaast is Woolf bekend door haar talrijke artikelen voor bladen als Times Literary Review. In deze stukken zijn grote thema’s van Woolfs leven en werk herkenbaar.
De essentie van Hoe lees je een boek? vinden we terug op de achterkant in de woorden van Virginia Woolf! “We hoeven maar te vergelijken” – die woorden onthullen het geheim en maken tegelijk duidelijk hoe ingewikkeld het lezen van een boek eigenlijk is. De eerste stap – met je volle bevattingsvermogen indrukken verwerken – is nog maar de helft van het leesproces, want om ten volle van een boek te genieten, moet het proces worden aangevuld. We moeten ons een oordeel vormen dat sterk en bestendig is. Maar dat hoeft niet meteen! Wacht tot het stof van het lezen is neergedaald, tot de strijd en de vragen zijn weggeëbd. Ga wandelen, praten, knip de dode bloemen uit een rozenstruik of val in slaap. En opeens, ongewild, komt het boek op een andere manier, als geheel, terug.
The only advice, indeed, that one person can give another about reading is to take no advice, to follow your own instincts, to use your own reason, to come to your own conclusions.
Virginia Woolf in haar essay Hoe lees je een boek?
Hoe lees je een boek?
Virginia Woolf had op de achterkant van Hoe lees je een boek? geen beter advies kunnen geven voor het lezen. Hoewel ze zelf vindt dat het beste advies is om geen advies op te volgen. Vooral je eigen instinct volgen, je eigen verstand gebruiken en tot je eigen conclusies komen. Tja, ik ben zodanig onder de indruk van haar boek dat ik haar advies niet opvolg en haar woorden graag ter harte neem. De essays zitten verrassend subtiel in elkaar, maar soms te lang naar mijn smaak. Dit maakt het in enkele hoofdstukken voor mij minder leesbaar. Woolf maakt prachtige volzinnen waar ik jaloers op ben, maar ik had dus de neiging om te roepen “to the point Woolf!”. Ik heb Hoe lees je een boek? regelmatig weggelegd en stukken opnieuw gelezen om haar bedoeling te laten landen.
De diepte in
Woolf gaat in Hoe lees je een boek? in op de verschillen tussen de klassieke en modernistische Engelse literatuur, de invloed van maatschappelijke status op de literatuur in het Verenigd Koninkrijk, Engelse versus buitenlandse en in het bijzonder Russische literatuur en last but not least de verschillen tussen mannen en vrouwen. De passages die mij aan het denken hebben gezet, heb ik verzameld:
Generaties
- Virginia Woolf zegt in het hoofdstuk uren in de bibliotheek dat het moeilijk is vast te stellen wat de “echte” boeken van een generatie zijn. Onze kinderen zullen er een paar kiezen van onze generatie die in het collectieve geheugen opgeslagen worden. Ironisch dat zij niet heeft meegemaakt dat tal van haar boeken in de tweede helft van de twintigste eeuw en ook nu nog aanspreken. Dat is de kracht van een klassieker; ze zijn tijdloos en verliezen daarom hun waarde niet.
Schrijfproces
- Neem jezelf niet te serieus in een genre. Juist als je heel veel verschillende boeken hebt gelezen, het verleden van allerlei schrijvers in je hebt, dan neem je dat allemaal mee. Dat is uiteindelijk veel boeiender dan je strikt houden aan een genre.
- Schrijf vele schriften vol, wees dwaas en sentimenteel. En publiceer a.u.b. niet voor je dertigste. Met dat laatste ben ik het niet eens (hallo Booker Prize voor Marieke Lucas Rijneveld op haar dertigste!), maar wel met het feit dat je helemaal los moet kunnen gaan, zonder dat er een druk op ligt om het te delen met wie dan ook.
- Het schrijven van verhalen vertoont veel overeenkomsten met stierenvechten. Je kunt er een show van maken, zodat men denkt dat het een huzarenstukje is, maar als je niet dicht bij de stier komt, de metafoor voor het leven, dan neem je ook geen risico. Dat is precies wat Woolf heeft gedaan met Mrs Dalloway, waarbij ze afweek van de standaard verhaalstructuur door het boek op één junidag te laten plaatsvinden.
Verschillen tussen de sekse
- Het beklemtonen van de sekse bederft volgens Woolf het leesplezier en roept anti sympathieën op. Ik vind dat een achterhaalde gedachte, maar kan het begrijpen vanuit de context van Woolf. De verschillen tussen de sekse kunnen echter prachtige boeken opleveren die wat zeggen over de tijdsgeest waarin ze afspelen. Denk aan American Psycho van Bret Easton Ellis en onlangs De Heks van Limbricht van Susan Smit.
Virginia Woolf doet een voorspelling dat vrouwen minder, maar betere romans schrijven, en niet alleen romans maar ook poëzie, kritieken en geschiedwerken. Daarmee doet ze een blik in de mythische toekomst waarin vrouwen krijgen wat hen zo is lang is ontzegd: vrije tijd, geld en een kamer voor zichzelf. Ik zou willen zeggen dat dit toekomstbeeld gedeeltelijk de waarheid is geworden. Voor de Westerse wereld is dit zo, maar we hebben nog steeds een lange weg te gaan.
Woolf mijmert hoe het Austen en de Brönte-zusjes was vergaan als ze langer hadden geleefd. Was de spotlust van Jane Austen minder geworden als haar wereld groter was geworden? Bizar dat ik nu hetzelfde bedenk over Woolf; als ze niet zo dramatisch aan haar einde was gekomen welke boeken hadden nog in het verschiet gelegen? Was ze dan ook uitgegroeid tot de legende die ze nu is?
College tour door Virginia Woolf
Wat heeft Hoe lees je een boek? mij gebracht? Eigenlijk meer dan ik van te voren had gedacht. Het staat al tijden op mijn bucketlist om Engelse klassiekers te lezen. Denk aan de Brontë-zusjes en Oscar Wilde. Dit boek is eigenlijk College tour in boekvorm. Dat maakt de drempel om een boek te kiezen, voor een twijfelkont als ik, een stuk lager. In het boek komen natuurlijk de Brontë-zusjes, Jane Austen, Ernest Hemingway en George Eliot aan bod. Als je meer over Virginia Woolf en de Engelse literatuur wilt weten, dan is dit een aanrader om te lezen. Wat mij betreft is dit een elegante, fraai vormgegeven editie met een uitgebreide inleiding en verantwoording. Een College Tour in boekvorm door een van de meest gerespecteerde auteurs van de twintigste eeuw over de kunst van het lezen én het schrijven. Wat wil je nog meer?
Specificaties Hoe lees je een boek?
Auteur: Virginia Woolf | Uitgever: Erven J. Bijleveld │Vertaald door Barbara de Lange | 9789061317630│ April 2018 | 238 pagina’s │Meer informatie bij jouw lokale boekhandel of vind je hier
Extra informatie bij Hoe lees je een boek?
Meer reviews over klassiekers bekijken?
Lees eens de review van blogger Anouk over De Tweede Sekse van Simone de Beauvoir.
Meer weten over het leven van Virgina Woolf?
Kijk bijvoorbeeld de film Vita en Virginia over De liefdesverhouding tussen de populaire auteur en aristocrate Vita Sackville-West en het literaire icoon Virginia Woolf.
Of bekijk de film The Hours gebaseerd op het boek van Michael Cunningham.
Waarom zou je Virginia Woolf lezen?
- Peters keizerin II: een majestieus vervolg - 27/04/2023
- George Michael: Een leven – een aangrijpende biografie - 15/03/2023
- Het geheim van Gent – een historische thriller - 31/10/2022