Kukuruznik, een aangrijpend verhaal over vrouwelijke pioneers in de vliegwereld
Het boek ‘Kukuruznik’ heeft een prachtige en intrigerende voorkant. Daarnaast was het vooral het verhaal over de vrouwelijke vliegeniersters dat me meteen aantrok. De titel, ‘Kukuruznik’ uitspreken zonder mijn tong te breken, lukt me echter nog steeds niet. Het valt me op dat er de laatste tijd, veel boeken en tv-series over vrouwen in oorlogstijd geschreven worden. Onderbelichte maar vooral onder gewaardeerde heldendaden van vrouwen worden eindelicht in het zonlicht gezet.
Boeken en tv-series over onderbelichte heldendaden van vrouwen
Zo zag ik onlangs de tv-serie ‘U-boat Wargamers’ op History Channel. Deze prachtige zesdelige documentaire gaat over een groep vrouwen die een belangrijke bijdrage leverde aan de zeeslag van de geallieerden, gedurende de Tweede Wereldoorlog. Zonder hun inspanningen en intelligentie hadden ze de strijd met de duikboten niet kunnen winnen. Tevens las ik pas geleden ‘Daar waar de wind de aarde raakt*’ van Ilaria Tuti. Dit boek gaat over vrouwen die tijdens de Eerste Wereldoorlog hun eigen ziekenhuis aan het front beginnen. Iets wat in die tijd eigenlijk ondenkbaar was.
En dan nu het boek ‘Kukuruznik’ van Saskia Goldschmidt, over de strijd in de lucht. Vrouwen werden bijvoorbeeld door het Sovjetleger ingezet om, voornamelijk in het donker, verkenningsvluchten uit te voeren. Dit deden ze in kleine vliegtuigjes, Kukuruznik genoemd. Maar het boek vertelt over nog meer dappere vliegeniersters.
Synopsis Kukuruznik
Noa erft bij het overlijden van haar vader een kist met papieren. Het zijn verhalen over vliegeniersters die in de begintijd van de luchtvaart wereldwijd in wankele vliegtuigjes stapten om records te breken. Rosy Rose bijvoorbeeld, de eerste zwarte pilote. En de jonge vrouwen in het Sovjetleger die tijdens de Tweede Weeldoorlog in ‘Kukuruzniks’ in het donker leerde vliegen. Tevens zitten er zijn brieven tussen van een jonge moeder gericht aan haar verongelukte echtgenoot.
Aanvankelijk is het Noa een raadsel waarom haar liefdevolle, maar zwijgzame, vader zich zo hevig interesseerde voor deze vrouwen, die allen braken met de conventies van hun tijd. Maar met de bestudering van zijn nalatenschap komt ook het besef dat hierin het raadsel van haar familiegeschiedenis ligt. Een geschiedenis die ook bij Noa diepe sporen heeft achtergelaten.
Saskia Goldschmidt is een veelzijdige duizendpoot
Auteur van Kukurznik, Saskia Goldschmidt, werd geboren op 5 juli 1954, in Amsterdam. Voordat ze zich volledig aan het schrijven wendde had Saskia Goldschmidt een hele andere carrière. Zo was ze dertig jaar werkzaam als theatermaker en werkte ze als producent en docent samen met verschillende jeugdtheaters. Goldschmidt was ook bij het Tropenmuseum Junior projectmanager. Daar leidde ze drie jaar lang een uitwisselingsproject tussen kinderen uit Teheran en Amsterdam.
Buiten de theaterwereld was ze trainingsactrice voor hoofdzakelijk het AMC. Daar gaf ze ook communicatietrainingen aan verpleegkundigen en artsen. Toen zou ze nog niet het vermoeden gehad hebben dat ze jaren later haar vijfde bestseller, genaamd ‘Kukuruznik’, zou publiceren.
Een debuut dat direct indruk maakte
In 2011 debuteerde Saskia Goldschmidt met haar boek Verplicht gelukkig, portret van een familie*.
In dit verhaal onderzoekt ze hoe trauma’s van ouders wordt doorgegeven aan de naoorlogse generatie. Dit boek werd een groot succes. Anderhalf jaar later volgt haar eerste roman: De Hormoonfabriek*. Dit boek kwam op de Longlist voor de Libris Literratuurprijs en vele vertalingen werden gedrukt.
In 2015 werd De Voddenkoningin* gepubliceerd en in 2018 volgde Schokland*. Allemaal bestsellers.
Anno 2023 is daar het vijfde boek van Saskia Goldschmidt: ‘Kukuruznik’
Podcast, radio en filmrechten
Samen met radiomaker en scenarioschrijver Peter te Nuyl schreef Saskia Goldschmidt het scenario voor een twaalf en een half uur durende podcast, Deze werd op Radio 1 uitgezonden. Filmtalents nam een optie op de filmrechten.
Nu woont Goldschmidt in het noorden van Nederland. Ze heeft daar een klein huisje in Groningen waar ze voor elk boek dat ze schrijft heel uitgebreid journalistiek onderzoek doet. Tevens geeft ze enthousiaste humorvolle lezingen in bibliotheken, boekwinkels, bij theaters en literaire festivals. Tijdens de lezingen maakt ze graag gebruik van muziek en filmbeeld. Over haar nieuwe boek ‘Kukuruznik’ zou genoeg te vertellen zijn.
Roman opzet blijkt goede keuze
Vanaf het moment dat er een persbericht uitkwam over het boek ‘Kukuruznik’ was ik er al een soort van door geïntrigeerd. Want wat wil een verhaal over pionierende vliegeniersters ons als lezer nu vertellen. En hoe verweef je deze geschiedenis in een vuistdikke roman zonder de aandacht van de lezer te verliezen?
Bij het lezen van de proloog valt direct de beeldende schrijfstijl van Saskia Goldschmidt op en door de gebeurtenis die ze beschrijft zit je direct in het verhaal. Door de brieven die hoofdpersoon Noa vindt lees je over de geschiedenis van de vrouwelijke vliegeniersters. Sommige zijn verzonnen en andere zijn waargebeurd. Maar doordat Saskia gekozen heeft voor een roman opzet leest het heel fijn weg.
Het zijn verhalen van dappere, brutale en eigenwijze vrouwen met veel doorzettingsvermogen en ambitie. Iets wat in die tijd, net voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, nog niet geaccepteerd werd. De verhalen uit ‘Kukuruznik’ stralen een soort van triestheid en eenzaamheid uit. Die emotie heeft Saskia Goldschmidt heel goed over weten te brengen. Het is tevens een inspiratie voor de moderne tijd. Want hoewel vrouwen tegenwoordig veel meer geaccepteerd worden in de maatschappij, is het vaak nog steeds niet de bedoeling dat ze hun hoofd boven het maïsveld uitsteken.
De clou van het verhaal blijft lang uit
Het basis verhaal van ‘Kukuruznik’ speelt zich af in 1995. Noa, het hoofdpersonage erft niet alleen een groot grachtenhuis in Amsterdam maar ook een kist vol historische verhalen. Deze wisseling tussen het heden en het verleden heeft auteur Goldschmidt heel goed in elkaar overlaten lopen. Toch blijft het heel lang onduidelijk wat de clou achter al deze informatie is, zowel voor Noa als voor de lezer. Dit zou je als lezer als vervelend of langdradig kunnen ervaren maar ikzelf heb me geen minuut verveeld tijdens het lezen. Je komt zoveel te weten over gebeurtenissen waar je normaal gesproken aan voorbij zou zijn gegaan.
Variatie genoeg in Kukuruznik
Saskia Goldschmidt weet je als lezer aan haar boek ‘Kukuruznik’ gekluisterd te houden omdat ze verschillende stijlen gebruikt. Zo is er het over-geromantiseerde verhaal van Rosy Rose en de hartstochtelijke briefwisseling van pilote Doris. Bij het verhaal van Boaz krijg je het idee dat je je in een wat sjiekere omgeving bevindt. Het is aan hoofdpersoon Noa, en aan jou als lezer, van deze puzzel een geheel te maken.
Dat gepuzzel gaat goed, al is het hier en daar ook wel wat te langdradig. Hierdoor merk je dat de auteur Goldschmidt zich er aan het einde van het boek zich er net iets te snel en te gemakkelijk van af wil maken. Het einde vind ik dan ook ondergeschikt aan het geheel maar maakt het voor mij niet een minder goed boek. Ik heb echt ten volle genoten.
Leestips
Specificaties bij het boek ‘Kukuruznik’
Titel: Kukuruznik | Auteur: Saskia Goldschmidt | Uitgeverij: Meulenhof | Eerste uitgave: 2023 | 398 bladzijden | ISBN 9789029094375 | ISBN E-book 9789402320916 | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier voor Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
