Leven is eenvoudig, Ockhams scheermes en wetenschap

Misschien heb je wel eens gehoord van het scheermes van Ockham? Het is namelijk een bekend principe. Ockhams scheermes is de stelling dat je alle aannames weglaat die niet bijdragen aan het verklaren van een verschijnsel. Maar waar komt de naam ‘Ockham’ eigenlijk vandaan? Professor quantumbiologie Johnjoe McFadden richt met Leven is eenvoudig een monument op voor de dwarse denker William van Ockham. Hij was een monnik, in de veertiende eeuw, die wetenschap van religie ging onderscheiden. Hij is daarmee een oervader van de moderne wetenschapsbeoefening.

Een geschiedenis van de wetenschap en het heelal

In Leven is eenvoudig volg je het scheermes van Ockham in de handen van grote namen. Onder andere Copernicus, Galilei, Newton , Darwin en Einstein. En passant verklaart McFadden de oorsprong en evolutie van ons heelal. In het boek vind je uitleg over verschillende ontdekkingen over de wereld en over de persoonlijke achtergrond van de wetenschappers. Steeds wordt het belang van eenvoud benadrukt en wordt dus het principe van Ochkams scheermes toegepast. Eenvoud blijkt een belangrijk middel te zijn bij het verklaren van verschijnselen. Scheer weg wat onnodig complex is!

Wat de uiteindelijke oorsprong ook mag zijn, het idee van natuurlijke selectie is de meest ockhamistische reductie van een veelheid aan willekeurige feiten tot een eenvoudige wet. Het is afhankelijk van het eenvoudigst mogelijke mechanisme: een ongelimiteerde bron van erfelijke variatie in combinatie met onderscheiden vormen van overleving en voortplanting.

Blz. 273

Leven is eenvoudig, een leerzaam boek

Leven is eenvoudig is zelf geen eenvoudig boek, zeker als je geen basiskennis hebt van de wetenschap. De informatiedichtheid is groot, dus daar moet je van houden. Als je geïnteresseerd bent in wetenschap is het een leuk en leerzaam boek. Gelukkig staan er ook afbeeldingen in die enkele experimenten verduidelijken. Ik vond het boek pittig om te lezen en soms te gedetailleerd. Anderzijds heb ik veel leuke en interessante dingen geleerd over de wetenschap en het leven. Wat we nu weten en voor vanzelfsprekend aannemen, is ooit ontdekt door iemand.

Tot zijn verbazing zag hij geen vlekkeloze perfectie, maar een ruig landschap bezaaid met kraters en bergen. Galileo schreef over het oppervlak van de maan: het is ‘oneffen, ruw en vol kuilen en verhogingen, niet veel anders dan het oppervlak van de aarde, met hoogteverschillen door bergketens en diepe valleien’. De maan was ook een wereld, niet veel anders dan het land waarop zijn telescoop was geïnstalleerd.

Blz. 166

Leer het belang van eenvoud

Leven is eenvoudig gaat over het blootleggen van de eenvoudige bouwstenen van ons heelal met een stuk gereedschap. Dat scheermes van Ockham is vernoemd naar de Engelse franciscaan William van Ockham. Het boek is geen geschiedenis van de wetenschap. Het is wel een verslag en een verkenning van de grootste ideeën die zijn geïnspireerd door het scheermes van Ockham. Wil je meer leren over het belang van eenvoud, dan is dit boek voor jou.

De functie van de wetenschap is ‘zichtbare complexiteit te vervangen door een onzichtbare eenvoud’.

Jean Baptiste Perrin

Specificaties Leven is eenvoudig

Auteur: Johnjoe McFadden | Uitgeverij: Atlas Contact | Vertaling: Albert Witteveen | 9789045033518 | september 2021 | 406 pagina’s | meer informatie vind je hier of bij je lokale boekhandel