Met de kinderen alles goed – opgroeien in tijden van crises
In het boek ‘Met de kinderen alles goed’ wordt ingegaan op de gevolgen van ingrijpende gebeurtenissen voor kinderen en jongeren. En dan gaat het niet alleen om het coronavirus. De laatste decennia zijn er meerdere invloedrijke gebeurtenissen geweest. Denk aan de financiële crisis, aanslagen, migratiecrisis, klimaatcrisis etc.
Sinds maart 2020 staat voor iedereen de wereld behoorlijk op zijn kop. Ons beeld van wat we normaal achten, zoals elkaar kunnen omhelzen of onbezorgd naar een drukke plek, dat is helaas veranderd. We zijn een nieuw normaal aan het uitvinden, en dat blijkt moeilijk. De tijden zijn gewoonweg onzeker en onwerkelijk. In deze tijd van social media komt er ook nog eens ontzettend veel informatie op ons af. Zie dat maar eens een plek te geven, of van je af te laten glijden. En hoe is dat voor kinderen en jongeren? Hoe gaat het eigenlijk met hen in deze onzekere tijd?
Geboren na 2000
In de inleiding van “Met de kinderen alles goed” wordt genoemd; ‘werd maar eens geboren na 2000’. Want er is een groot verschil in de wijze van opgroeien van de huidige jongeren in vergelijking met de volwassenen van nu. ‘Crises zijn van alle tijden, maar er zijn een aantal tendensen die opgroeien vandaag een stuk anders maken dan tien of twintig jaar geleden’.
Het boek is geschreven door een Vlaamse pedagoog en docent, Pedro De Bruyckere. Het is met name toegespitst op de Vlaamse jeugd, maar ook de Nederlandse jeugd wordt meegenomen. Het verhaal wordt veelvuldig onderbouwd met cijfers en grafieken. Dit geeft wat meer inzicht over jongeren en hun omgeving. De schrijver wil stilstaan bij de evoluties en wat deze voor jongeren nu betekenen. Ook wordt getracht ouders, leraren en beleidsmakers te inspireren in hun denken om het voor kinderen en jongeren beter te maken. De titel verwijst mooi naar de vraag die vaak zo tussen neus en lippen door aan elkaar wordt gesteld; Met de kinderen alles goed? In de huidige tijd met alles wat er op ons afkomt, zal die vraag niet zo snel met een volmondig ja beantwoord kunnen worden.
Het boek wordt opgedeeld in een beschrijving van:
1. Om welke kinderen, ouders en docenten gaat het;
2. Over welke crises gaat het;
3. Hoe komen we er uit.
Onderzoek en cijfers
Uit groot internationaal onderzoek is gebleken dat het welzijn van tieners de laatste jaren achteruit gaat. Dus de huidige ontwikkelingen in 2020 zijn niet de enige oorzaak voor meer sociale en emotionele problematiek onder kinderen en jongeren. Dit kan bijvoorbeeld gaan over somberheid, slaapproblemen, piekeren en eenzaamheid. Deze klachten nemen daarbij ook nog eens toe richting (jong)volwassenheid (18 – 25 jaar).
“Tijdens de corona crisis ging het tijdens de lockdown al snel veel slechter met kinderen en jongeren. Er werden opvallend meer klachten gesignaleerd bij studenten, een groep waar het dus al slechter mee ging dan bij jonge adolescenten. Maar ook bij de kind- en jongerentelefoon in zowel Vlaanderen als Nederland kwamen er opvallend meer klachten over depressieve gevoelens en eenzaamheid. In Nederland ook weer opvallend vaker bij meisjes. Dit is vrij logisch. Deze periode zette op verschillende manieren kinderen en jongeren onder druk. De bewegingsruimte werd verkleind, de broodnodige sociale contacten met leeftijdsgenoten en vrienden werden beperkt, het stressniveau van ouders steeg en dan waren er nog de berichten over ziekte en dood”.
Met de kinderen alles goed
Negatieve effecten niet bindend
De schrijver geeft gelukkig aan dat de negatieve effecten van een crisis niet per definitie blijvend zijn. De omgeving van een kind is mede bepalend voor de uitkomst. In “Met de kinderen alles goed” wordt veel uitgelegd over de onderwijssituatie van kinderen, welke natuurlijk zeer bepalend is voor de ontwikkeling van kinderen. Daarnaast wordt er ook ingegaan op de thuissituatie en rol van ouders.
Als ouder maak je je natuurlijk vooral zorgen over de dagelijkse zaken in de opvoeding, zoals huiswerk maken, te laat thuis komen of het overmatig gebruik van social media of gamen. Maar het boek beschrijft dat het minstens zo belangrijk is om na te denken over de invloed van de crises op wereldniveau. Want deze hebben zeker ook effect op de jeugd, en mogelijk zelfs schadelijke gevolgen.
Onderwijs – Met de kinderen alles goed?
Een belangrijke zorg/crisis die in “Met de kinderen alles goed?” uitgebreid aan bod komt, is de stand van zaken wat betreft het onderwijs. Zoals een toenemend lerarentekort, achteruitgang in niveau van begrijpend lezen en de werkdruk van leerkrachten. Daar bovenop kwam de lockdown, waardoor meestal ook de scholen sloten. Meer dan een miljard kinderen gingen opeens niet meer naar school. De schrijver zet uiteen hoe bepaalde groepen kinderen onevenredig harder werden geraakt door de sluiting van scholen, maar ook door de eerdere genoemde zorgen over het onderwijs. Deze kloof of ongelijkheid wordt met de term unfairness aangeduid.
Zo is uit Brits onderzoek gebleken dat er in gezinnen die er financieel beter voorstaan 30% meer tijd aan thuisonderwijs is besteed dan in armere gezinnen. De vooruitzichten van kansarme kinderen zijn daardoor verder verslechterd. Het is mooi dat de schrijver benadrukt dat elk kind het waard is om er met elkaar voor te gaan om de unfairness te verminderen.
‘Life is not fair, but keep trying to make it more fair’
Met de kinderen alles goed
Weerbaarheid – Met de kinderen alles goed?
De bekende ontwikkelingspsycholoog Erik Erikson beschreef ooit hoe je crises nodig hebt om te groeien. “Je kunt nooit alle crises en tegenslagen in het leven vermijden en daarom is het beter om bij kinderen en jongeren aan weerbaarheid te werken. Onder andere vriendschap en het collectieve kan daarbij helpen”. Er worden in “Met de kinderen alles goed?” enkele oplossingen aangedragen door de schrijver om jongeren te helpen bij het omgaan met nieuwe crises die ooit op hun pad zullen komen.
Denk aan het belang van een goede vriend of vriendin, een sterke relatie met een belangrijke volwassene maar ook de aansluiting vinden bij een groep.
Ook het durven vragen van hulp is een belangrijke les. En dat is voor een ieder in deze tijd belangrijk om te onthouden.
Wat te doen als ouder/opvoeder?
In “Met de kinderen alles goed?” wordt beschreven dat de meest eenvoudige weg is als ouder om zelf het goede voorbeeld te geven. Lees zelf, lees voor, denk mee met kinderen, probeer samen kennis op te bouwen, wees kritisch. Voor leerkrachten wordt aangegeven hoe belangrijk het is om na te denken over wat je kinderen en jongeren wilt en soms gewoon ook moet meegeven.
Tot slot een zeer belangrijk punt wat je als lezer uit het boek kunt meenemen: het belang van rituelen en routines. Dit geeft houvast in een moeilijke tijd. En het geeft troost en het gevoel ergens bij te horen. In het boek wordt dit nader uitgelegd. Een belangrijk praktisch inzicht, waarmee hopelijk ouders maar ook leerkrachten en zorgverleners verder kunnen. Het zou in ieder geval zeer wenselijk zijn als hier in de ondersteuning van kinderen en jongeren meer aandacht aan besteed wordt.
Met de kinderen alles goed is voornamelijk een theoretische en cijfermatige beschrijving om als basis te dienen voor het vinden van antwoorden. Dit maakt het wellicht voor de gemiddelde ouder niet eenvoudig om te lezen. Maar als geïnteresseerde in bijvoorbeeld de ontwikkeling van kinderen, opvoeding, onderwijs en maatschappij. Geeft het boek een aantal interessante inzichten. Want als we er nu alert op zijn wat het betekent voor jongeren om in deze onzekere tijd op te groeien. Dan kan er hopelijk ook preventief worden ingezet op het voorkomen van ergere problemen.
Specificaties Met de kinderen alles goed
Auteur: Pedro de Bruyckere | Uitgever: Lannoo Campus | 9789401472937 | 1 november 2020 | 135 pagina’s | meer informatie vind je hier of bij je lokale boekhandel
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
