Ontworteld, een verontrustende psychologische horror van Tillema
Het horrorgenre is zo rijk aan diversiteit. Op StoerLeesVoer zet ik me ook graag in voor dit vaak ondergewaardeerde genre. Uiteraard snap ik dat een genre iemands smaak moet zijn. Maar vaak zijn er zoveel subgenres dat er best wel een passende smaak kan zijn. Ontworteld wordt gepresenteerd als een horrorboek. Meer specifiek: psychologische horror. De nadruk ligt op het menselijke met daaromheen bovennatuurlijke sores. Het zou zomaar passend kunnen zijn bij jou smaak. Nieuwsgierig? Lees dan maar snel verder.
Synopsis Ontworteld
Na de dood van zijn moeder keert Erik terug naar het dorp van zijn jeugd. Toen hij achttien jaar was, is hij de boerderij waar hij opgroeide ontvlucht. Doodsbang liet hij alles achter. Nu is hij terug om de demonen uit zijn jeugd onder ogen te komen; niet alleen zijn familie en vrienden die hij jarenlang niet heeft gesproken, maar vooral de onzichtbare kracht die aan de boerderij is geworteld en hem jarenlang martelde. Huist deze demonische kracht er nog altijd? Of was het een kinderfantasie? Erik komt erachter dat iedereen met littekens rondloopt, maar dat die van hem waarschijnlijk het grootst zijn.
Auteur Erik Jan Tillema
Voor mij is Ontworteld de kennismaking met auteur Erik Jan Tillema (1983). Hij is theatermaker en schrijver. Bij uitgeverij Clavis heeft hij meerdere YA boeken uitgebracht. Ontworteld is zijn eerste boek voor volwassenen.
Inmiddels heb ik (bijna) alle boeken verslonden van Tillema. En samen met Linda is on recensie lijstje compleet van deze auteur:
- Woodhenge
- IQ
- Het huis in de polder
- Het kwaad in de polder
- Hellenacht, een bovennatuurlijke YA horror van Tillema
Psychologische horror
Erik Jan Tillema heeft met zijn ontworteld een psychologische horror neergezet. Voor 2/3 draait het om menselijke aspecten. We lezen mee met hoofdkarakter Erik. Dit boek draait om zijn verhaal en zijn belevingen. Hij groeit op, op een verlaten boerderij in een klein dorp. Samen met zijn ouders en twee zussen. Zijn leven is gekenmerkt door intense gebeurtenissen. Gebeurtenissen waarvan iedereen, inclusief hijzelf, littekens draagt. Littekens die met de jaren dikken en pijnlijker lijken te worden.
Hij vlucht zijn dorp uit op zijn 18e en vijf jaar later ontvangt hij een telefoontje van zijn zus. Hun moeder is overleden. Dit is een reden voor Erik om na 5 jaar terug te keren naar het dorp. Ontworteld heeft intense thema’s zoals dood en rouw. Er hangt een verontrustende sfeer als dikke mist door het verhaal heen. Het duurt dan ook even voordat er echt dingen voorvallen die je als bovennatuurlijke fenomenen kan bestempelen. Mondjesmaat sijpelen ze in het verhaal en als lezer ervaar ik lang twijfel of er echt een demonische kracht is, zo ja welke, en of het niet een kwestie van mentale (on)gezondheid is.
Tillema besteed dus heel veel tijd aan het psychologische aspect van leven met een vermoedelijke demonische kracht bij een gezin die woonachtig is op een afgelegen boerderij in een ouderwets dorp.
Is Ontworteld eng?
Om die vraag te beantwoorden moeten we eigenlijk naar het woord ‘eng’ kijken. Het genre horror speelt in op angsten. Angsten die voor een ieder anders zijn. Al is denk ik het onbegrijpelijke bovennatuurlijke voor iedereen wel angstig. Tillema neemt de tijd, zoals gezegd, voor het psychologische aspect. Hij heeft geen haast en in dat opzicht moet ik voor mijn gevoel wat lang wachten op een echt bovennatuurlijke scène. Al kan het opgroeien op een verlaten boerderij in een oud dorp voor sommigen al angstig zijn. Tillema neemt me in ieder geval wel goed mee naar die locatie. Ik ruik het stof op de duffe gordijnen, hoor het kraken van de planken en bibber mee in bed als de nacht intreed. Met de locatie heb ik meer connectie dan met het hoofdpersoon.
Ik weet niet precies waar dat aan ligt en zie het ook niet per se als een gemis. Hoofdkarakter Erik is voor mij niet toegankelijk en ik voel me meer een spectator dan dat ik op een dieper level in zijn verhaal gedoken ben. Bij sommige scènes voelde ik zeker wel een angstzenuw fijngeknepen worden. Maar nergens maakte ik me zorgen of wilde ik dat er een bepaalde uitkomst zou zijn. Ik wilde voornamelijk gewoon het verhaal lezen en was benieuwd wat Tillema voor mij in petto had.
Herhaling
Het einde van Ontworteld lest wel mijn horrordorst. Nog steeds wat ingetogen, maar het toont zeker wel duidelijk het gezicht van het “kwaad”. Een gezicht die je niet wil aankijken. Tillema schrijft op een manier waarbij hij regelmatig herhaling gebruikt. Dat is zeker een charme, maar soms wil ik wat meer vaart. Ik denk dat dit boek een stevig en boeiende basis bevat. Het is goed verteld en zal voor een groep lezers, minder bekend en geliefd in het horrorgenre, zeker toegankelijk zijn.
Ik had zelf nog iets meer verdieping willen hebben, iets meer horror of enge dingen die me raakten en ik had misschien iets meer connectie willen voelen. Tegelijk maak dit het verhaal juist ook wel heel realistisch en menselijk. We hebben vaak gewoon geen antwoorden. Al met al heb ik genoten van Ontworteld. Het is een verontrustend verhaal over angst, rouw, familie en duisternis. En dit alles op een aangename manier gebracht.
In zijn YA boeken zit net wat meer vaart en op de één of andere manier wisten die mij meer te pakken. Ontworteld is wel echt anders, maar tegelijk ademt het de voor mij inmiddels herkenbare Tillema sfeer. Sterk in locatie, unheimlich en echte menselijke karakters. Ik denk ook dat ik liever lees over jongere karakters die meer weerbaarheid kennen, dan oudere karakters die getekend door het leven zijn. En daardoor wat langer stug en zelfs wat verzuurd zijn. In die fase zit ik niet (en hopelijk nooit), en ik denk dat dat de reden is waarom Ontworteld minder een match met me was. Verder was het echt wel een goed horrorboek!
Leestips passend bij Ontworteld
- Ook over een klein Nederlands dorpje; Hex, Een Hollands horrorwerk van Thomas Olde Heuvelt
- Korte verhalen met als thema diverse horror: Nachtzijde van de rivier, een verzameling spookverhalen van Winterson
- Zin in de duvel op je hielen? Vlucht/Dans/Vondst, een drietal verhalen met de duvel op je hielen
- En vergeet de boeken van Clive Barker en Stephen King niet
Specificaties Ontworteld
Auteur: Erik Jan Tillema | Uitgever: Zilverspoor | Omslagontwerp: Anaïd Haen | Augustus 2023 | 9789463084987 | 272 pagina’s | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier voor Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
