Oorlog en Vriendschap – Dolf Verroen, een jeugdboek over oorlog
Het lijkt alsof het Delftse kinderen in Oorlog en Vriendschap zijn. Daar heb ik een goede reden voor. Het gaat over Joop die opgroeit in de Tweede Wereldoorlog. Joop lijkt op de schrijver Dolf Verroen die opgroeide in Delft in de Tweede Wereldoorlog. Dat kan ik als import-Delftse niet op me laten zitten.
Over Oorlog en Vriendschap
Het zijn Delftse kinderen in Oorlog en Vriendschap vermoed ik. Ik kom zo op dat vermoeden terug. Verroen begint over Irma. Ze moest van school. Ze was Joods. Joop wist wel dat ze Joods was, maar niet dat Irma zoveel dingen waren verboden. Dat Joden werden buitengesloten. Joop voelde zich ook buitengesloten. Vooral met gym. Dat gebeurde vooral door de gymleraar die hem voor gek zette met zijn jamglazenbril en zijn onhandigheid. Of zoals Joop zelf zegt: ‘Ik weet niet of het aan mijzelf, of aan mijn jampotglazen lag, maar een buitenstaander voelde ik me wel.’Bloedbroeders
Andere Delftse kinderen in Oorlog en Vriendschap
Kees, ook een beetje een buitenstaander, is zijn vriend. Sterker nog, ze zijn bloedbroeders. Alleen moeder mag hem niet zo. Thuis merkt Joop trouwens veel van de oorlog en vriendschap met Wijntje is ineens belangrijk. Er is al sprake van tekorten in bijvoorbeeld zeep en verse groenten. En zo komt het dat Joop op hongertocht gaat met de wat meer Streetwise Wijntje. Ook ziet Joop hoe de Duitsers oefenen met schieten in het bos waar hij regelmatig met Kees speelt. En uiteindelijk sluit de school. Kees en Joop zien elkaar dan wat minder.
Onderduikers
Joop heeft ineens vrije tijd. Al blijkt dat relatief. Hij wordt namelijk regelmatig om boodschappen gestuurd of naar zijn oma. Tijdens één van die bezoekjes aan oma ziet hij Irma die bij oma is ondergedoken. Ook Wijntjes vader is ondergedoken, omdat hij anders naar Duitsland moest om te werken. Aan Joop’s ouders nemen ondertussen een onderduiker in huis. Pollie blijkt een handige jonge verzetsstrijder die een verstopplaats maakt in huis. Hij is een voorbeeldige gast en er ontstaat een vriendschap. Echter, het wordt hem nog al eens moeilijk gemaakt door buurjongen Jaap. Die heeft namelijk nogal eens de neiging om zomaar gezellig binnen te lopen. Uiteindelijk besluit Pollie dat hij weg moet. Al snel nemen Joop’s ouders weer nieuwe onderduikers in huis in Oorlog en Vriendschap.
Kees weg
Ineens is Kees weg uit Delft. Waarheen weet Joop niet, maar hij krijgt wel een ansichtkaart thuis ‘Groeten van de bosgeest’ Veel tijd om Kees te missen heeft Joop niet. Wanneer de school een tijd later weer opent is Kees als bij toverslag aanwezig. Meester Millenaar, die eerder streng was neemt nu een wat vaderlijker houding aan richting de kinderen. De oorlog dendert namelijk gewoon door in Oorlog en Vriendschap. Het zuiden van Nederland mag wel bevrijd zijn, maar Joop en andere Delftse kinderen gaan de laatste oorlogswinter in. Kees verdwijnt weer. Er zijn vergeldingsacties, onderduikers, dwangarbeid en honger. Vooral honger. Joop eet suikerpeeën en bloembollen. De school wordt weer gesloten.
Uiteindelijk komt de bevrijding en Joop denkt nog wel eens terug naar die vrienden die hij maakte. Aan Irma, Wijntje, Pollie en Jaap. En vooral aan Kees, die bij de Jeugdstorm zat en hij na Dolle Dinsdag niet meer heeft gezien. Kees blijft zijn vriend.
Fragmentarisch
Het verhaal is fragmentarisch geschreven. Het leidt overigens niet af van het verhaal. Het is een afgerond verhaal. Of in ieder geval afgerond genoeg. Het zijn iedere keer kleine hoofdstukjes waarin je als lezer niet altijd ziet dat er iets gebeurt, al is de spanning voelbaar. De spanning loopt steeds verder op en Verroen laat in Oorlog en Vriendschap zien hoe divers de gezinnen waarin de kinderen opgroeien kunnen zijn. Daarnaast laat hij zien hoe oorlog in alle facetten in het leven van de kinderen doordringt. Verroen legt de uitsluiting van de Joodse Irma uit aan de hand van het pesten door de gymleraar. De één zal het wat kunstmatig vinden, maar ik vind het een goede vondst, want probeer maar eens de jodenvervolging uit te leggen aan kinderen van negen jaar.
Delftse kinderen in Oorlog en Vriendschap? Of toch niet?
Is Oorlog en Vriendschap voor Delftse kinderen alleen geschikt? Nee, natuurlijk niet! Maar wat ik zelf erg leuk vond is dat de schrijver Dolf Verroen een Delftenaar is. Hij heeft zijn jeugd in Delft doorgebracht. Als je in Delft woont ga je toch een beetje nadenken over wat zich in je stad heeft plaatsgevonden. Het Delftse komt niet heel duidelijk terug in Oorlog en Vriendschap, maar de gezinssituatie van de jonge Dolf Verroen komt erg overeen met die van Joop. Dolf en de fictieve Joop zijn beiden enig kind die op het gymnasium terechtkomen. Ook hebben de ouders van Dolf Verroen regelmatig onderduikers in huis opgenomen. Hij valt dus deels terug op eigen ervaringen.
Dat gezegd hebbende is het bij Dolf Verroen niet alleen maar geschiedenis of autobiografie wat de klok slaat. En zeker niet alleen Delft! Ook Oorlog een Vriendschap is een verhaal dat zich overal in Nederland zou kunnen afspelen. Verroen schrijft over allerhande onderwerpen en allerlei leeftijden. Hij schuwt daarbij ook de lastige onderwerpen niet zoals slavernij (Slaaf, kindje slaaf), verstandelijk handicaps (Josefientje Mongolientje*) of homoseksualiteit (Niemand ziet het). Het is dan ook niet verwonderlijk dat hem allerlei (Europese) prijzen zijn toegekend voor zijn boeken.
Charlotte Dematons
Charlotte Dematons is een illustrator die inmiddels ook naam heeft gemaakt. Haar kleurrijke prentenboek ‘Nederland’ wordt hier thuis graag uit de kast gehaald. In ‘Oorlog en Vriendschap’ weet ze met haar zwart-wit pentekeningen weer de juiste toon te treffen of een personage neer te zetten. De tekening op de voorkaft is net zo fragmentarisch van opzet als de inhoud van het boek. Maar ook hier is er een samenhang te zien. Ze positioneert Joop vol in het midden en zet de verschillende andere personages of gebeurtenissen er geïsoleerd omheen. Tot mijn genoegen blijken Dematons en Verroen zelf ook tevreden over hun samenwerking in Oorlog en Vriendschap en hebben samen Droomopa* gemaakt. Dit boek is in 2019 uitgekomen.
Kinderboekenweekgeschenk
Hoewel Oorlog en Vrienden voor Delftse kinderen, of liever voor alle kinderen vanaf negen jaar is geschreven, had ik ook wel plezier in het lezen ervan. Dit was het kinderboekenweekgeschenk van 2016. Deze kinderboekenweek had als thema ‘Voor altijd jong’. Vanzelfsprekend haakte Dolf Verroen daar met Oorlog en Vriendschap mooi op in met een oorlogsverhaal over een jongen die niet erg toevallig op hem lijkt. Dit jaar heeft eveneens de kinderboekenweek een historisch tintje met het thema En toen? Arend van Dam schrijft dit jaar het kinderboekenweekgeschenk dat je krijgt tijdens de kinderboekenweek. Tenminste, als je kinderboeken koopt vanaf €12,50. Dat kan ieder kinderboek zijn, dus ga eens naar je (virtuele) boekhandel en zoek iets uit van je gading.
Specificaties Oorlog en vriendschap
Schrijver: Dolf Verroen |Illustrator: Charlotte Dematons | Uitgever: Leopold | 2de druk februari 2020 | Aantal pagina’s: 96 | 9789025879020 | meer informatie vind je hier bij Bol of bij je lokale boekhandel
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
- Kinderboekenweek 2021 worden wat je wil, een overzicht - 13/09/2021
- Het Mirakel, een roman over oerkracht - 31/08/2021
- Nachtmissies, een boek voor de schoolbibliotheek - 10/08/2021