Peter Pan, een eigenzinnige licht bewerkte vertaling
Peter Pan! Wie kent dit verhaal niet? Nou, ik moet wat toegeven… Ik ken dit sprookje alleen van de Disney-editie en andere tv- en filmbewerkingen. Het originele verhaal heb ik nooit gelezen. Tot nu! Want de door mij geliefde Floor Rieder heeft met haar prachtige illustraties het opnieuw vertaalde en dit licht bewerkte sprookje weer tot leven gewekt. Meestervertaler Esther Ottens heeft de vertaling verzorgd. Ik ben erg benieuwd en kijk ernaar uit om het originele verhaal te leren kennen.
Peter Pan samenvatting
Er zijn maar weinig verhalen die dezelfde onbetwiste klassiekerstatus genieten als ‘Peter Pan’. Wie dit verhaal leest, zal al snel begrijpen waarom. Het avontuur van Peter Pan, die Wendy en haar broertjes meeneemt naar het fascinerende eiland Nooitland en daar een eindeloze strijd voert met de beruchte Kapitein Haak, is zowel opwindend, hartverwarmend als doorspekt met humor. Het is een eerbetoon aan de grenzeloze kracht van de verbeelding.
Ga mee met Peter Pan op een magisch avontuur naar Nooitland in deze tijdloze klassieker van J.M. Barrie. Deze frisse en gloednieuwe editie is prachtig vertaald door de getalenteerde Esther Ottens. Floor Rieder, prijswinnend illustrator en vormgever, en onder andere bekend van haar kleurrijke tekeningen van ‘Alice in Wonderland (Bol)’, laat een nieuwe generatie lezers geloven in magie en verbeeldingskracht.
Deze fonkelende uitgave is vertaald en zorgvuldig bewerkt door de ervaren meester-vertaalster Esther Ottens. Met haar unieke, krachtige en gedurfde illustraties heeft Gouden Penseel-winnares Floor Rieder het geliefde verhaal een zeer eigenzinnige en originele uitstraling gegeven, waardoor dit boek nog meer zal schitteren dan ooit tevoren. ‘Peter Pan’ is geschikt voor lezers van 8 jaar en ouder.
Licht bewerkte editie van Peter Pan
Bewerkingen van klassiekers betreden altijd een gevoelig pad. Want mag je aan het werk zitten van een klassieker? Is dat historisch en geschiedkundig wel acceptabel? Onze wereld en ons blikveld groeien als mensheid en om die reden ontkom je er niet aan om soms een lichte bewerking te doen van klassiekers, denk ik. In het begin van Peter Pan is een ‘noot van de uitgever’, waarin hun keuze wordt uitgelegd. En ik denk dat dit een prima keuze is.
Zo was de rolverdeling in de klassieke Peter Pan tussen mannen en vrouwen verouderd, alsook de blik op minderheidsgroepen. Ik heb alle vertrouwen in vertaler Esther Ottens dat ze de sfeer van de klassieker in ere heeft gehouden, maar dat het ook meer naar het ‘nu’ getrokken is. Mocht je echt benieuwd zijn naar het originele verhaal, dan kan je dit natuurlijk altijd nog zelf opzoeken. Dat is wat ik heb gedaan na het lezen van dit boek; ik heb de Engelse originele versie gelezen. Voor deze frisse editie met de illustraties van Floor Rieder is voor een nieuwe, jonge generatie wat mij betreft een goede keuze gemaakt.
Meteen een tip voor scholieren die dit verhaal mogen gebruiken voor een boekbespreking of boekrecensie op school. Pak die twee onderwerpen en vergelijk het origineel met deze bewerking. Of ga dieper in op de keuzes die gemaakt zijn om het aan te passen. Wat vind je daarvan en mag je klassiekers bewerken?
Jeugdklassieker vol eigenzinnigheid en fantasie
Wow, wat een ritje was deze klassieker. De eerste regels wisten mij helemaal te vangen in de prachtige, rijke taal, om vervolgens weer keihard afgestoten te worden door het verwarrende verhaal. Ik voelde me een beetje Wendy die leerde vliegen. Soms vloog ik mee, en soms knalde ik keihard op de grond. Wat een ontzettend vreemd verhaal is dit, en dat zegt wat als ik dat zeg. Mijn favoriete genres omvatten horror, thriller, absurdistische literatuur en fantasy.
Doordat ik in het begin had gelezen dat het mild bewerkt was, had ik ook steeds een stemmetje in mijn hoofd over wat er dan aangepast was. Want de rolverdeling tussen mannen en vrouwen, jongens en meisjes, vond ik ook in de nieuwe editie wat ouderwets. Zo is de vader van de kinderen echt wel star en denigrerend. En voelt Wendy zich meteen geroepen om bij de eerste ontmoeting Peter een kus aan te bieden. Iets wat haar moeder niemand geeft. Ik kom later op de aanpassingen ten opzichte van het origineel terug. Maar voor deze editie van Peter Pan zijn prima keuzes gemaakt.
Had ik al gezegd dat het kindermeisje van Wendy, Jan en Michael een hond is? En dat Peter Pan na het lezen van dit verhaal aan mijn lijstje van engerds toegevoegd is? Hoe verder ik in het verhaal kwam, hoe meer ik gefascineerd en geïntrigeerd raakte door dit verhaal. Zo erg zelfs dat ik mijn prachtige editie van Minalima (Bol), die het origineel in het Engels bevat, direct na de Nederlandse editie heb gelezen.
Weetjes Peter Pan
Ik heb het gevoel dat ik uren kan uitweiden over dit boek. Voor mij werd voornamelijk de lugubere kant duidelijk, en dan voornamelijk in de Nederlandse vertaling. In het Engels is de taal, het vertelritme en de verhaalkleur iets vriendelijker voor mij. Misschien omdat ik niet alle oud-Engelse woorden direct begrijp, misschien is het een taalding. Ik vond de vader bijvoorbeeld veel minder bars in het origineel. Toch is dit geen kritiek op de vertaling, integendeel! Esther Ottens heeft Peter Pan echt grandioos goed vertaald. Geheel in ere naar het origineel, maar wel naar het nu en hier getrokken. De illustraties van Floor Rieder maken het helemaal af.
Maar goed, luguber dus, en ik ben niet de enige. Ik ga mijn recensie proberen wat beknopt te houden en deel wat leuke korte weetjes hieronder:
Leuke weetjes
- Peter Pan-syndroom: een psychologische term die refereert aan volwassenen die weigeren op te groeien en kind blijven. Ze zijn vaak impulsief, onverantwoordelijk en bang voor commitment
- Wendy Complex: een term die refereert aan vrouwen die een moederlijke rol aannemen in relaties met mannen die niet volwassen zijn. Ze zoeken vaak naar een “kind-man” om voor te zorgen. Of vrouwen die in een zorgrol (ver)vallen
- De naam Wendy: deze naam werd populair dankzij Peter Pan. Voordat J.M. Barrie het personage Wendy creëerde, was dit geen gebruikelijke meisjesnaam. Het bestond wel; het is dus niet bedacht door J.M. Barrie. Maar de naam Wendy werd wel populair door dit boek
- Neverland: de fictieve wereld waarin Peter Pan woont, is een plek waar kinderen nooit opgroeien en avontuur beleven. In het Nederlands is het vertaald als Nooitland, en in oudere vertalingen Nimmerland (vind ik mooier)
- Peter Pans schaduw: Peter Pans schaduw is een symbool voor zijn onafhankelijkheid en zijn weigering om op te groeien
- Oorsprong: Peter Pan werd gecreëerd door de Schotse schrijver J.M. Barrie en verscheen voor het eerst in 1902 in het boek “The Little White Bird”. Barrie had een moeilijke jeugd en zijn moeder was verdrietig na de dood van zijn oudere broer David, wat hem inspireerde tot het personage Peter Pan
En nog meer leuke weetjes
- De Lost Boys / De verloren jongens in het verhaal zijn gebaseerd op de vijf zoons van de familie Llewelyn Davies, met wie Barrie een hechte band had
- Kapitein Haak was geen onderdeel van het oorspronkelijke verhaal, maar werd later toegevoegd als een slechterik
- Het hoofdkarakter is eigenlijk Wendy en niet Peter Pan. De eerste titel was dan ook Peter & Wendy
- Symboliek: Peter Pan zit vol met symboliek rondom dood, verlies en identiteit
- Auteursrechten: J.M. Barrie schonk de auteursrechten van Peter Pan aan het Great Ormond Street Hospital for Children in Londen, dat nog steeds inkomsten ontvangt uit boekverkoop en merchandising.
- Peter Pan is talloze keren bewerkt, verfilmd en geherinterpreteerd, met verschillende visies op het personage en zijn wereld. De bekendste verfilmingen zijn die van Disney en Hook waarin Peter volwassen is geworden en terugkeert. Maar er is recent ook een horrorfilm uitgebracht over de donkere toon van dit boek
- Er staat een standbeeld van Peter Pan in Kensington Gardens in Londen, dat werd geschonken door J.M. Barrie zelf
Donkere weetjes Peter Pan
Ik heb dus voornamelijk de donkere kant ervaren en Peter Pan als een horrorverhaal gelezen. Voor mij is het karakter Peter Pan een naargeestig persoon met een jeugdige en arrogante flair. Hij wil geen kwaad doen om het kwaad doen, maar alles moet wel op zijn manier. Het hele Neverland is zijn fantasiewereld waarin alles volgens zijn wil moet verlopen. Gebeurd dit niet, dan vermoordt hij je zonder schuldgevoel. Waarschijnlijk is hij het meteen vergeten ook; zijn geheugen is heel erg selectief en kort.
Nooitland zou een plek van fantasie en verwondering zijn, maar de eeuwige dreiging is voor mij voelbaar. Dreiging van gevaar door de bewoners, voornamelijk van Peter Pan, die alle touwtjes in handen heeft. Hij is speels en speelt graag, maar kan ook snel verveeld raken. Hij verwacht dat iedereen in zijn spel en beleving meegaat, anders volgen er straffen. Daardoor heerst er continu spanning onder de bewoners van Nimmerland. En dan ontvoert Peter ook nog meisjes en verloren kinderen naar zijn land, waar hij graag op zijn fluit liedjes speelt. Zijn achternaam doet hij zeker eer aan en de connectie in mijn hoofd met Pan uit de mythologie kan ik ook niet loslaten.
Donkere weetjes
- Peter Pan is dus eigenlijk een vrij sinister personage. Hij is egoïstisch, wraakzuchtig, narcistisch, manipulatief en heeft geen empathie. Hij steelt meisjes uit hun bedden en neemt ze mee naar Neverland zonder hun toestemming. Hij manipuleert ze om mee te gaan
- In het originele verhaal van J.M. Barrie wordt Peter Pan niet neergezet als een held, maar eerder als een soort antiheld. Hij is impulsief en doet vaak dingen zonder na te denken over de gevolgen
- Kapitein Haak was niet altijd een slecht personage. Hij werd pas een slechterik nadat Peter Pan zijn hand aan een krokodil voerde. Sindsdien is Hook geobsedeerd door wraak op Peter Pan
- J.M. Barries inspiratie voor Peter Pan kwam van zijn eigen jeugd en de tragische dood van zijn broer David op 13-jarige leeftijd. Barrie was erg close met zijn moeder, maar hij voelde zich vaak genegeerd door haar vanwege haar verdriet na de dood van David. Het karakter Peter Pan baseerde hij op zijn overleden broer, nadat zijn moeder had gezegd dat David nooit meer ouder zou worden
Symboliek
- Peter Pan lijkt geobsedeerd door de dood, want hij wil niet opgroeien omdat hij bang is voor de dood. Dit is een thema dat terugkomt in veel van Barries werken en is waarschijnlijk geïnspireerd door zijn eigen ervaringen met verlies en dood
- Peter Pan is een moordenaar, want in het originele verhaal laat hij de Verloren Jongens soms vermoorden als ze te oud worden of als hij ze niet meer nodig heeft. Maar ook piraten vermoordt hij graag
- De elfen in het boek zijn ook vrij naargeestig maar laten Peter Pan met rust en zijn bevriend met hem, dat zegt ook wat
- De symboliek van Neverland: Nooitland is een plek waar kinderen nooit opgroeien en avontuur beleven, maar het is ook een plek waar ze nooit echt gelukkig zijn.
Peter Pan recensie
Zoals gezegd, deze prachtige Nederlandse editie van deze jeugdklassieker heeft me flink beziggehouden. Geïntrigeerd door het verhaal ben ik beide versies gaan lezen. Wat de aanpassingen nou zijn? Voornamelijk van de eilandbewoners. In de klassieker werden deze Indianen genoemd en dat is niet meer een term die geaccepteerd is. In de Disneyfilm en andere verfilmingen gingen ze zelf verder nog met racistische uitingen die toen niet zo gezien werden. Nu wel, dus dat is aangepast en dat is prima wat mij betreft. Verder heeft Esther Ottens prachtig deze klassieker in ere weten te vertalen. Het is vreemd, duister en origineel. Het bevat flink wat rijke woorden en om die reden zit er achterin een woordenlijst. Heel fijn. Er zitten echt pareltjes van woorden tussen.
Bijzonder vind ik het ook dat het Nederlands voor mij nog duisterder leest dan het origineel. Terwijl beide dezelfde toon en essentie bevatten. Misschien dringen de mooie, oud-Engelse woorden gewoon niet goed door in mijn brein. Peter Pan is echt een prachtige editie en de illustraties van Floor Rieder geven het een unieke eigenheid, maar houden wederom ook rekening met de klassieker.
Gek zooitje karakters
Ik kan niet zeggen dat ik een groot liefhebber ben van dit verhaal of van Peter Pan. Ook niet van Wendy, ook niet van Tinkelbel, eigenlijk van niemand in het boek. Wat een gek zooitje karakters, waarbij negatieve karaktereigenschappen overheersen. Maar toch ben ik geboeid geraakt en vind ik Pan echt eng, en daar kan ik ook van genieten, aangezien horror een geliefd genre is.
Wel ben ik benieuwd wat de jonge, hedendaagse doelgroep van dit boek vindt. Ik heb dit als volwassene gelezen en mijn dochters (11 en 6) kwamen er niet helemaal in. De hond als nanny vonden ze geweldig, maar daarna was hun aandacht snel weg. Ik ben blij dat ik eindelijk dit originele verhaal gelezen heb en kijk met hele andere ogen naar deze wereld en de karakters.
Het samenspel van tekst, illustraties én vormgeving is echt subliem gedaan. Achterin lees je kort meer over wie wat heeft gedaan en hoe deze mooie editie tot stand is gekomen.
Leestips
Specificaties Peter Pan door Floor Rieder
Auteur: J.M. Barrie | Vertaald en licht bewerkt door Esther Ottens | Illustraties door Floor Rieder | Vormgeving: Suzanne Nuis/ Hit ontwerp | Uitgever: Gottmer | September 2025 | 272 pagina’s | 9789025776183 | Meer informatie bij je lokale boekhandel, bezoek de website van uitgeverij Gottmer, klik hier voor Bol, kijk bij Bruna.nl of bij Amazon
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur boekenserie culturen debuut dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor interactief jeugdroman jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful mysterie natuur oorlog opgroeien prentenboek prentenboek op rijm roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
Schrijf je in voor onze stoere nieuwsbrief die elke eerste week van een maand wordt verzonden en blijf op de hoogte van het lekkerste leesvoer!