Roger Raveel, een mysterie van het alledaagse
Roger Raveel, ik geef het meteen maar eerlijk toe, deze kunstenaar deed bij mij niet meteen een lampje branden. Maar de laatste tijd duikt zijn naam steeds vaker om me heen op. Zeker nu ik meer kunstboeken review voor de site. Ik heb zelf een sterke voorkeur voor de lowbrow art en popart, en laat Raveel nou hier ook prima binnen passen. Al komt dat onder andere omdat er niet een specifieke kunststroming aan zijn werk gegeven kan worden. Genoeg reden om eens kennis te maken met deze Vlaamse kunstenaar.
Roger Raveel
Vanaf 1948 ging Roger Raveel zijn eigen weg in de schilderkunst. Hij keek om zich heen, registreerde onbevangen zijn geboortedorp Machelen-aan-de Leie en richtte zijn blik op de banaliteit van alledag. Alles was schilderbaar, vond Raveel. Een boom, een duif, een koffiepot, een schaar, een fiets, een betonnen afsluiting en de witte was die wappert aan de lijn. Dat ‘alles’ bracht hij zo verscheiden en avontuurlijk mogelijk in beeld: nu eens schurend en weerbarstig, dan weer vloeiend en oogstrelend. Hij schilderde het spanningsveld tussen figuratie en abstractie, kennis en mysterie, anekdote en essentie, schoonheid en onvolmaaktheid. Zijn dorp tilde hij op tot een universeel gegeven.
Blanco
Ik heb uiteraard de achterkant van dit boek gelezen maar verder wilde ik zo goed als blanco de kunst van Roger Raveel induiken. Geen informatie, geen kleuringen door feiten en teksten van anderen. Gewoon aanschouwen en beleven. Ik begin netjes bij het eerste kunstwerk van 1941. Om heel eerlijk te zijn vind ik het wat ‘saaig’. Donkeren niet sprekende kleuren, een setting die me niet prikkelt. De informatie in mijn achterhoofd met de link naar pop art begint te roepen. Maar ik snap niet hoe dit (voor mij) toch wel klassiek stoffige kunstwerk uit 1941 gelinkt is met pop art.
Op de volgende pagina word ik getrokken in zijn zelfportret uit 1946. Het kleurenpalet is ook weer met veel groen en bruin, maar toch sprankelt er iets in dit portret. Het is de blik en lichtval die Roger Raveel weet te vangen in het kunstwerk, olieverf op doek, wat boeit. Ik sla om en sta opeens oog in oog met een rode koe. Wilde dikke penseelstrepen, grafische vormen die huis en koe vormen. En een gekke kleurkeuze. Is dit kunstwerk uit 1948 een eenmalige uitspatting?
Diversiteit
Nee zeker niet, hoe verder ik blader, hoe verwarder ik raak door Roger Raveel. Wat is die man divers! Bizar divers zelfs. Ik neem terug dat zijn keuzes stoffig en saai zijn. Want deze kunstenaar is alles behalve dat. Ik hoor mijn hersens kraken om een hokje te vormen. Maar dat kan ik beter opgeven. Roger Raveel is niet in een hokje te plaatsen. Er past geen bepaalde kunststroming bij deze man. En puur om die reden wordt zijn kunst verwant geacht aan popart. Het giga hokje waar alle kunst ingestopt wordt wat niet simpel geplaatst kan worden.
Buiten schilderen zie ik ook dat Roger Raveel mixed media en installaties gebruikt rondom zijn kunst. Dat is wel iets wat typerend is voor popart. Ook buiten het hokje van je canvas werken. In 1965 maakt hij ‘Het verschrikkelijke mooie leven’ waar zijn canvas ruimer is dan doek alleen. En vanaf de jaren 60 is dit iets wat hij vaker gaat doen, werken in de ruimte rondom hem en zijn canvas. Aangesproken voel ik me door zijn inkt op papier werken. Zeker de meest eenvoudige bevatten een bepaalde mix van sober- en bizarheid wat me laat verwonderen. Ik vind het interessant en boeiend.
Perspectief
Inmiddels duik ik vol in Roger Raveel zijn wereld. En het valt me op dat er wel degelijk een herhaling plaats vindt. Hij gebruikt vaak vierkanten en dan met voorkeur een wit vierkant. Ook zie ik een man met pet diverse malen terugkomen. En met deze bewustwording ga ik me onderdompelen in informatie en kennis van deze kunstenaar. In het boek krijg je beknopt, maar uitgebreid genoeg zijn verhaal. Het is boeiend en interessant om te lezen. In 1921 geboren in Machelen-aan-de-Leie, altijd last gehad ven chronische bronchitis en daardoor veel huisgebonden geleefd.
Hij is altijd in zijn dorp gebleven en trouwde met zijn buurmeisje. Hij studeerde wel in Gent en veel in Brussel. Alles vond Roger Raveel de moeite van het tekenen/schilderen waard. Hij liet zich alleen niet door een bepaalde visie beperken of door een bepaalde manier van werken. En daar heb ik grote bewondering voor, en klinkt ook wel logisch ergens. Natuurlijk ben je ergens goed in als kunstenaar. Maar je kan een voorwerp op diverse manieren vormgeven. En Roger zijn perspectief, palet en manieren laten zich niet beperken door iets.
Vierkant
De man met de pet en het (witte) vierkant zijn inderdaad kenmerken van Rogeer Raveel. Net zoals spiegels, groene poorten en witte palen. Zodra je over de “schok” van zijn diversiteit heen bent, komen er wel degelijk overeenkomsten naar voren. Wat Raveel vooral wilde bereiken met zijn kunst, is dat de omgeving bij de kijker betrokken wordt. Buiten dat canvas ervaren. Daarbij reflecteren de spiegels de kijker plus de omgeving waardoor alles onderdeel van zijn kunstwerk wordt. Heel gaaf! Over het witte vierkant bestaan verschillende theorieën. Ik denk dat het ruimte bied voor een eigen invulling, al dan niet op filosofische wijze, voor de kijker. Het is niet natuurlijk, vervreemdend. En dat is mooie voeding voor gedachtes en mijmeringen.
Het vierkant is een geestelijk geladen ding. Het is het product van de mens, het is niet afgekeken van de natuur zoals de cirkel.
Roger Raveel
Het boek
Het boek is heerlijk prikkelend en verrijkend voor mij. Het is in het Nederlands en Frans geschreven. De informatie is beknopt maar prima. De kunstwerken zijn mooi geprint en geplaatst qua vormgeving. Het is een fijn en rustig boek, wat alle ruimte geeft aan de kunst van Roger Raveel. Ik ben er erg blij mee en zijn kunst is wat mij betreft het ontdekken waard! Een mooi boek om in je boekenkast te hebben.
Roger Raveel verder
De kunst in het boek gaat tot 2004. Raveel is overleden in 2013 aan de gevolgen van een longontsteking. Er is een gaaf museum in zijn geboorte- en woonplaats met diverse werken. Ik mis wat van zijn objecten die hij gemaakt heeft in het boek maar volgens mij is het boek ook echt voornamelijk gericht op het canvas. Zijn werk buiten het canvas vind ik misschien nog wel gaver, al is inmiddels zijn totaalplaatje iets om echt in te duiken en steeds weer iets te ontdekken. Hij heeft zelfs de kusttram beschildert in 2003. Ik ben inmiddels in de ban van zijn wereld en blijf nog fijn even ontdekken!
Specificaties Roger Raveel
Teksten en voorwoord: Eric Rinckhout | Vormgeving: Dominic van Heupen | Vertaling: Marylène Berlage | Uitgever: Davidsfonds | 160 pagina’s | 9789022338223 | Augustus 2021 | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
