Stap voor stap naar stevig leiderschap – over onderwijs
Als directeur van een basisschool lees ik heel graag over leiderschap en onderwijs. Ik ben nooit uitgeleerd! Stap voor stap naar stevig leiderschap is een compact boek, met daarin veel goede tips en basisbeginselen van het schoolleidersvak. Een must-read voor (aanstaande) leiders in het onderwijs. Of je nu bouwcoördinator, adjunct-directeur of schoolleider bent, dit boek geeft je veel inzicht in je eigen handelen en de uitwerking daarvan op je team. Ook voor projectleiders van bijvoorbeeld werkgroepen of senior-leerkrachten is dit een handig naslagwerk.
Stap voor stap naar stevig leiderschap
Leidinggeven in het onderwijs voelt soms aan als lopen door mul zand. Leidinggevenden hebben te maken met complexe situaties en moeten het hoofd bieden aan lastige omstandigheden. Meer dan eens hebben ze daar niet of nauwelijks invloed op. Hoe meer aandacht ze geven aan het zand dat op hun pad ligt, hoe minder oog ze hebben voor de omgeving en hoe meer negatieve energie er vrijkomt. Misschien is dat een van de belangrijkste oorzaken van het landelijk tekort aan schoolleiders dat op dit moment zelfs hoger is dan het lerarentekort.
Stap voor stap naar stevig leiderschap gaat in op de zaken waar schoolleiders wel invloed op hebben. Namelijk de wijze waarop ze omgaan met het zand waar ze doorheen moeten. Actief en praktisch aan de slag gaan met wat ze op hun pad tegenkomen zorgt voor positieve energie. De stapstenen in dit boek helpen daarbij. De stapstenen zijn gegroepeerd rond een aantal belangrijke thema’s die antwoord geven op de waarom- en waartoe- vraag (collectieve ambitie), de hoe-vraag (moed) en de wat-vraag (aan de slag met de mensen en jezelf).
Acht aspecten
De stapstenen in Stap voor stap naar stevig leiderschap leggen steeds een link met de volgende acht aspecten, die in het tweede deel van het boek aan de hand van een visual worden uitgewerkt:
- Collectieve ambitie
- Inspireren
- Communiceren
- Duidelijk zijn over resultaat en feedback geven
- Assertief optreden
- Hitteschild zijn
- Een gezaghebbende, maar dienende en bescheiden attitude
- Sturen op flow
De thema’s en de bijbehorende stapstenen geven de leidinggevende vaste grond en daarmee stevigheid onder de voeten. Daardoor kan hij meer oog hebben voor de omgeving en van beslissende betekenis zijn voor mensen die daar werken.
Stap voor stap naar stevig leiderschap zorgt voor reflectie
Zelf heb ik de schoolleidersopleiding doorlopen en als ik eerlijk ben heb ik dit boek destijds gemist. Wat mij betreft wordt Stap voor stap naar stevig leiderschap een standaardwerk in deze opleiding. In 130 pagina’s weten de auteurs op een compacte, efficiënte manier de essentie van het leiderschap te duiden. Er is mijns inziens een perfecte balans gevonden tussen informeren en reflectie. De stapstenen zijn heel duidelijk beschreven, gekoppeld aan literatuur en eindigen met reflectievragen voor de eigen praktijk.
De reflectievragen zijn goed gekozen door Both, de Bruijn, Rottier en ter Harmsel. Deze vier auteurs hebben allen ruime ervaring in verschillende rollen binnen het onderwijs. Het is knap hoe zij de vragen zeer passend hebben weten te maken bij de beroepspraktijk, zonder onnodig diep te graven of uitzonderlijke situaties te beschrijven. De ervaring van de mannen straalt daar af. Zonder er doekjes om te winden wordt de vinger voor mij op de zere plek gelegd.
Prettig aan het boek is dat je kunt kiezen welk deel je gaat lezen. Je kan het gehele boek lezen, maar Stap voor stap naar stevig leiderschap is ook goed in delen te bestuderen. Kies de stapsteen die voor jou het meest passend is voor dit moment. Maar pas op, ga niets uit de weg. Vaak weet je als (startend) schoolleider al lang waar je eigen zwakkere plek ligt. Je kunt dan juist gaan lezen waar je al wel goed in bent. Die bevestiging is prettig, maar het lezen van de schaduwkant was voor mij juist heel verhelderend.
Verdieping
Na de stapstenen kun je kiezen voor verdieping op één of meerdere gebieden. In deze verdieping wordt iets meer ingegaan op de achtergronden en voorbeelden bij de uitgewerkte theorie. Verwacht hierbij geen uitgebreide wetenschappelijke onderzoeken of een complete uitwerking van het onderwerp. Zoals gezegd, de kracht van dit boek is de effectieve, compacte wijze van beschrijven. Dit maakt voor mij dan ook dat ik het boek met name geschikt vindt voor startende schoolleiders in de eerste jaren van het bekleden van deze functie. Aan de andere kant kunnen de reflectieve vragen ook juist aan meer ervaren schoolleiders worden gesteld, om weer even scherpte aan te brengen.
Stap voor stap naar stevig leiderschap is wat mij betreft zeer geschikt voor de schoolleidersopleidingen (basisbekwaam en vakbekwaam), maar ook voor individueel gebruik of tijdens intervisie/supervisie. Ook kan het zeer goed gebruikt worden om in een directeurenteam te lezen en te bespreken. Samen reflecteren en elkaars krachten weten is een zeer waardevolle toevoeging in het directeurenteam.
Zelf werk ik in een directeurenteam waar reflectie en ‘samen’ heel erg belangrijk is. Schoolleider zijn, zeker op een kleine school zonder MT, kan best eenzaam aanvoelen. Ook vind ik het een grote verantwoordelijkheid. Binnen ons bestuur heeft elke directeur een maatje. Ik ga dit boek dan ook gebruiken om samen met mijn maatje (directeur van een collegaschool) te reflecteren op ons vak. Mijn collega’s staan al in de rij om het boek te lenen, zodra ik deze recensie volledig af heb!
Visuals in Stap voor stap naar stevig leiderschap
Er staan verschillende visuals in Stap voor stap naar stevig leiderschap. Deze zijn zeer verhelderend en voegen iets toe aan de theorie. Daarbij maken deze illustraties het boek ook heel aantrekkelijk om te lezen en zorgt het voor een fijne flow. Als ik dan iets moet aanmerken op het boek, dan is het vooral de kwaliteit van illustraties. Ze lijken niet allemaal even scherp en dat vind ik zonde, omdat ze van grote toegevoegde waarde zijn. Ook had ik er graag wat willen gebruiken om bijvoorbeeld bij mij aan de muur te hangen in mijn kantoor, maar daar zijn ze niet scherp genoeg voor.
Samenvattend kan ik zeggen dat dit boek voor mij een hiaat opvult in leiderschapsboeken over onderwijs. Sterk qua inhoud, niet te diepgravend maar juist heel breed, aantrekkelijk vormgegeven, inclusief theorie en reflectie. Een pluspunt is ook de verwijzing naar andere literatuur, op een heel prettige manier. Dus ben je in opleiding tot schoolleider? Pak dit boek erbij, dan heb je heel veel inspiratie voor vervolgliteratuur. Heel fijn voor je afstudeeropdracht!
Ben je een ervaren schoolleider? Daag jezelf dan eens uit en lees dit boek ook. Waar zitten jouw blinde vlekken? Ben je nog optimaal bezig met je eigen houding ten opzichte van je team en ouders? Ben je niet alleen maar bezig met het zand en houd je nog focus op onderwijskundig leiderschap?
Op de website van SWP, de uitgever, staan nog aanvullende filmpjes bij het boek Stap voor stap naar stevig leiderschap. Aanrader!
Specificaties Stap voor stap naar stevig leiderschap
Auteurs: Dick Both, Alex de Bruijn, Rens Rottier, Bram ter Harmsel | Uitgever: SWP | 2022 | 136 pagina’s | 9789085602224 | meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
- Karel viert Kerstmis – een prentenboek voor peuters - 11/11/2024
- Dit is Vos – een geweldig AVI-groeiboek - 03/10/2024
- Zuid-moeders hebben geen geheimen – een tweede roman - 01/10/2024