Suikerbeest, een meedogenloze roman van Anjet Daantje
Hoe gemakkelijk voel jij je als lezer als je in het hoofd van een seriemoordenaar kan kruipen? Ga jij juist op zoek naar de menselijke kanten? Of kijk je uit om mee te lezen naar juist de gruwelijke daden? Vind je het heerlijk om je te laten meevoeren of denk je naast het verhaal graag actief mee in alle ethische en menselijke vraagstukken die een verhaal over seriemoordenaars opwerpt? Een ding wat vaststaat is dat mensen om welke reden dan ook, gefascineerd zijn door seriemoordenaars. Met Suikerbeest geeft Anjet Daantje ons een verhaal waarbij we in de huid en het hoofd van een brute psychopaat kunnen kruipen.
Synopsis Suikerbeest
De media creëert een schijnveiligheid door hem af te schilderen als een psychopaat, als een beest dat je direct als afwijkend zult herkennen als je hem op straat passeert. Maar in werkelijkheid kan hij in de rij voor de kassa van de supermarkt achter je staan, als de deurbel gaat kan hij het zijn, en ook al zie je hem en praat je zelfs met hem, je zult hem niet herkennen. Hij woont gewoon in een rijtjeshuis, heeft een goede baan als salesmanager bij een suikerfabriek, houdt van netheid, van films met Ingrid Bergman, en heel veel van zijn vrouw. Maar hij is de Rutger Jaspers, seriemoordenaar. In haar roman ‘Suikerbeest’ schetst Anjet Daanje een meedogenloos en schokkend menselijk portret van een seriemoordenaar. Met haar bijzondere schrijfstijl weet zij de lezer te verleiden om in het hoofd van Rutger Jaspers te kruipen.
Bitterzoet
Met een titel als Suikerbeest weet je mij zeker te verleiden om in een verhaal te stappen over een seriemoordenaar. Wat een ontzettend goede passende titel is dit. Het zegt namelijk wat over het hoofdkarakter Rutger Jaspers: liefhebbende echtgenoot, kleinerend in vriendschap en tevens ook De schone slager. Hij is salesmanager bij een suikerfabriek, en met zijn zoete praatjes weet hij menig persoon te krijgen waar hij wilt. Maar in Rutger zit een beest, maar dan ook echt een beest. Daantje heeft met haar boek niet een verhaal geschreven waarbij een seriemoordenaar geromantiseerd wordt, zoals heel vaak gebeurd.
Nee Daantje lokt ons met een geniale titel. En uitgeverij Pluim heeft bij deze tweede druk uit 2023 een prachtige cover verzorgd die in beeld ook net zo lokkend is. En ik ben heel blij dat ik me heb laten verleiden, want wat een indrukwekkende roman is Suikerbeest!
In het verhaal van Suikerbeest speelt de muziek van Marco Borsato een belangrijke rol. Tijdens het lezen was ik dan ook benieuwd of er bewust voor deze artiest gekozen was, zeker gezien de feiten die nu over deze zanger boven tafel zijn gekomen. Zijn naam smaakt voor mij wrang om die reden. Maar ik zie dat het verhaal van Suikerbeest al in 2001 is uitgebracht en nu de tweede druk dus in 2023. Het is geen bewuste keuze voor die extra bitterzoete en wrange smaak in het verhaal. Maar het draagt wel zeker bij daar aan.
Fascinatie naar seriemoordenaars
Zoals ik al in mijn introductie aangeef, als er iets is wat veel mensen delen met elkaar, dan is dat wel de fascinatie voor seriemoordenaars. De reden waarom is bij iedereen anders. Die fascinatie weet Anjet Daantje mooi te gebruiken in haar Suikerbeest. We lezen uiteraard mee, of beter gezegd wij mogen meeliften met Rutger Jaspers, seriemoordenaar. Maar tegelijk krijg je ook een interessant beeld uit zijn omgeving. Van mensen die direct met hem in connectie staan. Rutger speelt zelfs mentale spelletjes met zijn beste vriend, wat hij al jaren doet, en reikt hem diverse malen feiten aan die hem direct zouden kunnen ontmaskeren als De schone slager. Maar of die beste vriend daar wat mee doet? Daar ga ik niet verder op in nu.
Daarnaast spelen de media en samenleving ook een boeiende rol in Suikerbeest. De rol van media is altijd dubieus, wanneer breng je nieuws wel en wanneer niet. En op welke manier breng je het. Het boekt stamt uit 2001 dus in het verhaal is nog geeneens een grote rol weggelegd voor social media. Iets wat ik overigens niet heb gemist in het verhaal. Het is tijdloos dat er door de maatschappij en media iets gecreëerd wordt wat altijd een aangepaste afspiegeling van de waarheid is. Ik denk dat Daantje heel goed die tijdloze kern van het samenspel tussen media, maatschappij, politie (overheid), slachtoffers en dader(s) heeft weten te vangen.
Voor wie is Suikerbeest geschikt?
Sinds kort neem ik graag ook een stuk ‘doelgroep’ op in mijn recensie. Want ik wil nooit teveel spoilers geven van een verhaal. Daarnaast wil ik een goed beeld schetsen van het verhaal. Zowel met mijn leeservaring als zonder. Dan is het aan jullie om te kijken of een boek passend is om te lezen. Suikerbeest is een roman voor volwassenen. Het is niet heel dik. Voor mij was dit een kennismaking met auteur Anjet Daantje. Ik vind haar manier van schrijven prachtig. Het bevat een bijna filosofisch ritme en opbouw. Wat voor mij betekent dat ik ga nadenken over wat ik zowel op als tussen de regels lees. Het betekent ook dat ik soms een regel of stuk even opnieuw moet lezen. Soms weet Daantje me echt te grijpen, en soms stoot ze me net zo hard af.
Dat afstoten gebeurd geeneens door de gruwelijkheden, al zitten die er wel degelijk in. Ze staan te wachten om de hoek en je weet eigenlijk nooit wanneer je op die te nat gedweilde vloer stapt om vervolgens keihard onderuit te gaan. Wow, die kille gruwelijkheden zag ik niet aankomen. Ik kan best wat hebben met mijn voorkeur voor het thriller en horrorgenre, maar de gebeurtenissen in Suikerbeest maakten me behoorlijk misselijk op diverse levels.
Roman
Dat komt ook echt doordat Daantje haar seriemoordenaar presenteert zoals deze is. Ik vond niet dat ik als lezer iets kon vinden van hoe Daantje hem presenteert. Hij is zoals hij is en ik mocht meeliften in zijn belevenissen en gedachtes. Ik heb echt het gevoel dat ik met een realistische seriemoordenaar heb mogen meekijken en meedenken. Daardoor heb ik vanaf het eerste woord dit verhaal beleefd in alle heftigheden. Want de gruwels in deze roman zitten niet alleen in de moorden. Er spelen zoveel dingen meer mee.
Ook verspreek ik me niet als ik dit boek een roman noem. Veel mensen denken dat dit een genre is afgeleid van romantisch. Maar dat is niet zo. Een roman is een verhaal waarin persoonlijkheidsontwikkeling(en) de rode draad zijn. Je ziet een of meerdere karakters zich in het verhaal, meestal in relatie tot hun omgeving, ontwikkelen. En of dat met humor, spanning of iets anders gepaard gaat (of een mix van meerdere) is dan weer ondergeschikt. Suikerbeest is absoluut een roman want we maken zeker een hele boeiende ontwikkeling mee van Rutger Jaspers in zijn omgeving.
Suikerbeest is dus zeker voor lezers die houden van een rijk verhaal met een bitterzoete smaak. Die de klap kunnen opvangen van het onverwachts uitglijden in viezigheid. En die gefascineerd zijn door seriemoordenaars en hoe de maatschappij hierop inspeelt.
Ik heb het einde gekregen waar ik op hoopte. Maar dan weet Daantje, als de geweldige auteur die ze is, deze toch weer net zo te brengen dat ik het niet helemaal zag aankomen. Suikerbeest valt me zwaar op de maag, en het zal nog even duren voordat ik dit leesvoer verteert heb. Maar dat ervaar ik juist als positief. Dit was een zeer indrukwekkende kennismaking met Anjet Daantje!
Leestips passend bij Suikerbeest
- Van een andere orde maar zeker ook een roman met een rauwe smaak, al dan niet meer dystopisch, is Alles wat er was, een beklemmend verhaal van Hanna Bervoets
- Vind je het boeiend om echt in een hoofd van een psychopaat te kruipen? Van een andere orde dan een seriemoordenaar, maar ook net zo intens is het boek Engelenlust, memoires van een necrofiel
- Het onderwerp van in een hoofd kruipen bij een psychopaat spreekt je aan, maar het literaire wat minder? Dan is Opgeruimd staat netjes, een thriller over een gedreven psychopaat een tip, deze is meer gericht op het young adult publiek
- Hou je van het genre ‘roman noir’ dan is De diva en de demon een tip. Met mij was dit als lezer niet per se een match, maar met jou misschien wel
- Spreekt juist het filosofische aspect in combinatie met moorden jou aan? Dan kan Wij zijn de optimisten, een filosofische roman met een moordzaak een leestip voor jou zijn
Specificaties Suikerbeest
Auteur: Anjet Daantje | Uitgever: Pluim | Oktober 2023 / eerste druk 2001 | 168 pagina’s | 9789493339095 | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier voor Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
