Vergeet mij niet – een indrukwekkend boek over oorlog en vriendschap
Schrijfster Hanny van der Molen heeft in Vergeet mij Niet de verhalen opgeschreven van 12 vrienden en vriendinnen van Anne Frank. Vriendschappen waar Anne in haar dagboek veelvuldig over schreef. In het Achterhuis dacht ze met weemoed en verlangen terug naar de tijd dat ze onbezorgd kon spelen en kletsen. Hoe is het met de vrienden van Anne Frank gegaan tijdens en na de oorlog? Janny van der Molen deed uitgebreid onderzoek naar hen en schreef hun verhaal op. Een indrukwekkend en hartverscheurend boek. Over de impact van de Jodenvervolging op de levens van deze nog zo jonge kinderen. Een belangrijk en leerzaam boek voor jong en oud.
Wat is naast familie en veiligheid misschien wel het allerbelangrijkste als je jong bent? En trouwens je hele leven lang…? Vriendschap.
Anne Frank – vriendschap in tijden van oorlog
Auteur Janny van der Molen schrijft in haar voorwoord over het belang van vriendschap. Als je het moeilijk hebt en steun nodig hebt, maar ook om plezier te hebben met elkaar. Zeker in tijden van oorlog. Des te vernietiger dat deze vriendschappen door de Jodenvervolging ruw werden verstoord. Gezinnen werden op transport gezet, of doken onder zoals de familie Frank. In vele poëziealbums uit die tijd werd vaak de zin Vergeet mij niet geschreven. Ook Anne Frank deed dit bijvoorbeeld bij haar vriendin Juultje. De enorme diepere betekenis van deze woorden zou later pas blijken.
Je bent pas dood als je naam niet meer genoemd wordt
Joods gezegde
Anne Frank had verschillende vrienden en vriendinnen. Ze woonden in dezelfde buurt, zaten bij haar in de klas op de basisschool, of gingen met haar naar het Joods lyceum. We zien een foto in het boek van haar tiende verjaardagsfeestje. Vrolijke meisjes op een rij in 1939. Naar onder andere deze meisjes heeft Janny van der Molen onderzoek gedaan. Wat is er met hen gebeurd, en met de andere vrienden van Anne Frank? Twaalf bijzondere en tegelijk gewone jongens en meisjes tijdens de oorlog.
Ze wisten nog niet wat hen te wachten stond. Maar dan komen er tijdens de oorlog steeds strengere regels voor Joden. Zij mogen niet meer met de bus of naar de bioscoop. Ze mogen niet meer op bezoek bij niet-Joden. En dan komen de razzia’s in Amsterdam en volgen transporten naar kamp Westerbork en veelal verder naar Duitsland.
Vergeet mij niet – op feiten gebaseerd
Ieder hoofdstuk begint met een korte inleiding over de achtergrond van deze kinderen. En dan duiken we voor even in hun tijd. We lezen een stukje over hun leven. Bijvoorbeeld bij de start op de middelbare school of over het kinderfeestje van Anne. Deels fictief, maar gebaseerd op feiten en hun echte levensverhalen.
Achterin het boek lezen we hoe het verder is gegaan. Hebben ze de oorlog overleefd? Een klein aantal vrienden van Anne Frank heeft Janny van der Molen zelf nog kunnen spreken. Soms kwam de informatie via kinderen of andere familieleden. Bijzondere documenten en foto’s zijn aan het eind van het boek toegevoegd. In samenwerking met de Anne Frank stichting bijvoorbeeld.
We lezen onder andere over haar mede-onderduiker Peter van Pels, die zo gek op Anne was. Terwijl Anne in eerste instantie verliefd was op een andere Peter (Schiff), die zij aan het begin van de oorlog had ontmoet. Hoe zij erover droomde om hem ooit terug te zien. Maar zij hebben helaas beiden de oorlog niet overleefd. Net als Peter van Pels, voor wie Anne tijdens hun verblijf in het Achterhuis ook verliefde gevoelens kreeg.
Zo neemt dit boek je mee in de verhalen van kinderen die nooit vergeten mogen worden. De verhalen in Vergeet mij Niet komen ontzettend binnen, en geven een inkijk in de verschrikkelijke gevolgen van de Jodenvervolging. Het raakt je als lezer enorm, mede door de illustraties van Martijn van der Linden. We zien bijvoorbeeld een klein portret van alle kinderen, een straat met militairen maar ook een beeld van een concentratiekamp. Het is informatief en tegelijk meeslepend, door de combinatie van de feitelijke beschrijving en het verhaal vanuit de belevingswereld van de kinderen zelf.
In de Rivierenbuurt waar Anne en haar vrienden opgroeiden, overleefden 13.000 van de 17.000 Joden de oorlog niet.
Angst, wanhoop, verdriet en kracht
We lezen over de toenemende angst en zorgen van de verschillende families. Na de eerste berichten over de Jodenhaat in Duitsland kan eigenlijk niemand geloven dat mensen zo slecht zouden kunnen zijn. Er is soms twijfel over de noodzaak om te vluchten. We lezen over de wanhoop, honger en zorgen om familie die gedurende de oorlog verder toenemen.
Gelukkig zijn er ook verhalen over vrienden van Anne Frank die de oorlog overleefd hebben. Zij hebben ondanks hun ontberingen de kracht gevonden om verder te gaan. En vaak hebben zij zich ingezet om te vertellen over de oorlog, bijvoorbeeld op scholen. Verdrietig om te lezen hoe sommige kinderen, zoals Hannah Goslar, al op hele jonge leeftijd geen ouders en familie meer hadden. Gelukkig kreeg Hannah hulp van Otto Frank en heeft zij uiteindelijk in Israël een nieuw leven opgebouwd.
Vergeet mij niet – dit boek is ontzettend knap geschreven door Janny van der Molen. Klein en tegelijk heel krachtig. Het zorgt regelmatig voor een brok in je keel. In haar nawoord benoemt ze hoe moeilijk het kan zijn voor kinderen om hierover te lezen. En dat het goed is om erover te blijven praten. Een bijzonder boek om dus samen met je kind te lezen. Voor kinderen vanaf ongeveer 10 jaar is het geschikt.
Vriendschap, herinneringen en vrede
Vergeet mij niet – dat is wat we alle Joodse kinderen verschuldigd zijn. Een boek met als belangrijkste thema natuurlijk vriendschap. Over hen die Anne Frank nooit zijn vergeten. Over het belang van hulp en vriendelijkheid in moeilijke tijden. Voor hen die niks meer hadden na de oorlog en een nieuw leven moesten opbouwen. Dat is belangrijk om te blijven herinneren en herdenken, zoals ieder jaar op 4 mei zal gebeuren. Zeker omdat nu bijna 80 jaar later vrede nog niet vanzelfsprekend is.
Zij die tijdens de Holocaust vermoord werden, verdienen het dat wij hen nooit vergeten.
Janny van der Molen
- In het boekenthema oorlog en vrede vind je meer boeken over de Tweede Wereldoorlog.
- Een mooie dichtbundel over de Joodse cultuur en herinneringen is Vlinderboom van Lija Hirsch.
Specificaties Vergeet mij Niet
Auteur: Janny van der Molen | Illustraties: Martijn van der Linden | Vormgeving: Steef Liefting | Uitgeverij Ploegsma | 9789021682471 | maart 2022 | 304 pagina’s | Meer informatie vraag je bij de lokale boekhandel, of vind je hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
