Wij zijn de optimisten, een filosofische roman met een moordzaak
Iets in Wij zijn de optimisten trok me aan. Het zal een samenspel zijn geweest van de cover, de titel en de synopsis. De verwachting die ik had heeft het niet helemaal waargemaakt, maar dat is niet negatief bedoelt. Dit boek is namelijk boeiend, prikkelend en zet aan tot actief denken. Ook als je dat niet wilt. Ik had een intelligente en unieke moordzaak verwacht, en dat krijg ik ook. Maar een perspectief is zo ruim als dat er mensen, gedachten en hoeken zijn. Dus ik krijg eigenlijk wat ik verwacht had, maar dan totaal anders. Lees vooral verder in mijn poging om de essentie van deze roman met grote filosofische inslag te grijpen.
Wij zijn de optimisten
Aan het einde van het vorige millennium krijgt forensisch fotograaf Viktor Sagal enkele gruwelijke moorden voor zijn lens. De lijken worden met filosofische oneliners op een enigmatische manier geënsceneerd achtergelaten. Verbijsterd en vervreemd blijft Viktor achter. Niet veel later verdwijnt zijn vader, de filosoof Paul Sagal. Via de moorden en de zoektocht naar zijn vader, raakt Viktor verstrikt in een levenswerk van filosofische teksten en gedachten. Wij zijn de optimisten is de debuutroman van Jelle Dehaes. Het is een verhaal over het verlangen naar verbinding en houvast in ons leven, over psychische kwetsbaarheid in een tijd waarin de snelheid van technologie en media lijkt te overheersen. Misschien zijn er alternatieven. En misschien verbergen die zich in het leven en werk van enkele hedendaagse continentale filosofen.
Ik sloot mijn ogen en liet de klank van het vuurwerk de smaak van mijn sigaar begeleiden.
Blz 55
Filosofische explosie
Na het lezen van Wij zijn de optimisten moest ik het boek echt even laten bezinken. Voor mij was dit een filosofische explosie. Filosofie en ik gaan niet altijd even gemoedelijk samen. Mijn hersens zijn behoorlijk actief en maken vele sprongen vanuit diverse perspectieven. Filosoferen zorgt bij mij daardoor veelal voor vermoeidheid. Ik denk teveel, wil iets ongrijpbaars vaak te graag snappen en dat is iets wat niet altijd lukt. Er is niet een recht-toe-recht-aan weg in filosoferen. Het proces van denken en bewustwording en het laten groeien van een nieuw of bestaand perspectief is belangrijker. Vaak kom ik niet tot een kern tijdens filosoferen en dat voelt frustrerend aan. Dan voelt het alsof ik de essentie niet snap. En dat had ik ook een beetje met dit boek.
Wat dus niet wil zeggen dat Wij zijn de optimisten een slecht boek is, in tegendeel! Maar filosofie speelt een zeer grote rol. Jelle Dehaes heeft zeer veel liefde alsook kennis voor en over dit onderwerp en marineert zijn verhaal overvloedig in filosofische aspecten. Daarnaast is er ook veel ruimte voor kunst, muziek, films, maatschappelijke thema’s en een beetje liefde en spanning. Ik had dus een verwachting van een intelligente thriller, en dat is het zeer zeker. Maar niet zoals je normaal gesproken zou verwachten. Er is een verhaallijn van de mysterieuze moordenaar die lijken met een filosofische quote achterlaat. Het hoofdkarakter van Viktor Sagal, forensisch fotograaf, ziet deze moorden door zijn lens. Tegelijk wordt zijn vader, filosoof, vermist. Al snel raakt hij verstrikt in een filosofisch web die door heel zijn leven heen geweven zit.
Een filosoof gaat niet in gesprek om zijn gelijk te halen, hij rekt het debat zo lang mogelijk omdat hij ervan geniet.
Blz 133
De maatschappij
De verhaallijn van de moorden in Wij zijn de optimisten is eigenlijk de buitenste laag en heel minimaal aanwezig. Het is mijn kompas in deze zee van gedachte-aanvallen. Aanvallen klinkt negatief, maar ik kan geen ander woord bedenken. Dehaes blijft het ene filosofische vraagstuk, na het andere ethische knelpunt vlak voor een maatschappelijke knoop voor mijn voeten neergooien. Op zo’n manier, dat je niet er om heen kan maar het tot je moet nemen om verder in het verhaal te kunnen. Soms wil ik even niet afdwalen in mijn gedachten en wil ik gewoon meegenomen worden op het verhaal. Lezen is voor mij die ontsnapping aan denken, malen, mijmeren. Tenzij ik dit juist wel zoek in een verhaal, maar dat was nu gewoon niet wat ik zocht.
Mijn connectie met de karakters in Wij zijn de optimisten is minimaal en ik snap niet alle keuzes die gemaakt worden. Iets wat ook niet noodzakelijk is, maar omdat ik al geen connectie voel probeer ik iets te vinden om me aan vast te grijpen. Ik voel niks van emoties of gevoelens door de belevenissen van de karakters. Het roman gedeelte spreekt niet mijn taal, of ik niet die taal. Het wordt overheerst door de filosofische overvloedige marinade. En door die smaak blijf ik voornamelijk in de filosofische modus.
Euthanasie in Wij zijn de optimisten
Het punt wat over euthanasie wordt aangesneden vind ik zeer boeiend hoe dat verweven is in dit verhaal. Dat is in mijn leven in 2022 op twee hele diverse punten heel actueel geweest voor mij. Ik heb het verdriet ervaren maar tegelijk ook de rijkdom van de vrijheid van deze keuze. Op twee totaal verschillende manieren. Maar in beide gevallen was het de keuze van een ander waar niemand anders iets van doen had. Jouw lichaam en leven, jouw keuze wat mij betreft.
Naast dit maatschappelijke vraagstuk zijn er nog vele meer. Soms duidelijk, soms verstopt. Hoe kijk jij naar de maatschappij, door welke lens? En wissel je wel eens van lens? Wat is toegestaan voor je eigen geluk en wanneer is een keuze vrijheid? En hoe ziet de waarheid eruit. In hoeverre is een beeld of tekst niet al gekleurd met andere kleuren dan die jij zou geven als je het in woord of beeld moest overbrengen?
Verward door de smaak
Ik ben wat verward door de smaak die Wij zijn de optimisten mij geeft. Ik ben overdonderd door het soms opdringerige gevoel in mijn hersens. Tegelijk zet Dehaes me wel aan tot denken, ongeacht of ik dat wil. Als ik het van te voren had geweten had ik dit boek niet nu opgepakt. Toch ben ik blij dat ik het wel heb gedaan. Ondanks dat ik niet sta te juichen is het wel een boek met impact en wat je aanzet tot reflectie en filosoferen. En gezien ik daar niet vaak voor kies, is het soms wel eens goed om gewoon keihard geconfronteerd te worden met deze wereld.
Wij zijn de optimisten was nu niet direct mijn verhaal en ik ben voor mijn gevoel niet tot de kern gekomen. Dat voelt wat frustrerend. Toch is dit zeker een boeiend boek als je iets anders dan gangbaar zoekt. Na de dunne buitenlaag van mysterie over een moordzaak en de verdwijning van Viktor Sagal zijn vader duik je in de binnenste bubbel van een verhaal wat bomvol filosofie, kunst, geschiedenis, muziek, mentale gezondheid en maatschappelijke kwesties zit. En dankzij het onomstreden gegeven van zwaartekracht zak je weer uit die bubbel om te eindigen in die buitenste laag. Toch leer ik dankzij het interessante nawoord dat de motor van die bubbel een kleine persoonlijke kern bevat. Een kern die ik pas leer kennen in het nawoord.
Ik laat het even bezinken en gun mijn gedachten nog wat uitmijmertijd. Wij zijn de optimisten, de filosofische debuutroman van Jelle Dehaes is zeker geen boek wat je ongemoeid zal laten.
Specificaties Wij zijn de optimisten
Auteur: Jelle Dehaes | Uitgever: Vrijdag | Vormgeving omslag: Buro Blikgoed | Oktober 2022 | 9789464340891 | 320 pagina’s | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
