Ze gaan er met je neus vandoor, een bijzonder boek van Ted van Lieshout
Is het een dichtbundel? Een verhaal? Lees je de regels of juist ertussen? Is het een boek over liefdesverdriet, oorlog of ontmoeten beide onderwerpen elkaar? Ze gaan er met je neus vandoor is een typografisch kunstwerk. Een genot voor de geest en een verrijking door alle prikkels. Het is leesbaar, voelbaar en denkbaar. Het is een boek wat buiten alle kaders gaat, en ik vind het prachtig. Verrijk jezelf en laat je meevoeren in deze wereld van Ted van Lieshout.
Ze gaan er met je neus vandoor
Een dichter begint aan een nieuwe bundel. Een gedicht over een sneeuwpop en een lief konijn. Algauw smelt de sneeuwpop van liefde. Het smelten brengt de sneeuwpop dichter bij het konijn… en plotseling bijt het beest in zijn neus en rent ermee vandoor. Na dit gedicht haakt de dichter al af. Waarom? Liefdesverdriet! Hoe moet het nu verder met het boek? Ook al heeft de dichter liefdesverdriet, de letters willen woorden vormen, en de woorden willen zinnen vormen. Er komt hulp uit onverwachte hoek. Maar het gaat he-le-maal fout in Ze gaan er met je neus vandoor.
Liefdesverdriet
Liefdesverdriet doet rare dingen met mensen. Of het nou een korte of lange liefde was. Beantwoord of onbeantwoord.. Liefde is prachtig en tegelijk zo vatbaar voor intense pijn. Maar ja.. ken je liever helemaal geen liefde? Of liever wel en neem je het risico op intense pijn voor lief? Onze dichter in het boek heeft het zwaar te pakken. Hij is zo ziek van liefdesverdriet dat hij het boek zijn rug toekeert. De letters blijven in verwarring achter. Ze willen graag mooie woorden en mooie zinnen vormen zoals de dichter had beloofd in Ze gaan er met je neus vandoor!
Oorlog
Liefde en oorlog liggen dicht bij elkaar. Oorlog ontstaat nooit zomaar ook al voelt dat soms misschien wel zo voor kinderen. Vaak liggen er jaren aan opbouw aan vooraf. Een meningsverschil over macht, geloof of een ander twistpunt. En dan met 1 druppel, 1 ontstekingsvlammetje is er “opeens” oorlog. Een gevecht over een plekje, macht of een bestaansrecht. Ze gaan er met je neus vandoor weet dit prachtig in beeld en tekst te brengen. Een perfect samenspel van visueel en inhoudelijk. Dit boek is een typografisch kunstwerk, een visueel genot met ook nog eens inhoud.
Het is geen boek zoals je kent. Je begint met een mooi gedicht. Een goed gedicht zelfs wat heel visueel is voor kinderen en snel tot een kern komt. Net zo snel als dat een sneeuwpop kan smelten in een warm zonnetje. Dan is het boek opeens ‘leeg’, met een vage tekst onderin. Daarop volgt een dialoog van de letters. Letters die graag woorden willen vormen voor hun dichter. De volgers die klaar staan om in formatie te treden voor hun leider. Dit stuk had even een klein hobbeltje voor mij. De innerlijke dialoog duurde wat lang, maar het kan ook een bij mij aanwezige vorm van ongeduld zijn. Ik had al gespiekt wat er zou komen en daar kon ik niet op wachten.
Team rood
De zwarte letters in ‘Ze gaan er met je neus vandoor’ willen hun dichter helpen en doen een oproep voor een vriend. Een vriend die hun dichter over het liefdesverdriet heen kan helpen. Die hulp komt er! Opeens staan daar rode letters die maar al te graag in dit boek willen komen. Dat hun dichter een vrouw blijkt te zijn, en de dichter met liefdesverdriet een voorkeur voor mannen heeft is een meningsverschil, waarvan er snel meerdere volgen. De zwarte letters willen eigenlijk van de rode af, maar die willen helemaal niet weg! De strijd loopt algauw vurig op en er ontstaat oorlog! De rode dichteres blijkt geeneens heel slecht te zijn, maar dat doet er niet meer toe. Ze moeten weg uit dit boek wat niet van hen is!
Een strijd ontstaat, een visueel typografisch genot. Hoe ‘Ze gaan er met je neus vandoor’ precies afloopt, verklap ik niet. Maar dat er enige verwonding plaatsvindt en dat er een aantal letters gehavend uit de strijd komen is zeker. Geen oorlog zonder schade. Geen oorlog zonder lessen. En dat geldt ook voor liefdesverdriet, geen liefde zonder verdriet. Waar mensen zijn zullen emoties zijn. Er zullen andere gedachten zijn die niet voor iedereen hetzelfde zijn. Gelukkig is er altijd ruimte voor opbouw. En hopelijk leren we ooit eens als mensen dat oorlog voor misschien wel het grootste onnodige verdriet in onze wereld zorgt.
Als geen ander
Ze gaan er met je neus vandoor heeft me aangenaam verrast. Ik heb hele diverse emoties ervaren en mij hersens zijn aangenaam geprikkeld. Blijdschap, plezier, woede, angst, ongeduld en verdriet zijn overheersend. Ted van Lieshout weet zo goed oorlog visueel in beeld te brengen. Het boek is niet dik, maar wel groots in het effect en de boodschap. Er zouden meer van dit soort kinderboeken mogen zijn wat mij betreft. Alhoewel het echt niet voor een ieder is. En het is zelfs ook voor volwassenen heel interessant leesvoer. Het zet aan tot denken en in enkele pagina’s weet het je wereld en denken te verrijken plus verruimen.
Een mooie manier om aandacht ook te vragen voor de Grote Oorlog van 1914 tot 1918. En na die andere Grote Oorlog tussen 1939 en 1945 kregen ze hun officiële naam: De Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Bij de stad Leper zijn vele uitgestrekte begraafplaatsen te vinden. Hilda Steunvoet schrijft in ‘Ze gaan er met je neus vandoor’, een indrukwekkend gedicht over Leper. Ik ben haar gaan opzoeken, in de veronderstelling dat dit wellicht een bekende naam zou kunnen zijn. Maar nee, het is onderdeel van dit prachtige boek. En ook in dit gedicht voert de ijskou een boventoon. Iets wat uit de voegen van dit boek blijft komen.
Ze gaan er met je neus vandoor
Ze gaan er met je neus vandoor is bekroond met de Boekensleutel 2019 en met de grote Poëzieprijs van de Jongerenjury 2019. Het boek is al in een derde druk en elke centimeter van kaft tot kont, is van de hand van Ted van Lieshout. Het boek zal niet een ieder aanspreken, dat hoeft ook niet. Het zal wel altijd iets weten te roeren bij de lezers. Of dat nou onbegrip of een verrijking is, dat doet er geeneens toe. Dit is meer dan een boekenkastpareltje en zou eigenlijk aan elk kind wel aangeboden moeten worden om te zien wat dit doet! En de volwassenen kan ik zeker aanraden om ook eens in de beleving van dit boek te duiken.
Specificaties Ze gaan er met je neus vandoor
Ted van Lieshout | Uitgever: Leopold | Augustus 2018 | 9789025875299 | 88 pagina’s | 5 -10 jaar | Meer informatie bij je lokale boekhandel of vind je hier
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
