Als je naar dit lied luistert – Lola Lafon
Verschillende keren heb ik het dagboek van Anne Frank gelezen, zelfs de stripvariant. Maar ook vele andere boeken die te maken hebben met het onderduiken van de familie Frank, las ik. Zoals bijvoorbeeld het boek Herinneringen aan Anne Frank* van Miep Gies. In dit boek is Miep Gies, de steun en toeverlaat van de familie Frank, zelf aan het woord en verteld ze haar kant van het verhaal. Ik bezocht het Achterhuis aan de Prinsengracht en zag diverse films en toneelstukken over de onderduikperiode. Het is een gebeurtenis die me blijft fascineren. Dus toen ik de synopsis van het boek ‘Als je naar dit lied luistert’ las, werd ik wel een beetje jaloers op schrijfster Lola Lafon.
Want een nacht alleen in het Achterhuis, dat zou ik ook wel willen. Aan de andere kant…zou ik het wel durven? En zo bleek ik hetzelfde dilemma te hebben als waar de schrijfster mee liep. Alleen kreeg Lola Lafon wel de kans om in het Achterhuis een nacht alleen door te brengen.
‘’Om iets te begrijpen moet je elders kijken, in de leegte.’’
Lafon een duizendpoot en feministe
Auteur van Als je naar dit lied luistert, Lola Lafon, is in 1974 geboren in Parijs. Ze heeft een Franse vader en een Pools-Russische moeder. Samen met haar oudere zus groeide ze op in Bulgarije en in Roemenië. Zowel haar vader als haar moeder gaven les in Franse literatuur aan de Universiteit van Boekarest. In de jaren tachtig keerde het gezin terug naar Frankrijk.
Lafon begon een studie Engels maar vertrok na het eerste studiejaar naar New York. Daar werkte ze bij een gezin als au pair. Eenmaal terug in Frankrijk sloot ze zich aan bij een Parijse kraakbeweging. Ze nam deel aan betogingen maar werd helaas ook slachtoffer van verkrachting. Ze richtte een rockgroep op en organiseerde concerten. Over al deze gebeurtenissen schreef ze haar eerste boek, ‘Une fièvre impossible à négocier’ en maakte ze haar eerste album ‘Grandir à l’envers de rien’. Ze komt er recht voor uit dat ze feministe is.
Haar boek De kleine Roemeense die nooit glimlachte* – over turnlegende Nadia Comanceci – is het enige boek van Lola Lafon wat in het Nederlands vertaald werd. Nu is er dan ook het boek ‘Als je naar dit lied luistert’.
Synopsis van Als je naar dit lied luistert
Op 18 augustus 2021 brengt Lola Lafon de nacht door in het Anne Frank Huis. Preciezer: in het Achterhuis. De schrijfster realiseert zich dat Anne Frank en het Achterhuis een verhaal vormen dat zo wereldwijd bekend is geworden dat eigenlijk niemand het meer kent. Het is getransformeerd in een of meerdere mythes die de werkelijkheid vervormen of overschaduwen.
Is Anne Frank een verhaal van hoop? Is haar dagboek een getuigenis of misschien toch eerder het manuscript van een ambitieuze jonge schrijfster? De leegte die de museumbezoeker kan ervaren, bestaat niet echt. Lafon komt daarachter tijdens haar nacht waarin het nodige tot leven komt in het Achterhuis.
‘’Laureen Nussbaum benadrukte dat we in het Achterhuis niet alleen maar mogen lezen wat ons aanstaat. En de nachtbewaker van het Achterhuis vertelde me dat het er makkelijk verdwalen is.’’
Als een mokerslag komen de woorden binnen
Niet alleen voor de schrijfster blijkt deze nacht een rollercoaster aan emoties op te roepen. Ook ikzelf ervaarde tijdens het lezen de enorme leegte. Maar tevens ook de beklemdheid van een nacht in het Achterhuis. Het is de manier waarop Lola Lafon dat weet te beschrijven wat het extra bijzonder maakt. Wat kan deze vrouw emoties mooi verwoorden. Ze houdt het verhaal, ‘Als je naar dit lied luistert’, klein en respectvol. Desondanks weet ze zoveel kracht aan haar woorden te geven dat het als een mokerslag bij me binnenkwam. Ze maakt het ook haar eigen verhaal, want dat is nu net waar het overgaat. Om iemands persoonlijke verhaal. En dat is Anne Frank allang niet meer, persoonlijk. Anne Frank is een fenomeen geworden.
Waarom is Anne Frank zo speciaal?
Wat maakt het dagboek van Anne Frank nu eigenlijk zo bijzonder? Was het Anne zelf met haar bijzondere, iets wat te volwassen, schrijfstijl? Of is het het besef dat ze model staat voor zoveel meer mensen, die net als de familie Frank en hun medebewoners, opgesloten waren in kelders, op zolders en in achterkamers. Op de vlucht voor de vijand omdat je toevallig Joods bent. Er zijn waarschijnlijk honderden dagboeken volgeschreven tijdens die periode en op nog meer adressen zaten mensen ondergedoken. Maar Anne Frank wordt voor ons tastbaar door middel van haar dagboek en de openstelling van het Achterhuis aan de Prinsengracht waar ze verbleven. Maar ook door de vele literatuur die erover geschreven is. Waar het boek ‘Als je naar dit lied luistert’ een prachtige aanvulling bij is.
Dagen van slag
Ruim dertig jaar geleden bezocht ik met mijn lagere school het Anne Frank huis en ik was daarna dagen van slag. Ongeveer 10 jaar geleden ben ik nog eens geweest, dit keer met mijn eigen kinderen Wederom was ik van slag. Al was ik niet van slag op de manier die je zou denken: dat ik de emotie en de wanhoop van de ondergedoken personen aanvoelde in het Achterhuis. Nee ik was van slag over het feit dat daar nu duizenden mensen lopen…op zoek naar…ja naar wat? En met die vraag bleek dus ook Lola Lafon te lopen. En om het antwoord te vinden schreef ze het boek ‘Als je naar dit lied luistert.’
Mix van emoties door Als je naar dit lied luistert
Jaloers dat Lafon het was die in het Achterhuis mocht overnachten. Maar uiteindelijk toch dankbaar dat ik het niet was. Ik hoefde gelukkig niet te ervaren wat zij heeft ervaren, want ik denk niet dat ik dat had aangedurfd. De mix aan emoties die ze ervaart, de leegte, de verwarring. Ik had denk ik halverwege de nacht toch weggegaan was en dan had ik moeten missen wat Lafon uiteindelijk toch wel heeft ervaren. En daarom ben ik zo blij dat Lola Lafon wel gebleven is en dit mooie boekje ‘Als je naar dit lied luistert’ heeft geschreven. Ze heeft een eerlijk en open verhaal geschreven over mensen die je ontvallen en mist.
‘’De dag van morgen komt eraan
De dag van gister is gegaan
Terwijl wijzelf alleen maar leven
In het heden, eeuwig voor even.’’
Anne is meer dan een verhaal, Anne is emotie, Anne ben jij
Eindelijk is er een soort van antwoord op dat gevoel wat me altijd weer bekruipt als ik langs de Prinsengracht fiets. Maar nu is het eindelijk een positief gevoel en kan ik eindelijk zeggen: ‘’Het is goed zo! Anne is Anne en Anne had een verhaal. Net zoals we allemaal ons eigen verhaal hebben. De een zijn verhaal komt uit, de ander blijft privé. Het is vooral wat je zelf met dat verhaal doet. Je moet het voor jezelf wel echt maken en niet wegstoppen.
Zo vond Lola Lafon antwoord op haar verhaal, die nacht in het Achterhuis. En door het schrijven van het boek ‘Als je naar dit lied luistert’ deelt ze haar verhaal en het verhaal van Anne, zoals we allemaal ons verhaal zouden moeten delen. Ik kan me niet heugen dat ik zo geëmotioneerd ben geweest bij het lezen van een boek. En dat is precies wat Anne, en ook schrijfster Lola Lafon wilde: mensen raken en ons laten beseffen dat je alles en iedereen altijd meedraagt in je hart. Dat mensen blijven bestaan zolang we maar aan ze blijven denken.
‘’Om het einde van een verhaal te vertellen zonder het af te sluiten kun je alleen maar stiltes inlassen, zoals in muziek: een rust tussen twee noten, belofte van een vervolg. Ze zijn niet heengegaan, ze zijn er, de afwezigen. Ze blijven, en het spoor dat hun afwezigheid achterlaat is een vraag.’’
Specificaties Als je naar dit lied luistert
Oorspronkelijke titel: Quand tu écouteras cette chanson | Auteur: Lola Lafon | Uitgeverij: De Arbeiderspers | Vertaling: Katrien Vandenberghe | Aantal bladzijde: 190| Genre: roman, geschiedenis, literaire essays, oorlog, tweede wereldoorlog, autobiografie | ISBN 9789029549882 | ISBN e-book 9789029549899 | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier* voor Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
