Terra Insecta – een fascinerend boek over de wereld van insecten
De eerste gedachte bij een boek over insecten is waarschijnlijk bij velen: dat is toch niet echt interessant om over te lezen? Nou na het lezen van Terra Insecta kun je alleen maar concluderen dat het een enorm boeiend en allesomvattend onderwerp is. De Noorse hoogleraar en onderzoeker Anne Sverdrup-Thygeson weet met dit boek onze ogen te openen voor het belang van al die miljarden kriebelende beestjes. En hoe cruciaal ze zijn voor ons bestaan. Een aanrader! Want het boek is ook nog eens heel goed en grappig geschreven.
De natuur is het bewonderenswaardigst in de kleinste dingen
Plinius de Oudere, Naturalis Historia, ca. 79 n.Chr.
Dus ben je benieuwd welk insect bedekt is met een Donald Trump kapsel. Of welk insect naar de dementors uit Harry Potter is vernoemd? Lees dan verder!
Terra insecta: een boeiende reis over de wereld
Uit het voorwoord van de schrijfster blijkt al hoe belangrijk alle insecten op de wereld zijn. En hoe geweldig zij haar eigen baan vindt. Er is direct een aanstekelijk enthousiasme in de schrijfstijl van Terra Insecta. En ook lezen we al snel een aantal boeiende weetjes over hoe schijnbaar nutteloze insecten toch belangrijk zijn. Wist je bijvoorbeeld dat er onderzoek plaatsvindt naar het inzetten van kakkerlakken bij reddingswerk in ingestorte of ernstig verontreinigde gebouwen? Een voorwoord dus dat heel nieuwsgierig maakt. Zeker ook met de vermelding dat in hoofdstuk 2 het nogal bijzondere seksleven van insecten aan bod komt.
Natuurlijk weten we in grote lijnen dat insecten belangrijk zijn. En dat er zorgen zijn over de afname van de bijenpopulatie. Ook kinderen leren hier gelukkig al veel over, denk aan het Red de Bij thema van Kinderen voor Kinderen. Maar weten we echt hoe het ervoor staat? En wat die enorme aantallen insecten betekenen voor de wereld? Voor ieder mens op aarde bestaan er 200 miljoen insecten! En zonder hen zouden we niet kunnen bestaan. Andersom kunnen zij overigens prima zonder de mensheid.
Informatief, fascinerend en wonderlijk
Over de fascinerende beestjes die de wereld draaiende houden is heel veel te vertellen, zo blijkt. In het boek wordt bijvoorbeeld ingegaan op het slimme ontwerp, de ingenieuze voortplanting en de wonderlijke samenwerkingen. Maar ook de vele producten die wij als mens te danken hebben aan insecten. Waaronder iets heel simpels als chocola. Wij hebben insecten dus heel hard nodig, zo beschrijft de auteur. Voor het bestuiven, opruimen en composteren in de natuur. Ook om schadelijke organismen onder controle te houden en zaden te verspreiden. Maar ze helpen ons ook bij onderzoek en het vinden van creatieve oplossingen. De aarde is eigenlijk Terra Insecta!
De insecten zijn de succesvolste en meest diverse dierengroep op aarde. Met ongeveer een miljoen verschillende varianten. En met de meest bijzondere namen als apollovlinders, diksprietregendazen, fluweelmieren, nachtpauwogen, parasolmieren en ijszijdebijen. Als zoveel insecten een naam moeten krijgen, laten onderzoekers zich ook wel eens verleiden tot het vernoemen van soorten naar hun favoriete artiesten, zo vertelt de auteur. Zoals de paardenvlieg met het ronde achterste, de Scaptia beyonceae.
Wonderlijke samenwerkingen in de natuur
In het boek Terra Insecta val je van de ene verbazing in de andere. Vanwege allerlei boeiende en bijzondere weetjes. Een aantal voorbeelden (alhoewel dat heel moeilijk kiezen was!):
- De duikerwants die zichzelf als muziekinstrument gebruikt om vrouwtjes te lokken: zijn buik als snaren en zijn penis als strijkstok.
- De huisvlieg spuugt een beetje maagsap uit over ons eten. Daar wordt dan een vloeibare smoothie van gemaakt om op te slurpen.
- De zuigerwesp verlamt een kakkerlak door een dosis zenuwgif te injecteren. Hierdoor kan de kakkerlak alleen nog bewegen als hij daar opdracht toe krijgt. Ampulex dementor is de treffende Latijnse naam voor dit beestje.
- Er blijk een onderaards communicatiesysteem te zijn tussen schimmels en wortels in het bos. Individuele bomen zijn hierdoor met elkaar verbonden. En er bijvoorbeeld gewaarschuwd kan worden bij dreigende plagen. Maar ook kunnen voedingsstoffen naar jonge bomen kunnen worden gestuurd door de oudere exemplaren.
- Een schildkever die mestdraden netjes op zijn rug schikt. Totdat hij onder een complete pruik schuilgaat, ‘die nog het meest doet denken aan de manen van Donald Trump‘.
Ontzettend veel voorbeelden vind je in dit boek van de meest wonderlijke constructies en samenwerkingen in de natuur. En het is ook nog eens geschreven op een tegelijk leerzame en humoristische wijze.
Waarom zijn insecten als klasse zo enorm succesvol? Waarom zijn ze zo ongelooflijk talrijk en waarom zijn er zoveel verschillende soorten insecten? Het eenvoudige antwoord: omdat ze klein, flexibel en sexy zijn.
Terra Insecta
Terra Insecta: een aanrader!
Het is enerzijds best heel jammer dat er geen foto’s in het boek staan van verschillende insecten in close-up. Want dat is ook zo indrukwekkend. De kleine illustraties aan het begin van de hoofstukken maken dat al een beetje goed. Deze zijn gemaakt door de dochter van schrijfster Anne Sverdrup-Thygeson. En het is eigenlijk ook een goede reden om een aparte encyclopedie op te zoeken over insecten. Want dankzij dit boek ga je echt heel anders kijken naar de wereld van insecten!
Na het lezen van dit boek kun je alleen maar heel veel ontzag hebben voor de natuur. De Terra Insecta. En zeker ook voor de wetenschappers die er onderzoek naar doen. En er dan ook nog zoals Anne zo’n interessant boek over schrijven. Het buzzt en zzoemt van het enthousiasme. Het leest vlot en het maakt nieuwsgierig naar de volgende hoofdstukken. Dat is toch echt heel knap voor een boek over insecten?
Zelfs meerdere keren hardop moeten lachen. Zoals bij het stukje over het bananenvliegje dat gek is op alcoholhoudend voedsel. Maar als ze te veel op hebben, worden de mannetjesvliegen opdringerig en oversekst. Hierdoor neemt de kans op een geslaagde paring af. Of dat de mannetjesvliegen die niet kunnen ‘scoren’ zich troosten door meer te gaan drinken dan de vliegen die er wel een geslaagde paring op hebben zitten.
Liefde voor de natuur en het milieu
Dus als je een boeiend en grappig boek wilt lezen, dan is dit een aanrader. Maar vooral ook als je meer wilt leren over het enorme belang van insecten voor het voortbestaan van ons als mens. Voor het bestuiven van voedsel, ontwikkelen van medicijnen en het doen van allerlei onderzoek. Want de eerder genoemde fruitvliegjes zijn al betrokken geweest bij zes onderzoeken waarvoor een Nobelprijs is verdiend. Ze leveren ons bijvoorbeeld kennis op over de ziekte van Parkinson, kanker en fenomenen als slapeloosheid.
Houd je van natuur, dieren en het milieu? Ben je bewust bezig met het thema klimaatverandering? Wil je zorgen dat de volgende generaties ook nog kunnen genieten van onze mooie en diverse aarde? Lees dan dit boek!
Voor kinderen zijn er ook een aantal leuke boeken die de wereld van insecten voor hen interessant maakt. Want dat is natuurlijk ook een belangrijke tip van de schrijfster, om kinderen voor te lichten.
- ontdek de wereld van insecten – een flapjesboek
- toen rups een vlinder werd – een prentenboek
- kalm aan – een boek met 50 kleine natuurverwonderverhalen
- tuinieren is leuk – 30 groene ideeën
We hebben een hoop te winnen als we ons meer om insecten bekommeren. Ik geloof in kennis en communicatie en enthousiasme. Wees nieuwsgierig naar insecten, neem de tijd om ze te observeren en van ze te leren. Leer kinderen over al het moois en nuttigs dat insecten doen.
Anne Sverdrup-Thygeson
En wil je meer horen en zien van Anne Sverdrup-Thygeson bekijk dan haar TED-talk!
Specificaties Terra Insecta
Auteur: Anne Sverdrup-Thygeson | Illustraties binnenwerk: Tuva Sverdrup-Thygeson | Omslag: Moker Ontwerp | Vertaling: Lammie Post-Oostenbrink | Uitgeverij: De bezige bij | 9789403148618 | 240 pagina’s | Derde druk mei 2021 | Meer informatie vraag je bij de lokale boekhandel, of vind je hier bij Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
