Welkom in het rijk der zieken, een enkeltje chronisch ziek zijn
‘Iedereen wordt geboren als burger van twee rijken. Wij zijn zowel burger van het rijk der gezonden als van het rijk der zieken. Hoewel we bij voorkeur alleen van het goede paspoort gebruikmaken, komt iedereen vroeg of laat gedwongen in dat andere rijk terecht, al is het maar tijdelijk.’~ Susan Sontag in Illnes as Methapor gebruikt door Bervoets in Welkom in het rijk der zieken.
Hanna Bervoets haar boek Welkom in het rijk der zieken is een roman wat zich in het rijk der chronisch zieken afspeelt. Want eenmaal die stempel in je paspoort, is de reis die volgt onzeker en vaak zonder uitcheck datum. Bervoets weet een indrukwekkende verhaal neer te zetten die me heeft weten te raken. Want ook ik moet actief gebruik maken van rijk der zieken paspoort.
Welkom in het rijk der zieken samenvatting
Na een bezoek aan de kinderboerderij wordt Clay ziek. Het zou een uitstapje moeten worden waarmee hij indruk op zijn partner Nora zou maken: ‘kijk eens wat een leuke vader ik zou kunnen zijn.’ Silke was namelijk mee, de dochter van de beste vriendin van Nora. Maar het uitstapje zal de rest van Clay zijn leven veranderen en zijn welkom tot het rijk der zieken zijn.
Hij krijgt hoge koorts en vecht voor zijn leven. Wanneer de koorts daalt is hij opgelucht. Even. Want de vermoeidheid blijft en hij krijgt last van vreselijke pijnen. Q-koortsvermoeidheidssyndroom, luidt de diagnose. Clay krijgt te horen dat zijn symptomen misschien nooit meer zullen verdwijnen. In zijn verbeten zoektocht naar genezing verliest Clay alles wat hem lief is. Behandelingen leveren weinig op, zijn relatie houdt geen stand en hij raakt volledig geïsoleerd. Zo belandt hij in het Rijk der zieken, een vreemde, parallelle wereld waar andere, ondoorzichtige regels gelden en de eindbestemming onduidelijk is.
Hanna Bervoets over het rijk der zieken
‘Verhalen over ziek zijn fascineren me. Veel fictie – romans, films – over ziekte draait om progressieve aandoeningen zoals dementie, zeldzame spierziektes of agressieve vormen van kanker. Die verhalen kennen een helder verloop: de held wordt ziek, takelt af, vecht voor zijn leven en sterft – of niet. Het zijn krachtige vertellingen over lijden en zingeving, maar, vroeg ik me de afgelopen jaren steeds vaker af, waarom zijn er zo weinig verhalen over chronisch ziek zijn? Over patiënten die niet aan hun aandoening zullen bezwijken maar ook nooit zullen genezen, mensen met klachten die hen hun hele leven zullen blijven plagen. Welk verhaal valt dáárover te vertellen? Welkom in het Rijk der zieken is een roman over ziek zijn en nooit meer beter worden.‘
‘De afgelopen jaren heb ik talloze mensen met aanhoudende klachten ontmoet. Ze kampen met reuma, de ziekte van Lyme, ME of de gevolgen van zware operaties na ongelukken of kanker. De diagnoses verschillen, de klachten van deze mensen zijn hetzelfde: chronische pijn, chronische vermoeidheid. Ik heb patiënten gesproken die zich afvroegen of hun leven nog wel de moeite waard is, hoe ze verder moeten met de wetenschap dat ze dag en nacht pijn zullen voelen. Clay, het hoofdpersonage van Welkom in het Rijk der zieken, krijgt de diagnose Q-koortsvermoeidheidssyndroom, maar zijn verschrikkelijke symptomen komen overeen met die van veel andere aandoeningen.‘
‘Zijn queeste is geen zoektocht naar genezing, misschien niet eens naar acceptatie. Veel meer is het een poging een verhaal over zijn nieuwe bestaan te maken. Daarmee is Welkom in het Rijk der zieken een verhaal over wat er gebeurt wanneer we van het Rijk der gezonden naar het Rijk der zieken reizen. En over wat we achterlaten wanneer we de controle over ons lichaam verliezen.’
~ Hanna Bervoets
Chronisch ziek
Ik quote niet snel lange stukken in een review maar Hanna weet als geen ander haar visie vol passie en overtuiging te vertellen. Ik denk dat haar drijfveer tot het vertellen van dit verhaal in Welkom in het rijk der zieken heel belangrijk is. Daarbij is ze zelf ook chronisch ziek, ze heeft het EDS-syndroom. Dat is een genetische afwijking die een bindweefselaandoening veroorzaakt. Ze weet dus als geen ander hoe het is om je in dit chronische deel van het rijk der zieken te bevinden.
Ook ik ben de laatste jaren verdwaald geraakt in dit rijk. Als kind had ik al astma, maar dat was voor mij redelijk prima om mee te leven. Het is chronisch maar was bij mij niet chronisch voelbaar. Tot ik 3 jaar terug van de meest fitte en gezonde periode in mijn leven keihard afdwaalde in de meest zieke periode van mijn leven. Ik mocht nog 2 chronische aandoeningen in mijn paspoort noteren, reuma en de zeldzame PBC (galwegaandoening). Sindsdien dwaal ik in het schimmige rijk der chronisch zieken waar hoop en wanhoop elkaar afwisselen als een oneindig rondje estafette waarvan ik de enige deelnemer ben.
Lichaam en hoofd
Ik zit nog in de fase behandeling maar heb er ook al vele gehad en niks lijkt nog echt te werken. De opmerking van Clay in Welkom in het rijk der zieken, dat hij leeft naar de klok van maximaal toegestane paracetamol inname is dan ook zeer herkenbaar. Eigenlijk is alles heel pijnlijk herkenbaar, ondanks de verschillende aandoeningen. Hanna heeft een rauw, treffend, aangrijpend en voor mij hartbrekend verhaal neergezet. Met als verrassende tegenhanger haar beleving van het rijk der zieken. Een vage wereld waarin we blijven zoeken naar strohalmen om aan vast te grijpen.
Sinds mijn chronische aandoeningen ben ik me pijnlijk bewust van mijn zieke lichaam. Een lichaam wat niet doet wat mijn hoofd wil. Beide hebben ze andere belangen en een andere agenda, en dat strookt totaal niet. Mijn hoofd zit nog vol wensen, dromen, plannen en doelen. Terwijl mijn lichaam voornamelijk pijn en afzondering op de agenda heeft staan. Dit heeft Bervoets prachtig weten te verwoorden in Welkom in het rijk der zieken. Het letterlijke slepen van Clay met zijn lichaam, hopend op een karretje wat hem wellicht wat kan verlichten tijdens het dragen van zijn lichaam, is zoals de meeste dagen ook voor mij zijn. Ik moet mijn lichaam meesleuren om te blijven leven en dingen te blijven bereiken.
Ik moet voor mijn lichaam zorgen want het zorgt niet voor mij.
Het draagt mij niet, ik moet haar dragen.
~
Blz 171
Eenzaam
In het begin is de hoop er nog. Clay zijn hoop dat het karretje kan helpen om zijn zieke lichaam te dragen. Hoop dat het lichaam wat tijdens de reis extra beschadigd raakt ook weer opgelapt kan worden. Je doet daarvoor graag alle extra dingen die nodig zijn. Dingen zoals ene meditatiecursus wat je verplicht moet doen van de verzekering en waar toch echt wel mensen baat bij hebben gehad. Of je laat naalden in je lijf steken omdat bepaalde lotgenoten toch echt hebben ervaren dat de chronische pijn afneemt daarna. Voor Clay was het voornamelijk tijdelijk aangenaam dat hij een ander soort pijn ervoer door die naalden. En ook dat is zeer herkenbaar. Het kan al een bepaald soort verlichting geven om een andere tijdelijke overstemmende pijn te ervaren. Bervoets weet het kwetsbare van deze zoektocht, hoop en teleurstelling precies te vangen in Welkom in het rijk der zieken.
Je leest het verhaal van Clay in deze maatschappij en daarnaast loopt zijn verhaal in het rijk der zieken. Dit maakt het niet tot een gangbare roman maar juist tot een prachtig gelaagd en boeiend verhaal. Bervoets weet haar aangename gave om humor en rauwheid te verweven in het herkenbare alledaags weer vlekkeloos in te zetten. Naast tranen heb ik ook zeker moeten lachen. De eenzaamheid van Clay wordt pijnlijk duidelijk en daarmee misschien ook wel mijn eigen eenzaamheid die ik ervaar sinds ik fulltime ben toegetreden in het rijk der zieken. Allemaal hebben we onze eigen weg en zoektocht te gaan maar het is wel heel fijn dat Bervoets het tot een aangrijpende roman heeft weten te vangen waarin denk ik veel mensen met chronische pijnen en ziekte herkenning zullen vinden. Maar ook voor mensen uit het rijk der gezonden is het een boeiende roman die intrigeert.
Boeken Hanna Bervoets
Hanna Bervoets is misschien wel mijn meest geliefde Nederlandse literaire auteur. Haar manier van schrijven en vertellen weet me altijd te raken én bij te blijven. Ze is rauw, intelligent, direct maar tegelijk ook prachtig beeldend. Haar Haar verhalen zijn voor mij nooit saai en altijd indrukwekkend. Bervoets heeft een aangename gave om humor en rauwheid te verweven in het herkenbare alledaagse.
Ze schrijft romans, column-bundels, verhalenbundels en voor toneel, tv en film. In 2009 debuteerde zij met Of Hoe Waarom. Bervoets maakt zelf de schetsen voor de omslagen van haar boeken. En haar boeken kennen vele prijzen en nominaties. Hieronder een lijst van de boeken die tot nu toe zijn uitgekomen.
- Of Hoe Waarom (roman 2009)
- Leuk zeg doei (column-bundel 2010)
- Lieve Céline (2011)
- Alles wat er was (2013)
- Opstaan, aankleden, niet doodgaan (column-bundel 2013)
- Efter (2014)
- En alweer bleven we ongedeerd (column-bundel 2015)
- Ivanov (2016)
- Fuzzie (2017)
- Welkom in het Rijk der zieken (2019)
- Een modern verlangen (verhalenbundel 2021)
- Wat wij zagen – Boekenweekgeschenk (2021)
- Leer me alles wat je weet
Specificaties Welkom in het rijk der zieken
Auteur: Hanna Bervoets | Uitgever: Pluim | Februari 2021 | 320 pagina’s | 9789083095370 | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier voor Bol
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur basisschool boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful moord mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
